Trồng thử nghiệm cây jatropha ở Bình Định

Cây Jatropha cho quả sau 3 tháng trồng

Khu vực trồng thử nghiệm được thuê lại của một trang trại tại khu chăn nuôi Nhơn Tân. Trước đây vùng đất này được trồng cây điều, sau đó trồng cỏ cho bò sữa, thuộc loại đất pha cát không được phì nhiêu lắm. Trên diện tích 2,05ha được phân chia thành 7 khu trồng (block) có cả khu trồng dự bị, mỗi khu khoảng từ 1.200 đến 6.800m² - trong đó có một khu dự phòng, và trồng tổng cộng khoảng 4.500 cây jatropha.

Mỗi khu có thời điểm trồng khác nhau. Có khu cây bắt đầu cho thu hoạch, tức là sau khi trồng khoảng 3 tháng; có khu cây vừa bấm đọt tạo tán, có khu cây mới trồng. Thực tế cho thấy cây jatropha trồng ở đây khá tốt, một màu xanh ngắt, thành hàng thẳng tắp. Mỗi cây đều có đánh số để theo dõi sự phát triển, thích nghi với thổ nhưỡng, khí hậu địa phương như thế nào. Đây là cơ sở để đánh giá, chọn giống trồng trên đất Bình Định sau này.

Có hàng chục giống jatropha lấy từ Philippine và một số ít giống lấy từ xã Cát Sơn (Phù Cát, Bình Định), để so sánh. Có vườn ươm tại chỗ, cả ươm cây từ hạt và từ giâm cành. Cây được trồng dưới 2 hình thức bằng hạt và bằng cành, theo mật độ 4m²/cây. Có khu trồng toàn bằng cây cắt cành, có khu là cây từ hạt. Bón phân, làm cỏ, trừ sâu… theo quy trình kỹ thuật của Công ty.

Ươm cây từ tháng 6/2011, sau đó một tháng bắt đầu trồng. Khi cây cao 20cm thì cắt ngọn, để cây ra nhiều nhánh. Đến tháng 9 thì ra hoa, để đầu tháng 11 cây bắt đầu cho trái chín. Thời gian này cây chỉ cao đến thắt lưng, nhiều cành tỏa ra trên mặt đất. Trên mỗi cành, gần ngọn những chùm trái tròn vo, treo lủng lẳng, như những trái sung, trái bòn on trông rất đẹp.

Đến khi chín, vỏ trái ngả sang màu vàng rồi qua màu đen. Đây là lúc cho thu hoạch. Bóc từng trái ra, bên trong có nhiều hạt đen tuyền như hạt mãng cầu, hình bầu dục. Hạt này người ta đem phơi khô, xay ra, qua nhiều công đoạn chiết tách, chưng cất để cho ra loại dầu Bio - diezel, một loại dầu sinh học có giá trị.

Mỗi cây đều có đánh số, để kiểm tra sản lượng từng cây, từng giống để có cơ sở so sánh chọn lựa giống tốt. Một số chuyên gia Công ty cho rằng, khả năng năng suất vùng trồng khảo nghiệm ở Nhơn Tân đạt khoảng 6 tấn hạt/ha.

Sau tham quan thực tế, cán bộ kỹ thuật Công ty Idemitsu Kosan dùng thiết bị ép hạt jatropha bằng tay, nghiền, ép ra dầu thô. Dầu này có màu vàng ươm, phải sau nhiều công đoạn xử lý, chưng cất, chiết tách… mới thành dầu diezel sinh học. Công ty cũng pha trộn loại dầu này với dầu diezel khai thác từ mỏ, theo tỷ lệ 5/100 để chạy máy nổ tại chỗ cho người dự hội thảo “mục sở thị”.

Ông Yoshihisa Matsumoto - giám đốc điều hành Công ty Idemitsu cho biết: Công ty đang mở rộng hoạt động kinh doanh ở Việt Nam. Tìm kiếm nhiên liệu tái tạo, nhiên liệu sinh học thay thế nhiên liệu hoá thạch. Công ty đang nghiên cứu trồng cây lấy dầu tại Việt Nam. Đây là lần đầu tiên, Công ty đón nhận jatropha ra trái ở Bình Định.

Dự án trồng khảo nghiệm cây jatropha ở Nhơn Tân trong 2 năm, kéo dài đến cuối năm 2012. Đây mới là bước đầu trồng thử nghiệm để xem xét giống jatropha nào phát triển tốt, sau đó tính toán hiệu quả kinh tế trên một số loại đất trồng, so sánh với cây trồng trên đất đó để thấy hiệu quả của loại cây mới này. Từ đó làm cơ sở đề xuất với tỉnh Bình Định cho hình thành vùng nguyên liệu, lập nhà máy chế biến dầu diezel sinh học.