Nuôi ong mật bền vững

Ban chủ tọa diễn đàn

Theo thống kê của Hội Nuôi ong Việt Nam, ước tính hiện nay nước ta có khoảng 1.200.000 đàn ong gồm các giống ngoại (ong Ý) và ong nội, trong đó đàn ong nội khoảng 200.000 đàn (chiếm 16,6%), ong ngoại 1.000.000 đàn (chiếm 83,3%). Số người nuôi ong khoảng 30.000 người, trong đó nuôi ong chuyên nghiệp khoảng 6.000 người (chiếm 20%).

Việt Nam đang đứng thứ 6 thế giới và thứ 2 châu Á về xuất khẩu mật ong. 90% sản lượng mật ong hàng năm của Việt Nam được xuất khẩu, trong đó xuất khẩu sang thị trường Hoa Kỳ từ 90 - 95%, còn lại 5 - 10% xuất khẩu sang thị trường châu Âu. Việt Nam có thương hiệu mật ong mang giá trị kinh tế cao như mật ong bạc hà ở Hà Giang, mật ong rừng U Minh.

Phát biểu tại diễn đàn, bà Hạ Thúy Hạnh, Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Quốc gia cho biết, với điều kiện khí hậu nhiệt đới của Việt Nam rất thuận lợi cho hệ sinh thái thực vật và sự phát triển của ngành chăn nuôi ong lấy mật. Vùng SX mật ong tập trung ở Đông Nam Bộ, Tây Nguyên và miền núi phía Bắc. Cây nguồn mật chính là cao su, tràm, cà phê, điều, vải, nhãn, keo, bạch đàn, bạc hà...

Sản lượng mật ong của nước ta trong vài năm gần đây đã tăng mạnh. Tiêu thụ mật ong phụ thuộc rất lớn vào thị trường xuất khẩu (chiếm khoảng 95%) tổng sản lượng hàng năm.

“Ong là đối tượng vật nuôi có sản phẩm xuất khẩu nhiều nhất so với các giống vật nuôi khác. Thị trường xuất khẩu mật ong trong thời gian qua chủ yếu là Mỹ và một thị trường đang cần nhập khẩu nhiều mật ong là châu Âu”, bà Hạnh cho biết thêm.

Theo ông Nguyễn Đức Vinh, Giám đốc Sở NN-PTNT Hà Giang, trên địa bàn tỉnh, ong nội được nuôi và phát triển tại 11 huyện, thành phố với tổng số đàn năm 2016 là 34.093 đàn và sản lượng mật là 193,02 tấn. Tuy nhiên, nuôi ong nội địa phương gắn với phát triển cây hoa bạc hà tập trung chủ yếu ở 4 huyện vùng cao phái Bắc.

Năm 2013, Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ KH-CN) cấp giấy chứng nhận Chỉ dẫn địa lý “Mèo Vạc” cho sản phẩm ong bạc hà của tỉnh Hà Giang trên địa bàn 47 xã thuộc 4 huyện Đồng Văn, Mèo Vạc, Yên Minh và Quản Bạ.

Đại biểu tham quan mô hình nuôi ong của tổ SX ong bạc hà do ông Sùng Sứ Pừ quản lý

Cũng theo ông Vinh, nghề nuôi ong của tỉnh Hà Giang có một số thuận lợi như: Sản phẩm ong bạc hà được cấp Chỉ dẫn địa lý và được Nhà nước bảo hộ vô thời hạn trên lãnh thổ Việt Nam. Do đó, sản phẩm có logo, nhãn mác chỉ dẫn địa lý, giá bán sản phẩm ổn định do nhu cầu tiêu dùng của thị trường trong và ngoài tỉnh nhất là khách du lịch.

Đa số diện tích SX đất lâm nghiệp tại vùng cao núi đá phía Bắc có điều kiện phát triển nuôi ong nội đều SX 1 vụ ngô/năm nên có điều kiện để cây bạc hà sinh trưởng và phát triển tốt. Hình thành chuỗi liên kết SX ong theo hình thức tổ chức SX: HTX, Tổ hợp tác, nhóm sở thích, hội SX và kinh doanh mật ong cao nguyên đá…

Bên cạnh đó, nghề nuôi ong trên địa bàn tỉnh cũng gặp không ít khó khăn như: Nguồn kinh phí để thực hiện chính sách đã ban hành còn hạn chế, thủ tục vay còn nặng về hành chính, vốn vay để đầu tư cho nuôi ong chưa nhiều.

Công tác quản lý nhãn mác, bao bì, logo chỉ dẫn địa lý, quảng bá và giới thiệu sản phẩm chưa được chú trọng, chưa có sự liên kết chặt chẽ. Sản phẩm đã được thị trường và người tiêu dùng chấp nhận nhưng chủ yếu bán lẻ cho người tiêu dùng và người thu gom.

Đời sống của nhân dân còn ở mức độ thấp nên khả năng đầu tư cho SX bị hạn chế, SX cơ bản vẫn theo hướng tự phát, nhỏ lẻ (5 - 10 tổ/hộ), một bộ phận còn tư tưởng trông chờ vào sự hỗ trợ của Nhà nước…

Tại diễn đàn, ông Vừ Sáu Pó (thôn Há Bua Đa, xã Thài Phìn Tủng, huyện Đồng Văn) chia sẻ, năm 2013, được sự hỗ trợ của các hộ nuôi ong trên địa bàn, gia đình ông đã đầu tư gần 50 đàn ong. Trong năm đó, kết thúc vụ nuôi, gia đình thu được từ 50 - 100 lít mật/vụ.

“Đến nay, số đàn ong của gia đình tôi đã được nhân, tách đàn từ 50 đàn ban đầu lên đến 120 đàn. Do chăm sóc đúng quy trình kỹ thuật nên kết thúc vụ nuôi, sản lượng mật của gia đình đạt 360 lít, bình quân đạt 3 - 4 lít/đàn. Sau khi trừ tất cả chi phí, gia đình tôi thu trên 70 triệu đồng”, ông Pó chia sẻ.

Tại diễn đàn, Ban chủ tọa cùng các chuyên gia tư vấn giải đáp gần 50 câu hỏi của người dân về các vấn đề như: Kỹ thuật chăn nuôi, nguồn thức ăn, chính sách hỗ trợ, dịch bệnh, liên kết SX,…