Nhiều nước đã cấm Carbendazim, còn Việt Nam nhập khoảng 2.000 tấn/năm

Không chỉ ảnh hưởng nghiêm trọng tới nhiều mặt hàng nông sản XK của Việt Nam, Carbendazim là hoạt chất BVTV đang tiềm ẩn những nguy cơ khôn lường về môi trường, sức khỏe và đã bị nhiều nước trên thế giới cấm sử dụng.

Dư lượng Carbendazim gây rất nhiều khó khăn cho XK hồ tiêu của Việt Nam
 

Tại Mỹ, theo báo cáo thường niên của Cơ quan bảo vệ môi trường Mỹ - (EPA) công bố tháng 9/2015, Carbendazim được xếp vào nhóm C, là các hoạt chất có khả năng gây ung thư cho con người, kết luận này dựa vào báo cáo từ năm 1989.

Năm 1992, nghiên cứu ảnh hưởng của Carbendazim và dẫn xuất của nó là Benomyl, người tiếp xúc với Benomyl gây ảnh hưởng sức khỏe nghề nghiệp xấu (nhức đầu, tiêu chảy và rối loạn chức năng tình dục) ở người trực tiếp sử dụng ở Florida (Mỹ).

Năm 2013, các nhà nghiên cứu thuộc trường đại học California (Mỹ) cũng đã phát hiện ra mối liên hệ giữa bệnh Parkinson và thuốc trừ sâu có chứa hoạt chất Benomyl (dẫn xuất của Carbendazim).

Tại châu Âu, Carbendazim nằm trong danh sách hóa chất có ảnh hưởng đến chức năng nội tiết do Ủy ban Liên minh châu Âu công bố năm 1999. Chất này có thể phá vỡ sự phát triển của tinh trùng và làm tổn thương tinh hoàn ở chuột trưởng thành dẫn đến gây vô sinh.

Các nghiên cứu của nhiều tổ chức trên thế giới trên vật nuôi thí nghiệm (chuột) cũng cho thấy: Carbendazim và các chất dẫn xuất của nó có nhiều ảnh hưởng tới sinh sản, gia tăng dị tật đối với quá trình sinh sản, rối loạn chức năng của não, thận và sự hình thành khung xương.

Theo tổ chức PAN (Pesticide Action Network), một mạng lưới gồm hơn 600 tổ chức phi chính phủ, viện nghiên cứu và cá nhân của hơn 90 quốc gia làm việc với mong muốn thay thế việc sử dụng các chất BVTV có nguy cơ bằng các thuốc thân thiện với môi trường, đã có nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng Carbendazim là một chất độc hóa học rất nguy hiểm, có khả năng làm gián đoạn nhiễm sắc thể dẫn đến việc gây vô sinh, ung thư (đặc biệt là ung thư gan) và gây dị tật thai nhi ở liều rất thấp. Tổ chức này luôn cho rằng việc cấm sử dụng Carbendazim là rất cần thiết.

Đối với môi trường sinh thái, các nghiên cứu cũng cho thấy Carbendazim có ảnh hưởng nặng nề tới hệ sinh thái và môi trường, gây độc cho ong, cá, các động vật thủy sinh, giun đất, ít độc với chim. Bên cạnh đó, thời gian phân hủy của Carbendazim trong đất cũng rất dài (từ 6 - 12 tháng), trên nền đất có thực vật che phủ và trong nước là 3 - 6 tháng. Đất và trầm tích có thể chứa dư lượng Carbendazim trong thời gian đến 3 năm...

Với những tác động hết sức nguy hại tới sức khỏe con người và môi trường nên mặc dù trước đây, Carbendazim từng là hoạt chất được sử dụng trong SX nông nghiệp tại nhiều quốc gia trên thế giới, tuy nhiên hiện nay, tại nhiều nước phát triển, hoạt chất Carbendazim đã bị đưa vào danh sách cấm đăng ký sử dụng.

