LO SỢ
Người dân xóm 10, xã Nghi Thịnh không nhớ trường hợp đầu tiên trong xóm bị chết vì căn bệnh ung thư xảy ra từ bao giờ. Họ chỉ nhớ gần đây có hàng chục người chết và số người bị ung thư ngày một tăng lên. Riêng 3 năm qua, xóm 10 có đến 9 người chết vì ung thư, có thời điểm 1 tháng 4 người chết vì ung thư gan, phổi. Người dân nghi ngờ do ô nhiễm nguồn nước từ kho thuốc sâu ngày trước rò rỉ…
Có mặt tại xóm 10, chúng tôi hỏi người dân về kho thuốc sâu, họ bảo rằng: Muốn rõ tường tận thì gặp ông Lê Văn Thảo. Ông ấy nguyên là thủ kho thuốc sâu HTX. Theo lời chỉ dẫn, chúng tôi về nhà ông Thảo.
Ông Lê Văn Thảo, nguyên thủ kho HTX Nghi Thịnh
Biết phóng viên đến thăm, ông Thảo trải lòng: “Cô gặp tôi là đúng rồi. Tôi muốn được nói lên sự thật để cơ quan chức năng có giải pháp giúp người dân. Người chết vì ung thư thì nhiều nên mọi người hoang mang lắm, đến giờ bà con cũng không biết những cái chết đó có phải do kho thuốc sâu gây ra, hay do cái chi nữa”.
Theo ông Thảo, trước đây HTX có chôn khoảng 1 yến thuốc trừ sâu, số thuốc này cho vào chum rồi đào đất lấp xuống gần kho HTX. Tuy nhiên chiếc chum ấy nay đã vỡ nát, nằm lăn lóc trên mặt đất. Hiện khu đất này là nơi gia đình anh Phạm Văn Hùng sinh sống.
Gia đình anh Hùng có 4 người, khu vườn được anh trồng chuối, rau… Nguồn nước sử dụng là nước giếng khoan gần vị trí kho thuốc sâu. Thấy nhiều người trong xóm chết, vợ chồng anh Hùng hết sức lo lắng.
Chị Đặng Thị Hiếu, vợ anh Hùng tâm sự: “Cách đây 2 năm có một đoàn về lấy mẫu nước xét nghiệm hai vợ chồng rất vui mừng. Rứa mà đến nay chẳng biết kết quả như thế nào cả. Hoàn cảnh gia đình khó khăn không có tiền mua đất, xây nhà mới nên chấp nhận ở đây”.
Gia đình chị Hiếu ở khu đất chôn thuốc sâu
Tưởng rằng nước giếng khoan, vợ chồng anh Hùng nghĩ sẽ an toàn, vậy mà mỗi khi đun sôi để nguội vẫn có màng trắng nổi lên. Còn những lúc nắng nóng có bốc mùi thoang thoảng. “Nước máy không có, muốn xây bể đựng nước mưa thì không có tiền, nên gia đình phải ăn nước giếng khoan. Tôi chứng kiến trong làng có nhiều người chết vì ung thư nhưng cũng không biết mần răng cả”, chị Hiếu buồn bã.
| Mặc dù xóm 12, xã Nghi Mỹ không có kho thuốc sâu nhưng do địa hình thấp hơn nên sau một trận mưa thì nước từ xóm 10 và 13 đổ về đây. |
Bên cạnh nhà chị Hiếu là nhà bà Trung, mẹ chồng của chị cũng có một cái giếng đào bốc mùi thuốc sâu nồng nặc. Bà Trung đã bịt lại chuyển qua ăn giếng nước khoan nhưng mỗi khi nấu lên để nguội thì nổi lên màng trắng lềnh bềnh. Thế nhưng bà Trung vẫn sử dụng nước để sinh hoạt hằng ngày.
Trao đổi với chúng tôi, ông Lê Văn Lưu, Chủ tịch xã Nghi Thịnh cho hay: Năm 2012, một viện khoa học đã về lấy 127 mẫu nước của xóm 8, 9 và 10. Sau đó họ có thông báo về là chưa đến mức phải lo lắng. Tiếp đến tháng 12/2013, họ lại gửi về bảng thông báo có một số mẫu vượt quá mức cho phép nhưng không cho biết các mẫu đó thuộc xóm nào để xã khoanh vùng và có những biện pháp khắc phục hậu quả.
“Đến bây giờ chúng tôi chưa dám khẳng định nguyên nhân gây cái chết ung thư là do nguồn nước bị nhiễm tồn dư của kho thuốc sâu. Riêng xóm 10 có nhiều người chết vì ung thư nhưng xóm đó có tới 500 khẩu thì cũng hết sức bình thường! Xã đã khởi công công trình cung cấp nước sạch từ năm 2012, kế hoạch đưa vào sử dụng vào tháng 8/2013, tuy nhiên đường ống chưa hoạt động được nên bà con chưa có nước dùng”, ông Lưu nói.
UNG THƯ HOÀNH HÀNH
Rời xóm 10, xã Nghi Thịnh, chúng tôi đến xã Nghi Mỹ, một trong địa phương "đội sổ" về số lượng kho thuốc sâu của huyện. Theo thống kê của Trạm Y tế xã Nghi Mỹ, trong năm 2013, trên địa bàn xã có 13 người chết do căn bệnh ung thư, số người chết tập trung ở xóm 10, 12 và xóm 13.
Ông Hoàng Văn Trí, nguyên thủ kho của HTX Nghi Mỹ kể: “Ở xóm 10, trước đây có kho chứa thuốc sâu lớn nhất xã. Kho thuốc này được chuyển từ Nghi Lâm về, có nhiều loại thuốc cực độc. Ngày đó không có đồ đựng cẩn thận, thuốc sâu tràn trề trên nền đất. Sau khi HTX giải thể thì nhà bị phá và thuốc sâu tồn đọng ngấm vào đất, phần trôi cùng nước mưa sang các xóm bên cạnh”.
Hoàn cảnh khó khăn nên rất ít hộ dân ở Nghi Mỹ lắp được máy lọc nước
Gia đình bà Phạm Thị Lành (xóm 10) đang ở khu vực kho thuốc sâu của HTX trước đây, nói: “Những lúc mưa to thì đất vẫn bốc mùi thuốc sâu. Chỗ nhà tôi nằm ở chỗ cao, cứ mưa thì nước từ đây chảy khắp nơi. Sau khi thấy nhiều người chết vì căn bệnh ung thư, tôi không dùng nước giếng đào mà khoan giếng sâu 35 m, rồi mua máy lọc nước để ăn uống. Gia đình tôi chưa ai có biểu hiện gì nhưng hộ ông Vinh ở gần nhà thì có hai người chết vì ung thư”.
