Hỏi: Lúa ở vùng chúng tôi thường bị nhện gié gây hại rất nặng. Xin được nói rõ thêm về con nhện này và những biện pháp phòng trừ sao cho hiệu quả cao?
Nguyễn Văn Tám và một số bà con ở Thoại Sơn (An Giang)
Trả lời: Nhện gié (Steneostarsonemus spinki Smiley) là một loài dịch hại nguy hiểm cho cây lúa và đang có chiều hướng gia tăng ở nước ta trong những năm gần đây.
Cơ thể của nhện rất nhỏ (dưới 1mm), trong suốt, rất khó phát hiện bằng mắt thường. Chúng gây hại bằng cách chích hút nhựa làm cho cây lúa sinh trưởng, phát triển kém. Nếu mật số cao, nhện có thể leo lên hại bông, làm hạt lúa bị lép lửng. Những vết thương do nhện gây ra còn là cửa ngõ cho nhiều loài nấm, vi khuẩn xâm nhập gây bệnh cho cây lúa, đặc biệt là nấm Sarocladium oryzae gây thối bẹ lá.
Khi lúa còn nhỏ, nhện chích hút ngoài bẹ lá và nơi tiếp giáp giữa bẹ và thân. Ban đầu chỉ là những chấm mầu trắng vàng, sau lan rộng dần rồi chuyển sang mầu thâm nâu đen (giống vết bầm do cạo gió, nên có nơi bà con gọi là “bệnh cạo gió” có nơi gọi là “bệnh bã trầu”).
Từ khi lúa đẻ nhánh, nhện đục vào bên trong và sinh sống ở các khoang mô của bẹ và gân lá, tạo những sọc dài mầu tím thâm đen. Nếu nặng cây lúa sẽ sinh trưởng kém, trỗ không thoát, hạt méo mó, bông thẳng đứng (do hạt lúa bị lép lửng). Khi lúa trỗ, nhện di chuyển lên phía trên gây hại cuống bông, cuống gié và chui vào trong vỏ trấu (lúc lúa trỗ bông phơi mầu) gây hại hạt, làm hạt lúa bị lép và có mầu nâu đen lốm đốm, gây thất thu năng suất nghiêm trọng.
Để hạn chế tác hại của nhện gié, các bạn có thể áp dụng một số biện pháp chính sau đây:
- Những vùng thường bị nhện gây hại nặng, sau khi thu hoach nên rải rơm phơi khô rồi đốt (nếu được, nên cày phơi ải và cho đất nghỉ khoảng 3 tuần). Thu gom cỏ dại, lúa chét… từ vụ trước đem tiêu hủy hoặc phơi khô trên ruộng rồi đốt cùng rơm rạ.
-Không gieo sạ quá dầy, nên sạ hàng với lượng giống khoảng 70 -80 kg/ha.
- Bón phân cân đối giữa đạm, lân và kali, tránh bón thừa đạm.
- Không để ruộng bị khô hạn, nhất là là giai đoạn đứng cái - trỗ bông, phơi mầu.
- Không phun thuốc trừ sâu phổ rộng, không phun thuốc trừ sâu sớm ở đầu vụ để bảo vệ thiên địch của nhện trên ruộng lúa.
- Cần kiểm tra ruộng lúa thường xuyên để phát hiện sớm nhện (dùng kính lúp kiểm tra nhện hoặc phát hiện vết thâm tím trên bẹ lá). Nếu phát hiện có nhện (hoặc vết thâm tím), cần phun thuốc diệt trừ.
Về thuốc, hiện nay trên thị trường có khá nhiều loại thuốc trừ dịch hại cây trồng. Tuy nhiên, đối với con nhện gié hại lúa theo kinh nghiệm của bà con vùng ĐBSCL thì nếu sử dụng thuốc Sulox 80WP pha với liều lượng 60 gr thuốc/bình 16 lít, hoặc thuốc Saromite 57EC pha với liều lượng 16 ml thuốc/bình 16 lít. Pha xong, phun 3 bình cho 1.000 m2, đã cho hiệu quả rất cao.
Những vùng thường bị nhện hại nặng, nên phun ngừa 2 lần (sau sạ 35 - 40 ngày và sau sạ 50 - 55 ngày).
Khi sử dụng thuốc các bạn cần lưu ý:
* Chỉnh béc phun thật nhuyễn, phun kỹ mặt dưới lá. Phun ướt đẫm cây lúa, lượng thuốc dư sẽ chẩy sâu xuống theo bẹ lá vào bên trong giết nhện.
* Nếu được, trước khi phun thuốc nên bơm nước ngập gốc thân lúa, để nhện di chuyển lên phía trên, dễ trúng thuốc hơn
* Nên phun vào buổi chiều mát, vì đến đêm nhện thường bò ra khỏi bẹ lá leo lên gây hại ở phía trên cây lúa, hiệu quả diệt nhện của thuốc sẽ cao hơn.
