Sở NN-PTNT TP Hà Nội đang được UBND TP giao xây dựng đề án “Quản lý giết mổ gia súc, gia cầm (GSGC) giai đoạn 2013- 2016”. Hy vọng đề án ra đời sẽ góp phần quản lý tốt hơn công tác giết mổ, cung ứng thực phẩm trên địa bàn TP, giúp đảm bảo ATVSTP, bảo vệ sức khỏe người dân Thủ đô.
ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Bối cảnh và sự cần thiết xây dựng Đề án
Thịt GSGC là một trong những mặt hàng thực phẩm thiết yếu, là nguồn cung cấp dinh dưỡng quan trọng trong đời sống thường ngày của người dân. Nhu cầu về tiêu thụ thịt có tỷ lệ tăng hàng năm vào khoảng 8,5%.
Theo số liệu tính toán của Sở Công thương dự báo nhu cầu sử dụng thịt GSGC của Hà Nội năm 2013 là 272.000 tấn (745,2 tấn/ngày), trong đó thịt trâu bò là 30.783 tấn (84,3 tấn/ngày), thịt lợn là 179.652 tấn (492,2 tấn/ngày), thịt gia cầm là 61.565 tấn (168,7 tấn/ngày).
Nhu cầu thịt GSGC của Hà Nội đến năm 2015 dự báo là 314.002 tấn (872,2 tấn/ngày), trong đó thịt trâu bò là 36.011 tấn (100 tấn/ngày), thịt lợn là 205.970 tấn (572,1 tấn/ngày), thịt gia cầm là 72.021 tấn (200,1 tấn/ngày).
Trong khi đó quản lý giết mổ, quản lý vận chuyển, kinh doanh buôn bán động vật, sản phẩm động vật còn nhiều yếu kém, phần lớn động vật đưa vào giết mổ chưa kiểm soát được tận gốc.
Để đảm bảo an toàn thực phẩm, góp phần phòng chống dịch bệnh trên đàn GSGC và phòng chống bệnh lây từ GSGC sang người, đòi hỏi phải quản lý tốt hoạt động vận chuyển, giết mổ, kinh doanh động vật và các sản phẩm động vật; đồng thời phải làm tốt quy hoạch hệ thống các cơ sở giết mổ và ban hành các chính sách để quản lý, khuyến khích, hỗ trợ đối với các cơ sở giết mổ, kinh doanh phù hợp theo từng giai đoạn phát triển của Thủ đô.
Người tiêu dùng Thủ đô hoàn toàn yên tâm sử dụng sản phẩm thịt sạch
2. Phạm vi nội dung của Đề án
Đề án “Quản lý giết mổ GSGC giai đoạn 2013 - 2016” tập trung vào các mục tiêu và giải pháp quản lý giết mổ GSGC, vận chuyển sản phẩm GSGC trong giai đoạn 2013- 2016, với những nội dung sau:
- Ban hành các chính sách quản lý, khuyến khích xây dựng các cơ sở giết mổ theo quy hoạch tại quyết định 5791/QĐ-UB. Thực hiện lộ trình thu gom các điểm giết mổ nhỏ lẻ vào các khu giết mổ tập trung, tiến tới xóa bỏ các điểm giết mổ trái phép tại quận, huyện, thị xã.
- Xây dựng và ban hành các quyết định về quản lý vận chuyển động vật, sản phẩm động vật; ban hành các quyết định hỗ trợ các mô hình giết mổ điểm (cơ sở giết mổ công nghiệp, bán công nghiệp và tập trung); ban hành các quyết định về quản lý nguồn gốc thực phẩm được phân phối và tiêu thụ trên địa bàn TP.
- Hỗ trợ công tác thanh, kiểm tra hoạt động giết mổ, kinh doanh, vận chuyển và tiêu thụ sản phẩm động vật sau giết mổ, sơ chế và chế biến; hỗ trợ trang bị phương tiện, tập huấn nâng cao năng lực bộ máy kiểm soát thu y đối với sản phẩm động vật.
THỰC TRẠNG QUẢN LÝ GIẾT MỔ GIA SÚC, GIA CẦM
1. Thực trạng chăn nuôi gia súc, gia cầm- nguồn cung cho giết mổ
TP Hà Nội gồm có 29 đơn vị hành chính. Trong đó, có 18 huyện, 1 thị xã và 3 quận còn chăn nuôi GSGC. Số lượng đàn vật nuôi của Hà Nội có khoảng 1,4 triệu con lợn, 23,2 triệu con gia cầm (trong đó gà: 14,5 triệu con, vịt, ngan ngỗng: 4,9 triệu con) và khoảng 150 nghìn con trâu bò (trong đó bò sữa 11.084 con). Tổng sản lượng hằng năm: Thịt hơi các loại đạt 387 ngàn tấn, sữa bò 18.568 tấn, trứng gia cầm 870 triệu quả.
Theo khảo sát, trên địa bàn Hà Nội hiện có 2.219 trang trại chăn nuôi (392 trang trại chăn nuôi gia súc, 1.827 trang trại chăn nuôi gia cầm). Chăn nuôi trang trại chiếm gần 40% tổng đàn, còn có trên 60% đàn vật nuôi được chăn nuôi nhỏ lẻ, tại các hộ gia đình theo hình thức tận dụng. Chăn nuôi nhỏ lẻ đã gây nhiều khó khăn trong quản lý giết mổ, quản lý dịch bệnh và quản lý vệ sinh thú y, vệ sinh môi trường.
