Diễn đàn “Giải pháp quản lý chất cấm và chống lạm dụng kháng sinh trong chăn nuôi góp phần đảm bảo ATTP ở các tỉnh phía Bắc”
Đó cũng là chủ đề nóng hổi, được các chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý và người chăn nuôi bàn luận tại Diễn đàn “Giải pháp quản lý chất cấm và chống lạm dụng kháng sinh trong góp phần đảm bảo an toàn thực phẩm ở các tỉnh phía Bắc” tại Hà Nội do Trung tâm Khuyến nông Quốc gia tổ chức ngày 5/4.
Sử dụng kháng sinh ngoài quy chuẩn
Theo ông Chu Đình Khu, Trưởng phòng Thức ăn chăn nuôi, Cục Chăn nuôi (Bộ NN-PTNT), trong thực tế việc sử dụng kháng sinh trong thức ăn chăn nuôi (TĂCN) dưới hai dạng phổ biến là thuốc phòng bệnh, trị bệnh và phụ gia kích thích sinh trưởng. Liều sử dụng làm phụ gia thức ăn kích thích sinh trưởng thường thấp hơn so với liều phòng và trị bệnh.
Việc sử dụng thuốc kháng sinh sai mục đích, lạm dụng thuốc kháng sinh trong chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản kém chất lượng, ngoài danh mục, nhập lậu đang diễn biến phức tạp, khó kiểm soát và thực sự trở thành vấn nạn trong đời sống xã hội.
“Sau một thời gian dài ứng dụng kháng sinh làm thức ăn bổ sung, các nước đã bắt đầu có những nhìn nhận khác nhau về mối nguy với sức khỏe con người bên cạnh những lợi ích tích cực của chúng. Có quan điểm lo ngại rằng sử dụng kháng sinh trong thức ăn chăn nuôi dẫn đến kháng thuốc ở động vật và xa hơn nữa sự tồn dư kháng sinh trong thực phẩm sẽ gây nên sự kháng thuốc ở con người.
Do những lập luận và quan điểm như vậy nên vào những năm 1980, một số nước phát triển đã bắt đầu xây dựng lộ trình kiểm soát và tiến tới cấm sự dụng kháng sinh như chất kích thích sinh trưởng trong TACN”, ông Khu nói.
Theo điều tra, đánh giá của Cục Chăn nuôi tại 94 đơn vị sản xuất TĂCN công nghiệp cho thấy, hầu hết các đơn vị được điều tra đã công bố hàm lượng kháng sinh dùng trong TĂCN thương mại cho gà căn cứ theo quy định tại QCVN tại Thông tư số 81/2009/TT-BNNPTNT.
| "Tồn dư kháng sinh trong thịt, trứng, sữa… sản xuất trong nước hay nhập khẩu cũng được các nước EU kiểm soát rất nghiêm ngặt và ngăn chặn kịp thời. Thủy sản Việt Nam đã xuát vào nhiều nước trên thế giới, trong đó chủ yếu là châu Âu, Nhật và Mỹ. Trước đây, chúng ta cũng đã có một số lô hàng bị trả về do chứa kháng sinh cấm hoặc mức tồn dư kháng sinh hay hóa chất vượt mức cho phép. Điều này gây ảnh hưởng lớn đến ngành xuất khẩu thủy sản của Việt Nam", GS Vũ Duy Giảng chia sẻ. |
Tuy nhiên, vẫn có mốt số đơn vị công bố hàm lượng sử dụng cao hơn mức quy định, đặc việt đối với 3 loại kháng sinh là BMD, Salimomycin và Tylosin phốt phát. Có 4 loại kháng sinh ngoài quy chuẩn được công bố sử dụng đó là Colistin, Maduramicin, Neomycin sulphate và Salinomycin sodium trong đó Colistin được dùng nhiều nhất (7/13 đơn vị công bố sử dụng).
Đối với lợn, có 4 loại kháng sinh ngoài quy chuẩn được doanh nghiệp công bố sử dụng đó là Colistin, Florfenicol, Kitasamycin, Monensin, đặc biệt được sử dụng nhiều là Colistin.
Như vậy, trên cả 2 đối tượng lợn và gà, việc lạm dụng kháng sinh trong sản xuất thức ăn công nghiệp vẫn xảy ra (công bố hàm lượng sử dụng cao hơn mức quy định trong QCVN). Việc làm này không những vi phạm quy định về quy chuẩn kỹ thuật mà còn có nguy cơ làm tăng tồn dư kháng sinh trong sản phẩm và tăng sự kháng kháng sinh đối với vật nuôi.
Người nuôi lạm dụng tràn lan
Cũng theo điều tra, đánh giá của Cục Chăn nuôi về thực trạng về các loại kháng sinh thường dùng trong TĂCN tại trại chăn nuôi gà thịt, tất cả các trại chăn nuôi gà có sự dụng kháng sinh đều dùng cao hơn quy định tại quy chuẩn. Các trại chăn nuôi (kể cả quy mô lớn và nhỏ) đều không biết sử dụng kháng sinh liều thấp có tác dụng kích thích sinh trưởng.
Tương tự như chăn nuôi gà, khi được hỏi, tất cả các cơ sở đều cung cấp hàm lượng sử dụng kháng sinh khá cao, cao hơn quy định từ 2 - 4 lần. Điều tra tại các cơ sở chăn nuôi sử dụng thức ăn công nghiệp, chỉ có 65% cơ sở có quan tâm đến kháng sinh trong thức ăn khi mua về.
Nhiều hộ chăn nuôi chưa nắm vững kiến thức về sử dụng thuốc thú y
Theo một số kết quả kiểm tra, tồn dư kháng sinh, chất cấm trong chăn nuôi của Trung tâm Kiểm tra vệ sinh thú y Trung ương I (được thực hiện trong năm 2015), tại các hộ gia đình, việc sử dụng kháng sinh trong chăn nuôi lợn là rất phổ thông.
Việc quản lý thuốc thú y không tốt. Dù văn bản hướng dẫn đã sẵn có nhưng kiến thức, thái độ và thực hành thực tế thuốc thú y của người chăn nuôi là rất hạn chế. Người chăn nuôi tự chọn loại thuốc, tự quyết định liều lượng, tự phối trộn… đồng thời thời gian ngừng thuốc trước giết mổ chủ yếu làm theo kinh nghiệm.
Theo GS Vũ Duy Giảng, các nhà y học cho biết rằng hàng năm có khoảng 25.000 người bị chết vì bị nhiễm các bệnh do nhờn thuốc (thuốc kháng sinh) và chi phí cho các tổn thất vì loại bệnh truyền nhiễm này ước tính lên tới 1,5 tỷ euro mỗi năm. Chính do tác hại của vấn đề kháng sinh mà tất cả các nước trong EU và một số nước khác như Nhật Bản, Hàn Quốc… đã ngừng sử dụng kháng sinh làm chất kích thích tăng trưởng trong TĂCN từ tháng 1/2006.
MINH PHÚC