Tại Mỹ, thông báo của Cơ quan quản lý về Thực phẩm và dược phẩm Mỹ - Food and Drug Administration (FDA) và Cơ quan Bảo vệ môi trường Mỹ - U.S. Environmental Protection Agency (EPA), hoạt chất Carbendazim không được phép đăng ký sử dụng, kinh doanh bởi lo ngại hoạt chất này có khả năng cao gây ung thư cho con người. Đối với hoạt chất Benomyl (là dẫn xuất của Carbendazim) cũng đã bị cấm đăng ký và sử dụng vào năm 2001. 

Ủy ban Sức khỏe và An toàn thực phẩm của châu Âu (European Commission’s Health and Food Safety) cũng đã công bố việc cấm sử dụng Carbendazim bắt đầu từ ngày 1/12/2014. Đối với các sản phẩm NK, mức dư lượng tối đa cho phép (MRLs) của Carbendazim tại các quốc gia châu Âu là 0,1 mg/kg.

Tại Úc, Carbendazim trước đây từng được sử dụng để kiểm soát một số bệnh trên đậu, trái cây, mắc ca, cỏ, đồng cỏ và cây cảnh; trong bảo quản thực phẩm sau thu hoạch, xử lý dịch hại trên gừng và mía trước khi trồng và diệt nấm trên gỗ.

Tuy nhiên, từ năm 2010, Úc cấm sử dụng Carbendazim trên các loại cây ăn quả như táo, lê, cây ăn quả có múi. Còn tại Brazil, chính phủ nước này đã loại bỏ Carbendazim ra khỏi danh sách các loại thuốc trừ nấm khuyến cáo sử dụng, đồng thời cấm sử dụng hoạt chất này trên cây có múi…
 

Hơn 2.000 tấn Carbendazim về Việt Nam mỗi năm

Theo Cục BVTV, thống kê số lượng thuốc BVTV có chứa hoạt chất Carbendazim được NK trong ba năm gần đây cho thấy, lượng NK trung bình khoảng 2.000 tấn/năm, chủ yếu từ các thị trường Trung Quốc và một số nước khác như Ấn Độ, Thái Lan và Singapore.

Hiện trong Danh mục thuốc BVTV được phép sử dụng tại Việt Nam (Ban hành theo Thông tư số 03/2016/TT-BNNPTNT của Bộ NN-PTNT ngày 21/4/2016), có 109 tên thương phẩm thuốc BVTV có chứa hoạt chất Carbendazim đăng ký phòng trừ bệnh hại trên khoảng 29 loại cây trồng. Trong đó, có 37 tên thương phẩm có hoạt chất đơn Carbendazim và 72 tên thương phẩm là thuốc hỗn hợp của Carbendazim và các hoạt chất khác.

Ngoài ra, Carbendazim là chất chuyển hóa chủ yếu của Benomyl và Thiophanate-methyl khi bị phân hủy trên thực vật, trong nước và ở ngoài môi trường.

Hiện nay, trong Danh mục thuốc BVTV được phép sử dụng tại Việt Nam có 16 tên thương phẩm thuốc BVTV có chứa hoạt chất Benomyl (trong đó có 11 tên thương phẩm có hoạt chất đơn Benomyl và 5 tên thương phẩm là hỗn hợp của Benomyl và các hoạt chất khác); có 90 tên thương phẩm thuốc BVTV chứa Thiophanate metyl (chủ yếu là hỗn hợp của Thiophanate metyl và các hoạt chất khác).

Thuốc BVTV chứa Carbendazim được đăng ký phòng trừ rất nhiều loại bệnh hại cây trồng (khoảng hơn 30 loại), trong đó phổ biến như các bệnh đạo ôn, khô vằn, bạc lá, lem lép hạt, vàng lá chín sớm... hại trên cây lúa; các bệnh chết cây con, đốm lá/thân, héo đen đầu lá, mốc sương, nứt cây, phấn trắng, phấn hồng, gỉ sắt, thán thư, sương mai, thối cổ rễ, thối quả, rụng lá... hại trên nhóm cây công nghiệp và cây ăn quả; xử lý hạt giống trừ một số loại sâu bệnh hại, và trừ nấm mốc trong bảo quản gỗ với thời gian cách ly từ 5 đến 14 ngày trước khi thu hoạch.