Nông dân Nguyễn Công Lý (xã Hoa Thủy, huyện Lệ Thủy) khoát tay chỉ ra cánh đồng rực vàng, giọng hồ hởi: “Năm ni tưởng không ăn thua vì thời tiết khó khăn, vậy mà trúng lớn. Nhà tôi có gần 15 ha lúa, năng suất bình quân đạt 71 tạ/ha, vị chi tổng thu được trên 100 tấn lúa”.
Vụ ĐX tiếp tục bội thu
Những ngày cuối tháng 5, cái nắng gay gắt trên đầu. Người dân đội nắng ra đồng mà nét mặt vẫn vui vì có vụ mùa bội thu. Ông Nguyễn Quốc Huy- Chủ tịch UBND xã Hoa Thủy, gặp chúng tôi trên bờ ruộng. Ông nói mà chẳng cần sổ sách: “Vụ ĐX này, bà con xuống đồng gần 1.000 ha. Bộ giống chủ lực chủ yếu là dòng X. Đầu mùa vụ, do thời tiết rét đậm, rét hại cộng thêm triều cường đã khiến khoảng 200 ha diện tích của xã bị chậm trễ so với lịch thời vụ. Tuy nhiên, chúng tôi nhanh chóng bố trí lại bộ giống lúa trung ngày cho số diện tích này, cuối vụ năng suất vẫn đạt cao”.
Theo ông Huy, cả xã có 4 HTX nông nghiệp thì chỉ có “cậu” Ninh Phước Thượng năng suất đạt nhỉnh, 68 tạ/ha. Còn lại ba “anh” là Xuân Nam, Xuân Bắc và HTX Sử dụng Nước đều dư con số 71 tạ/ha. Nhiều nông dân trong xã như ông Nguyễn Công Lý- tức ông chủ của trên 15 ha lúa, sẽ thu được hơn trăm tấn thóc; ông Nguyễn Văn Dũng (hơn 10 ha) đạt trên 70 tấn thóc và ông Nguyễn Văn Thành (7 ha) thu về khoảng 50 tấn…
Rời xã Hoa Thủy, chúng tôi ngược về xã Phong Thủy, một địa phương được tỉnh chọn làm điểm trong xây dựng nông thôn mới. Năng suất lúa ở Phong Thủy có thấp hơn nhưng vẫn vượt mức bình quân, đạt trên 70 tạ/ha. Ông Nguyễn Văn Hoàng- Chủ nhiệm HTX Đại Phong (xã Phong Thủy) cho hay: “Giữ được mức năng suất cao bình quân trên 70 tạ/ha là thắng lợi lớn của chúng tôi. Đó là kết quả của sự chỉ đạo sát sao của các cấp chính quyền và sự nỗ lực chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh của bà con nông dân”.
Anh Nguyễn Văn Nghĩa- Phó trưởng phòng NN-PTNT huyện Lệ Thủy cho biết: “Tốp 3 xã dẫn đầu về năng suất của huyện là Hoa Thủy với 70,5 tạ/ha (vụ trước là 69,4 tạ/ha); Phong Thủy xếp thứ nhì, đạt 70,1 tạ/ha và Hồng Thủy đứng thứ 3, đạt 66 tạ/ha (vụ trước đạt 65 tạ/ha). Riêng xã có diện tích lớn nhất toàn huyện là An Thủy (gần 1.231 ha) năng suất bình quân đạt 65,6 tạ/ha. Hai xã miền núi rẻo cao là Kim Thủy, Ngân Thủy năng suất lúa bình quân ở vụ này cũng đạt 45 tạ/ha (tăng 5 tạ/ha). Đến ngày 20/5, bà con đã thu hoạch được khoảng 3.000 ha. Nếu thời tiết trong vòng 10 ngày tới thuận lợi như hiện nay, toàn huyện sẽ cơ bản thu hoạch xong. Đây là năm mà Lệ Thủy tiếp tục có thêm một vụ mùa bội thu”.
Huyện Bố Trạch cũng đã thu hoạch gần xong trên 5.100 ha lúa. Người nông dân thở phào nhẹ nhõm khi vượt qua lũ tiểu mãn an toàn. Năng suất lúa ước tính toàn huyện đạt 53 tạ/ha (cao hơn vụ ĐX năm ngoái 1 tạ/ha). Một trong những địa phương có diện tích lúa khá lớn là xã Cự Nẫm.
