Việc chậm trễ do không có sự thống nhất trong giải pháp thực hiện giữa các Bộ, ngành. Quan điểm của Bộ NN- PTNT cho rằng, hiện nay, sản xuất phân đạm trong nước mới đáp ứng được 50% nhu cầu. Có loại phân bón phải nhập khẩu tới 100% như phân DAP, Kali, SA…Những năm qua, để tạo điều kiện cho sản xuất phân bón trong nước, Nhà nước đã có nhiều chính sách khuyến khích, trong đó có việc bù giá khí và giá than cho sản xuất phân đạm.
Trong khi đó, nhiều nước khác đã đánh thuế tài nguyên phân bón và nâng thuế XK phân bón, như Trung Quốc nâng thuế từ 35 lên 135%. Do vậy, giá thành và giá bán phân bón trong nước luôn thấp hơn nhiều giá phân bón thế giới. Theo Tập đoàn Dầu khí VN, giá bán urê tại NM của Cty CP Đạm và Hoá chất dầu khí giữa tháng 5 là 8.000 đồng/kg. Trong khi giá thành NK urê (bao gồm cả cước vận chuyển, bảo hiểm, bao bì…) về đến VN là hơn 12.000 đồng/kg. Mặc dù, hàng năm thị trường phân bón nước ta luôn thiếu urê. Nhưng chênh lệch giá khiến các nhà NK không dám mạnh dạn nhập nhiều urê. Ngoài ra, lợi dụng tình hình, một số DN đã xuất ngược phân bón ra nước ngoài để kiếm lời.
Trong thời điểm nhạy cảm này, đáng ra Bộ Công thương phải có biện pháp quyết liệt hơn như đề nghị của Bộ NN- PTNT và Hiệp hội Phân bón VN. Nhưng, Bộ này lại có giải pháp khá dung hoà mang tính dài hơi là “kiến nghị tăng thuế xuất khẩu phân bón”. Quan điểm của Bộ Công thương là: Đối với các loại phân chứa lân và phân tổng hợp NPK, hiện các đơn vị sản xuất phân bón thuộc TCty Hoá chất VN và một số đơn vị liên doanh đã sản xuất đủ nhu cầu trong nước và còn XK. Do vậy, đề nghị Nhà nước khuyến khích cho XK. Đối với các loại phân khác, hiện sản xuất trong nước chỉ đáp ứng được một phần, do vậy cần hạn chế XK để phục vụ nhu cầu trong nước. Hiện nay, khung thuế XK đối với mặt hàng phân bón là 0%. Bộ Công thương đề nghị Bộ Tài chính trình Thủ tướng Chính phủ áp dụng phụ thu đối với những mặt hàng phân bón trong nước chưa đáp ứng được nhu cầu. Trước đó, Bộ Công thương mới chỉ tạm ngừng cấp giấy phép XK các loại phân bón có nguồn gốc NK.
Qua tìm hiểu của chúng tôi, những giải pháp của Bộ Công thương sẽ không giải quyết được vấn đề phân bón giá rẻ “chảy” ra nước ngoài. Thứ nhất, việc kiến nghị sửa đổi chính sách thuế sẽ mất khá nhiều thời gian. Trong khi đây là lúc thị trường đang biến động, cần có biện pháp xử lý ngay. Thứ hai, nếu chỉ dừng cấp quota thì những giấy phép từ đầu năm đến nay, DN vẫn thả sức XK. Ai biết được đã có bao nhiêu giấy phép XK đã được cấp trước khi lệnh tạm dừng được đưa ra? Liệu có xảy ra tình trạng “xin- cho” trong việc phân bổ quota như đối với mặt hàng dệt may trước đây?
Thứ ba, đối với phân lân và NPK sản xuất trong nước, do chủ trương kiềm chế lạm phát của Chính phủ, nên giá bán trong nước luôn thấp hơn giá xuất khẩu. Không được tăng giá bán phân trong nước, trong khi chi phí đầu vào tăng khiến nhiều DN sản xuất cầm chừng. Phải chăng các DN đang tập trung lo hàng xuất khẩu mà bỏ ngỏ thị trường trong nước? Hiện các DN thuộc TCty Hoá chất VN chiếm thị phần chủ yếu phân lân và NPK, họ không tăng giá thì các DN ngoài TCty cũng không thể tăng. Tuy nhiên, nếu không được sớm điều chỉnh giá bán trong nước thì khả năng thiếu phân lân, NPK cũng có thể xảy ra.
Đây là những vấn đề các cơ quan Nhà nước cần xem xét thấu đáo để có giải pháp điều hành hợp lý. Đừng vì lợi ích cục bộ của một số DN mà quên mất hàng triệu người nông dân.
------------
Tin liên quan
Tập đoàn Dầu khí cam kết ổn định giá phân bón đến hết năm
Điều hành XK phân bón và gạo: Thay hạn ngạch bằng thuế?
Phân bón: Có thiếu không? Giá còn lên nữa không?
Kiên Giang: Cấp bách bình ổn giá phân bón cho sản xuất
Đồng Nai: Cà phê chết héo vì... phân bón giả
Chủ đại lý thi nhau nâng giá phân bón
Đề nghị tạm dừng xuất khẩu phân bón
