Chúng tôi về Lệ Thủy, nơi bị ngập sâu nhất và bị thiệt hại nặng nhất ở tỉnh Quảng Bình trong đợt mưa lũ lịch sử năm 2020. Sau trận lũ lịch sử đó, hàng trăm hộ gia đình sinh sống ở vùng ngập sâu hiện đang gặp khó khăn về đời sống đã được hỗ trợ xây nhà chống lũ.
Ngôi nhà tránh bão, lụt của người dân xã Tân Thủy, huyện Lệ Thủy phát huy tác dụng trong trận lũ lớn. Ảnh: T.P
Theo ông Nguyễn Hữu Hán, Phó Chủ tịch UBND huyện Lệ Thủy, từ năm 2020 đến nay, trên địa bàn huyện đã có thêm 326 nhà chống bão lũ cho hộ khó khăn. “Nhờ vậy, năng lực phòng chống thiên tai ở các địa phương được nâng lên. Những gia đình được hỗ trợ làm nhà đã yên lòng trước mỗi mùa mưa bão đến”, ông Hán nói thêm.
Bà Dương Thị Trình (xã Sơn Thủy, huyện Lệ Thủy) cho biết, có được ngôi nhà và thêm chòi tránh lũ bên cạnh là nhờ gia đình được vay 15 triệu của Ngân hàng Chính sách xã hội tỉnh Quảng Bình và tiền mẹ con bà dành dụm nhiều năm.
Chưa thật khang trang như nhiều ngôi nhà có điều kiện khác ở xung quanh nhưng nhà chòi tránh lũ đã giúp họ vượt lũ lớn an toàn. Bà Trình chia sẻ mộc mạc: “Nhờ nhà chòi này mới có chỗ tránh lụt chứ mẹ con không biết trú ở đâu khi nước ngập hơn nửa nhà. Có chỗ cao có thể bắc bếp nấu ăn, nên bà con xung quanh chạy lụt vẫn có chút cơm nóng sống qua ngày”.
Theo ông Nguyễn Văn Thục, Chủ tịch UBND xã Sơn Thủy, qua trận lũ lịch sử này có thể thấy mô hình nhà chòi tránh lũ là an toàn và hiệu quả, không chỉ cần thiết cho hộ nghèo mà cũng cần thiết đối với các hộ gia đình chưa có điều kiện xây nhà kiên cố vượt lũ.
Tiếp nối sự thành công của chương trình hỗ trợ hộ nghèo xây dựng chòi phòng, tránh bão lụt, Dự án “Tăng cường khả năng chống chịu với những tác động của biến đổi khí hậu cho các cộng đồng dễ bị tổn thương ven biển Việt Nam” (GCF) do Quỹ Khí hậu xanh tài trợ thông qua Chương trình phát triển Liên hợp quốc (UNDP) triển khai, hỗ trợ tỉnh Quảng Bình làm 897 nhà an toàn chống chịu bão, lụt cho cộng đồng ven biển và cận ven biển.
Bà Lê Thị Diệu ở xã Tân Thủy, huyện Lệ Thủy vui mừng đón chúng tôi tận ngõ, chia sẻ: “Tôi năm nay 74 tuổi, ở một mình do con cái lập gia đình xa. Ngôi nhà thấp cũ đang bị hư hỏng nặng. Nay được chính quyền địa phương và dự án hỗ trợ làm nhà chống bão, lụt nên yên tâm hơn nhiều. Đặc biệt, nhà vừa làm xong là lũ lớn ập đến nên rất may có nơi trú ẩn vững chãi”.
Những ngôi nhà vượt lũ đang được xây dựng tại Quảng Bình giúp bà con yên lòng trước mùa mưa bão. Ảnh: T.P
Bà Diệu dẫn chúng tôi thăm ngôi nhà hai tầng rộng chừng 25m2 đang còn màu vôi mới, sàn tầng một đổ bê tông, nền lát đá hoa, có cầu thang bằng sắt để lên tầng hai. Tầng hai ngôi nhà nhỏ lợp tôn, có cửa thoát hiểm cho các trường hợp cần thiết.
Bà Diệu cho biết, tầng hai ngôi nhà nhỏ này từng là nơi trú ẩn toàn cho 10 người hàng xóm khi lũ lớn bao vây trong tháng 10 năm ngoái. Nhiều ngày ngồi trên ngôi nhà tránh lũ, bà Diệu sử dụng tất cả những gì mình chuẩn bị được từ gạo, mắm muối, củi lửa để giúp cho bà con có cái ăn, rồi sau đó nhờ được cứu trợ, cuộc sống của 10 người, trong đó có nhiều trẻ em trên ngôi nhà chòi tránh lũ mới an toàn.
Bà Trần Thị Thiết, hàng xóm của bà Diệu cho biết, do nước lũ dâng lên nhanh, ngôi nhà cấp bốn của bà bị chìm sâu, cả sáu người trong nhà phải sơ tán sang nhà bà Diệu trú đến bốn ngày nước rút mới về lại nhà.
Ông Trương Ngọc Khiêm, cán bộ Dự án GCF cho hay, nhà phòng tránh bão, lũ của bà con đều làm theo mẫu do Sở Xây dựng tỉnh Quảng Bình phê duyệt thiết kế với diện tích tầng một tối thiểu 13m2, lớn nhất 45m2 (người dân bỏ thêm chi phí để làm rộng hơn), diện tích sàn tránh lũ tối thiểu 10m2.
Kinh phí làm nhà khoảng 75 - 80 triệu đồng, trong đó người dân được hỗ trợ 52 - 55 triệu động, bao gồm tiền Dự án GCF thanh toán cho người dân tùy theo tỷ giá tại thời điểm đăng ký làm nhà. Tỉnh Quảng Bình cũng hỗ trợ 2,5 triệu đồng mỗi nhà và người dân còn được vay từ Ngân hàng Chính sách xã hội 15 triệu đồng với lãi suất ưu đãi để hoàn thiện ngôi nhà. “Trong quá trình thực hiện có sự giám sát của cán bộ dự án và đại diện chính quyền địa phương. Việc cấp phát kinh phí cũng tùy thuộc vào tiến độ công trình”, anh Khiêm cho hay.