Ông Nguyễn Thanh Hùng- Chủ tịch UBND xã Cự Nẫm phấn khởi: “Toàn xã gieo trồng 422 ha, năng suất ước tính 57 tạ/ha, cao hơn năng suất bình quân của huyện 4 tạ/ha. Nhiều năm nay, năng suất lúa tại đồng đất Cự Nẫm khá ổn định, góp phần quan trọng trong việc bảo đảm đời sống cho nông dân”.
Ở xã Đại Trạch, nơi được mệnh danh là “vựa lúa” của huyện Bố Trạch với 465 ha cũng trúng mùa. Dù đầu vụ có một số diện tích phải gieo lại do rét đậm, rét hại, nhưng đến thời điểm này, Đại Trạch đang hân hoan đón một vụ mùa bội thu. Gần 50% diện tích lúa đã được thu hoạch với năng suất 53 tạ/ha, cao hơn vụ ĐX năm ngoái 1 tạ/ha. Theo đánh giá của ông Nguyễn Cẩm Lâm, Trưởng phòng NN-PTNT Bố Trạch thì: “Về cơ bản, đây được xem là một vụ mùa thắng lợi khi hầu như toàn bộ diện tích lúa trên địa bàn đều đạt năng suất và không bị ảnh hưởng bởi thời tiết”.
Giống quyết định năng suất
Vụ ĐX này, toàn huyện Lệ Thủy gieo cấy 9.816 ha lúa. Theo chủ trương của huyện, nông dân các xã, thị trấn đã sử dụng các bộ giống lúa chủ lực để gieo cấy là: X21, Xi23, NX30, XT28 (chiếm hơn 81% tổng diện tích gieo cấy); nhóm chất lượng cao, gồm: P6, PC6, HT1, IJ352, IR353-66 (chiếm khoảng 5% ) và một số bộ giống lúa như XM, KD 18, QN1, VN20, lúa lai…
+ Cơ cấu bộ giống lúa không phù hợp cũng làm giảm sản lượng lúa cho địa phương. Ông Phan Văn Quyết- PCT UBND thị trấn Hoàn Lão (huyện Bố Trạch): “Toàn bộ 105 ha đã thu hoạch xong, trong đó có 19 ha lúa AC5. Đây là giống lúa thơm, gạo chất lượng cao nên nhiều hộ dân tín nhiệm. Tuy nhiên trong quá trình SX, sau một vài đợt mưa to, 9 ha lúa AC5 bị ảnh hưởng nặng và mất trắng, 10 ha còn lại chỉ thu hoạch đạt 50% kế hoạch. + Vụ ĐX, Quảng Bình gieo cấy gần 28.600 ha (đạt 105% kế hoạch). Đầu vụ, rét hại, mưa kéo dài, khiến hàng ngàn ha lúa của bà con nông dân phải gieo lại. Vượt lên thử thách, nông dân Quảng Bình có được vụ mùa bội thu. Năng suất bình quân toàn tỉnh đạt gần 58,6 tạ/ha (bình quân cao hơn năm ngoái 1 tạ/ha). Tổng sản lượng lương thực ước đạt trên 164.500 tấn (vượt trên 110% so với kế hoạch đề ra”- ông Phan Văn Khoa- Giám đốc Sở NN-PTNT Quảng Bình.
Ông Phạm Hữu Thảo- Phó Chủ tịch UBND huyện Lệ Thủy nhìn nhận:
“Công tác cơ cấu bộ giống là khâu quan trọng quyết định cho năng suất mùa vụ. Ở bộ giống dài ngày cho vụ ĐX chúng tôi đã đưa XT28 vào chiếm diện tích khá lớn để dần thay bộ giống X đã có dấu hiệu thoái hóa.
“Anh” XT28 là giống mới, chất lượng đã được trãi nghiệm qua 3 vụ lúa đều cho những ưu thế vượt trội, năng suất luôn ổn định ở mức trên 75 tạ/ha”.
Nhận định thêm về nguyên nhân được mùa, lúa có năng suất vượt trội, lão nông Nguyễn Văn Dũng (xã Hoa Thủy) bộc bạch:
“Nhờ Nhà nước và chính quyền địa phương luôn quan tâm kiến thiết lại đồng ruộng một cách hợp lý, hệ thống đê bao, kênh mương thủy lợi luôn được gia cố tương đối vững chắc... nên việc thâm canh lúa rất thuận lợi, năng suất cao.
Qua đó, đã hạn chế tối đa sự lệ thuộc vào thời tiết, tạo điều kiện cho bà con nông dân chủ động hơn trong SX”.
