Phối giống theo phương pháp phân định giới tính bò sữa đang được Cty CP Giống bò sữa Mộc Châu áp dụng để tăng nhanh số lượng đàn bò, góp phần giải quyết nguồn nguyên liệu sữa đang thiếu của DN hiện nay.
Ông Trần Công Chiến, Chủ tịch HĐQT – TGĐ Cty cho hay, hiện các sản phẩm sữa của Cty CP Giống bò sữa Mộc Châu sản xuất không đủ nhu cầu tiêu dùng trong cả nước, nguyên nhân là nguồn nguyên liệu có hạn, số lượng đàn bò cho sữa tăng chậm.
Chính vì lý do trên, việc tăng nhanh số lượng đàn bò là yêu cầu cấp thiết của DN. Một trong những tiến bộ KHKT hiện đang được Cty áp dụng, đó là phối giống bằng phương pháp phân định giới tính. Phương pháp này có thể cho tỷ lệ bê cái được sinh sản lên đến 90%.
Ông Phạm Hải Nam, PGĐ Trung tâm Giống (Cty CP Giống bò sữa Mộc Châu), cho biết kỹ thuật phân định tinh để nâng cao tỷ lệ bê cái trên tổng đàn bò sữa đã được áp dụng trên bò sinh sản của Cty từ đầu tháng 4 năm 2009. Số lượng tinh này được nhập từ hãng ABS Global, do Cty TNHH Xuất nhập khẩu và Thương mại Á Châu làm đại diện phân phối.
Trước đây, với phương pháp thụ tinh truyền thống, tỷ lệ bê đực và bê cái của Mộc Châu đều nhau, tương đương 50/50 bê đực – cái. Sau khi sinh sản, số bê cái sẽ được giữ lại để sản xuất sữa tươi, còn số bê đực được bán làm thực phẩm. Chính vì tỷ lệ này nên việc phát triển số lượng bò cho sữa của Cty CP Giống bò sữa Mộc Châu rất khó thực hiện, đồng nghĩa với sản lượng sản xuất không đáp ứng được nhu cầu xã hội và hiệu quả kinh tế của người chăn nuôi không được nâng lên.
Phương pháp phân định giới tính hiện đang áp dụng có thể giải quyết căn bản hai vấn đề, đó là tăng nhanh số đầu bò sữa vùng nguyên liệu và cải thiện chất lượng giống. Theo ông Nam, tinh phân giới tính của hãng ABS Global là loại tinh khi phối vào bò sữa sẽ đạt tỷ lệ đẻ bê cái lên đến 90%. Bên cạnh đó, nguồn tinh để phân lập giới tính của hãng ABS Global được khai thác từ những đực giống tốt nhất thế giới, nên khi sử dụng sẽ góp phần đáng kể cải thiện chất lượng di truyền của bò sữa Việt Nam.
Theo đơn vị NK, giá bán lẻ một liều tinh phân giới tính khoảng 40 USD (tương đương 850 nghìn đồng). Về mặt kỹ thuật, trung bình phối 1,7 liều tinh phân giới thì bò sẽ đậu thai. Như vậy, chi phí trung bình để có một bê cái là khoảng 1,5 triệu đồng. So với giá bê cái tơ thuần hiện nay là 15 đến 20 triệu đồng thì chi phí trên là chấp nhận được. Mặt khác, dùng tinh bò sữa phân giới tính giúp tăng đàn lên nhanh gấp đôi chỉ trong vòng từ một đến hai năm.
Về cơ sở khoa học của phương pháp này, BS thú y, Phó Trưởng phòng Sản xuất kinh doanh của Cty, ông Nguyễn Chí Áp cho biết dựa vào sự khác nhau của ADN của tế bào tinh trùng đó là trọng lượng của tế bào tinh trùng đực cao hơn trọng lượng của tế bào tinh trùng cái. Như vậy, sau khi dùng phương pháp phân ly, quay ly tâm ở tốc độ 9 nghìn vòng/giây, tế bào mang nhiễm sắc thể cái sẽ được chọn lựa bằng phương pháp cảm quan. Đây là phương pháp tách ly tâm lệch trọng lượng 34% tiên tiến nhất hiện nay, tách ra và tạo dòng và đọng dưới đáy cốc. Sau đó tách lọc những tế bào mang gien của giống cái, bảo quản trong điều kiện vô trùng và như cách bảo quản tinh bò bình thường khác.
Theo BS Áp, căn cứ trên nhu cầu của người sử dụng, nếu muốn bò thịt thì lấy tinh trùng mang nhiễm sắc thể đực nhiều hơn. Nhưng ở Mộc Châu, vì mục tiêu là đẩy nhanh số lượng đàn bò cho sữa, nên sẽ lấy tế bào mang nhiễm sắc thể cái.
Cuối tuần qua, 106 “thí sinh” bò sữa Mộc Châu (Sơn La) của các hộ chăn nuôi đã bước vào vòng chung kết cuộc thi hoa hậu năm 2011. Ngày hội đã thu hút hàng trăm người dân từ khắp nơi đổ về tham dự. Kết quả, bò của chủ nuôi Đinh Văn Chỉnh ở đơn vị 70, thị trấn Nông trường đã đoạt ngôi vị cao nhất với phần thưởng hơn 50 triệu đồng, cả tiền mặt và hiện vật.
“Nhà sản xuất khuyến cáo là chỉ dùng cho phối giống với bò hậu bị, nhưng ở Mộc Châu, vì mục đích tăng đàn, nên ngoài bò hậu bị, chúng tôi mạnh dạn đưa cả vào bò đã sinh sản lứa 1, lứa 2 và thậm chí là lứa 3. Tỷ lệ nhà sản xuất trên lý thuyết là 87%, Tuy nhiên, kể cả cho phối giống ở bò đã sinh sản lứa 2, lứa 3, chúng tôi vẫn thực hiện đạt đến 90%. Khi bê phân định giới tính được ra đời, trọng lượng trung bình đạt 36,5kg/con, đặc điểm giống tốt, tăng trọng như bê thường. Một số bệnh về tiêu hóa của bê con phân định giới tính thường xảy ra đã được Cty dần khắc phục. Chúng tôi thấy rằng, với bò sinh sản có sức khỏe tốt, thì việc phối giống bằng phương pháp phân định giới tính bò không có vấn đề gì xảy ra”, ông Áp nói.
Về số lượng bò đã ra đời theo phương pháp phân định giới tính, từ tháng 4/2009 bắt đầu đưa vào thực hiện với 500 liều tinh, sau đó đầu năm 2010 là 1 nghìn liều. Hiện nay là 6 nghìn liều/năm, đã có khoảng gần 3 nghìn con bê cái ra đời, nâng số lượng đàn bò cái cho sữa của Mộc Châu đến nay lên gần 8 nghìn con.
Năm 2011, Cty CP Giống bò sữa Mộc Châu đã đầu tư xây dựng và đưa vào sử dụng một trung tâm giống và chuyển giao kỹ thuật với tổng bò 500 con. Trong quá trình quy hoạch đến năm 2015, DN tiếp tục đầu tư xây dựng thêm 4 trại giống bò nữa với công suất nuôi từ 500 đến 1.000 con bò/trại, đồng thời tiếp tục mở rộng ra các vùng, xã lân cận trong huyện Mộc Châu. Những trung tâm này có chức năng chọn lọc ra đàn bò hạt nhân có năng suất, chất lượng sữa cao nhất, đồng thời là nơi cung cấp những giống tốt cho các hộ chăn nuôi trong vùng và các tỉnh khác trong cả nước.
