Chính sách bảo hiểm thất nghiệp sửa đổi theo hướng mở rộng đối tượng tham gia

Dự án sửa đổi Luật Việc làm đang được xây dựng với nhiều thay đổi quan trọng, đặc biệt trong chính sách bảo hiểm thất nghiệp.

Những điều chỉnh này nhằm mở rộng đối tượng tham gia, nâng cao quyền lợi cho người lao động, đồng thời tăng cường tính bền vững của Quỹ BHTN.

Vậy đâu là những điểm mới đáng chú ý, và tác động của chúng đến người lao động cũng như doanh nghiệp ra sao?

Điều chỉnh quan trọng trong bảo hiểm thất nghiệp

Dự án sửa đổi Luật Việc làm đang thu hút sự quan tâm của dư luận khi có nhiều thay đổi liên quan đến chính sách bảo hiểm thất nghiệp. Đây là một trong những trụ cột quan trọng của hệ thống an sinh xã hội, giúp người lao động (NLĐ) vượt qua khó khăn khi mất việc, đồng thời hỗ trợ họ quay lại thị trường lao động một cách nhanh chóng và hiệu quả.

Một trong những nội dung quan trọng của dự thảo là mở rộng đối tượng tham gia BHTN. Hiện nay, BHTN chỉ áp dụng cho NLĐ có hợp đồng lao động từ đủ một tháng trở lên. Tuy nhiên, với thực tế thị trường lao động ngày càng linh hoạt, nhiều lao động làm việc tự do, lao động theo hợp đồng thời vụ, hợp đồng dịch vụ cũng đối mặt với nguy cơ mất việc nhưng chưa được bảo vệ bởi chính sách này.

Dự thảo đề xuất bổ sung nhóm lao động làm việc không có quan hệ lao động chính thức nhưng có thu nhập ổn định, như lao động trong nền kinh tế Gig (Nền kinh tế Gig còn gọi là nền kinh tế chia sẻ hoặc nền kinh tế truy cập, là hoạt động mà mọi người kiếm thu nhập bằng việc cung cấp công việc, dịch vụ hoặc hàng hóa theo yêu cầu. Thông thường, điều đó được thực hiện thông qua một nền tảng kỹ thuật số như một ứng dụng hoặc trang web), người làm việc trên nền tảng số, tài xế công nghệ… Điều này thể hiện sự thích ứng của luật pháp với xu hướng mới của thị trường lao động.

Để đảm bảo sự cân đối và bền vững của Quỹ BHTN, dự thảo Luật Việc làm sửa đổi có những điều chỉnh liên quan đến mức đóng và mức hưởng BHTN. Hiện nay, NLĐ đóng 1% tiền lương vào Quỹ BHTN, trong khi người sử dụng lao động (NSDLĐ) cũng đóng 1% và Nhà nước hỗ trợ từ ngân sách.

Dự thảo đặt ra phương án điều chỉnh mức đóng linh hoạt theo tình hình tài chính của Quỹ BHTN. Trong

những năm Quỹ BHTN kết dư lớn, mức đóng có thể giảm để hỗ trợ doanh nghiệp và NLĐ, trong khi khi quỹ suy giảm, mức đóng có thể tăng nhẹ để đảm bảo an toàn tài chính. Đồng thời, mức hưởng trợ cấp thất nghiệp cũng sẽ được xem xét theo hướng tăng cường hỗ trợ người mất việc, giúp họ ổn định cuộc sống trong giai đoạn tìm việc mới.

Bên cạnh việc mở rộng đối tượng và điều chỉnh mức đóng, dự thảo cũng chú trọng đến việc thắt chặt điều kiện hưởng nhằm hạn chế tình trạng trục lợi BHTN. Thực tế cho thấy, có không ít trường hợp NLĐ lợi dụng chính sách, cố tình nghỉ việc để nhận trợ cấp trong khi vẫn có cơ hội tìm việc làm mới.

Dự thảo đề xuất bổ sung các biện pháp kiểm soát như yêu cầu NLĐ chứng minh đã tích cực tìm kiếm việc làm trong thời gian hưởng trợ cấp. Hệ thống giám sát qua dữ liệu số cũng sẽ được triển khai để phát hiện các trường hợp khai báo sai sự thật. Bên cạnh đó, cơ chế xử lý vi phạm cũng được tăng cường, áp dụng các chế tài mạnh hơn với các trường hợp cố tình lách luật.

Tăng cường đào tạo và kết nối việc làm

Ngoài việc hỗ trợ tài chính, bảo hiểm thất nghiệp còn có vai trò quan trọng trong việc giúp NLĐ tái hòa nhập thị trường lao động. Hiện nay, các chương trình đào tạo nghề cho lao động thất nghiệp còn hạn chế về quy mô và hiệu quả.

Dự thảo sửa đổi Luật Việc làm nhấn mạnh việc tăng cường đầu tư vào công tác đào tạo, nâng cao kỹ năng cho NLĐ thông qua các khóa học sát với nhu cầu thực tế của doanh nghiệp. Đồng thời, hệ thống trung tâm dịch vụ việc làm sẽ được nâng cấp, ứng dụng công nghệ để kết nối nhanh hơn giữa NLĐ và NSDLĐ, giúp rút ngắn thời gian thất nghiệp và giảm áp lực lên Quỹ BHTN.

Những thay đổi trong chính sách BHTN sẽ có tác động lớn đến cả NLĐ và doanh nghiệp. Việc mở rộng đối tượng tham gia giúp nhiều lao động phi chính thức có được sự bảo vệ tốt hơn, nhưng đồng thời cũng đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng về tài chính và cơ chế quản lý.

Đối với doanh nghiệp, mức đóng linh hoạt sẽ giúp giảm gánh nặng tài chính trong những giai đoạn khó khăn, nhưng họ cũng sẽ phải tuân thủ các quy định chặt chẽ hơn về sử dụng lao động và đóng góp vào Quỹ BHTN. Do đó, cần có sự cân bằng giữa việc hỗ trợ NLĐ và đảm bảo môi trường kinh doanh thuận lợi.

Dự án sửa đổi Luật Việc làm với những điều chỉnh quan trọng về bảo hiểm thất nghiệp là một bước tiến nhằm hoàn thiện chính sách an sinh xã hội, phù hợp với bối cảnh thị trường lao động ngày càng đa dạng.

Việc mở rộng đối tượng thụ hưởng, điều chỉnh mức đóng, hưởng, tăng cường kiểm soát trục lợi và đẩy mạnh đào tạo nghề là những giải pháp cần thiết để bảo vệ NLĐ tốt hơn, đồng thời đảm bảo sự phát triển bền vững của Quỹ BHTN.

Tuy nhiên, để chính sách này thực sự hiệu quả, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước, doanh nghiệp và NLĐ trong quá trình triển khai thực tế.