2. Thực trạng hoạt động của các cơ sở giết mổ
Đảm bảo cung cấp đa số các sản phẩm của giết mổ cho tiêu dùng hàng ngày là hệ thống các cơ sở giết mổ ngay trên địa bàn Hà Nội, gồm có 3 loại hình chính: Cơ sở giết mổ công nghiệp; Cơ sở giết mổ tập trung; Cơ sở giết mổ thủ công nhỏ lẻ.
Hà Nội có 7 cơ sở giết mổ công nghiệp (trên địa bàn 6 huyện) với công suất thiết kế là giết mổ, cung cấp 112 tấn thịt gia cầm, 82 tấn thịt gia súc/ngày; hiện tại có tới 5 cơ sở tạm ngừng hoạt động và 2 cơ sở hoạt động với số lượng giết mổ, cung ứng: 15,4 tấn thịt gia cầm (đạt 13,8% công suất thiết kế) và 4,1 tấn thịt gia súc mỗi ngày (đạt 5% công suất thiết kế).
Hà Nội có 7 khu giết mổ tập trung (trên địa bàn 6 huyện) có năng lực giết mổ, cung ứng 37 tấn thịt gia cầm, 212 tấn thịt gia súc/ngày; hiện 7 khu này hằng ngày giết mổ, cung ứng 10 tấn thịt gia cầm và 140,5 tấn thịt gia súc.
Các cơ sở giết mổ công nghiệp và tập trung (khi hoạt động hết công suất), hàng ngày có năng lực giết mổ, cung ứng tới 149 tấn thịt gia cầm và 294 tấn thịt lợn (chiếm lần lượt 88,7% và 59,8% nhu cầu tiêu thụ của toàn TP). Song thực tế mới chỉ giết mổ, cung ứng hàng ngày là 25,4 tấn thịt gia cầm, 144,6 tấn thịt lợn (đáp ứng 15% nhu cầu thịt gia cầm và 29,4% thịt lợn).
Hiện còn tới 100% thịt trâu bò, 85% thịt gia cầm và 70,6% thịt lợn được cung ứng từ gần 2.500 cơ sở, điểm giết mổ và hộ kinh doanh giết mổ theo kiểu mùa vụ. Số cơ sở giết mổ này chưa được kiểm soát theo quy định.
3. Đánh giá chung
- Các cơ sở giết mổ công nghiệp hoạt động khó khăn (5/7 cơ sở đang ngừng hoạt động).
- Quy mô chăn nuôi nhỏ, nuôi phân tán còn đang chiếm đa số, là nguyên nhân chính cho sự tồn tại của phương thức giết mổ nhỏ lẻ, giết mổ tại nhà người chăn nuôi.
- Các cơ sở, điểm giết mổ nhỏ lẻ, nguồn cung tới gần 80% thịt các loại, có quy mô nhỏ, số lượng lớn còn chưa được kiểm soát theo qui định sẽ là nguy cơ cao đối với đảm bảo an toàn thực phẩm và phòng chống dịch bệnh
MỤC TIÊU, NHIỆM VỤ ĐỀ ÁN QUẢN LÝ GIẾT MỔ GIAI ĐOẠN 2013-2016
1. Mục tiêu chung
- Kiểm soát việc giết mổ, kinh doanh sản phẩm GSGC. Đảm bảo cung cấp sản phẩm an toàn cho người tiêu dùng Thủ đô.
- Kiểm soát, ngăn chặn có hiệu quả những dịch bệnh nguy hiểm có thể lây lan qua đường vận chuyển, dịch bệnh lây từ GSGC sang người. Tạo điều kiện hỗ trợ chăn nuôi tập trung phát triển
- Nâng cao nhận thức về an toàn thực phẩm cho cộng đồng; tăng cường ý thức chấp hành pháp luật của người SX, sơ chế, chế biến, kinh doanh sản phẩm động vật; thay đổi thói quen tiêu dùng của người dân.
2. Mục tiêu cụ thể
- Hoàn thành triển khai giai đoạn 1 của quyết định 5791/QĐ-UBND của UBND TP ngày 12/12/2012 về việc phê duyệt quy hoạch hệ thống cơ sở giết mổ và chế biến GSGC trên địa bàn TP Hà Nội đến năm 2020:
+ Khôi phục lại hoạt động và hình thành thêm các cơ sở giết mổ công nghiệp hiện đại. Có 6 - 8 cơ sở giết mổ công nghiệp hiện đại hoạt động từ năm 2016.
+ Hình thành mới các cơ sở giết mổ tập trung tại các huyện. Xây dựng mới 10 - 15 cơ sở giết mổ tập trung giai đoạn 2013-2016.
- Giảm 50% số cơ sở giết mổ nhỏ lẻ hiện tại vào năm 2016.
- Hình thành hệ thống các cửa hàng chuyên kinh doanh thực phẩm an toàn rộng khắp trong nội thành, nội thị.
- Đến năm 2016, hoạt động của các cơ sở giết mổ công nghiệp, giết mổ tập trung đáp ứng 50% nhu cầu giết mổ trâu bò, 70% nhu cầu giết mổ lợn và 60% nhu cầu giết mổ gia cầm. (Còn nữa)
