 |
| Bức ảnh bác sĩ Lý đăng lên mạng xã hội Weibo hôm 31/1, một ngày trước khi anh được chẩn đoán nhiễm virus Corona chủng mới. Ảnh: Weibo. |
Từng bị cáo buộc "phát tán thông tin sai lệch"
Bác sĩ Lý Văn Lượng là một trong những người đầu tiên phát hiện những trường hợp sốt do chủng mới của virus corona. Anh phát đi cảnh báo nhưng bị chính quyền ngăn cản.
Ngày 30/12/2019, bác sĩ nhãn khoa Lý Văn Lượng, 34 tuổi, đến từ bệnh viện Trung ương Vũ Hán gửi tin nhắn vào nhóm trò chuyện trên WeChat gồm 150 y bác sĩ là những bạn học cũ, cảnh báo về 7 ca nhiễm virus mà anh cho là giống hội chứng hô hấp cấp tính nặng(SARS), dịch bệnh khởi phát ở Trung Quốc hồi năm 2002 khiến khoảng 800 người chết.
"Họ đang bị cách ly ở khoa cấp cứu của bệnh viện chúng tôi", anh viết, nói thêm rằng các bệnh nhân có liên quan đến chợ hải sản Hoa Nam, nơi động vật hoang dã được buôn bán tràn lan. Anh khuyên bạn bè mặc quần áo bảo hộ đầy đủ nhằm tránh virus. Lý không hề biết rằng căn bệnh này là một chủng virus họ corona hoàn toàn mới.
Tin nhắn của Lý khiến nhà chức trách chú ý sau khi một người trong nhóm WeChat đăng ảnh chụp màn hình cuộc trò chuyện lên mạng. 7 bác sĩ khác sau đó chia sẻ những tin nhắn tương tự trên ba nhóm trò chuyện.
Đến đêm 30/12/2019, giới chức y tế thành phố Vũ Hán triệu tập Lý, yêu cầu được biết lý do anh chia sẻ thông tin. Ngày 3/1, cảnh sát buộc Lý ký biên bản, anh bị cáo buộc "phát tán thông tin sai lệch làm đảo lộn nghiêm trọng trật tự xã hội".
"Chúng tôi cảnh cáo anh: Nếu còn ngoan cố, không tuân theo yêu cầu và tiếp tục hoạt động phi pháp này, anh sẽ bị xử lý theo pháp luật, anh có hiểu không?". Bên dưới biên bản là chữ viết tay của bác sĩ Lý: "Tôi hiểu", cùng chữ ký và dấu điểm chỉ.
Cuối tháng 1/2020, Lý đăng biên bản sự việc lên mạng xã hội Weibo, đồng thời giải thích những việc đã diễn ra. Chính quyền địa phương xin lỗi nhưng lời xin lỗi đến quá muộn màng. Trong vài tuần đầu tiên của tháng một, các quan chức ở Vũ Hán khẳng định dịch chỉ lây từ động vật sang người. Không có bất kỳ chỉ đạo nào về việc bảo vệ các y bác sĩ.
Tuy nhiên, hàng loạt dấu hiệu cho thấy thông báo của giới chức là không chính xác khi có những trường hợp vài thành viên trong một gia đình nhiễm bệnh, dù họ chưa từng đến chợ Hoa Nam. Ngày 20/1, chuyên gia dịch tễ học Trung Quốc xác nhận virus có khả năng lây từ người sang người. Tệ hơn, một bệnh nhân đã lây cho ít nhất 14 nhân viên y tế. Dịch đến nay lây lan ở 25 quốc gia và vùng lãnh thổ, khiến 427 người thiệt mạng và hơn 20.600 người nhiễm bệnh. Số ca nhiễm bệnh chưa dừng lại
Bác sĩ Lý cho hay anh đã phát hiện chủng mới của virus corona (nCoV) có thể lây từ người sang người 10 ngày trước công bố của chuyên gia Trung Quốc. Ngày 8/1, anh điều trị cho một nữ bệnh nhân 82 tuổi bị bệnh tăng nhãn áp. "Chúng tôi thường không mặc đồ bảo hộ khi tiếp xúc với bệnh nhân và bệnh nhân không bị sốt khi tôi khám. Ngày 9/1, bà ấy sốt. Kết quả chụp CT cho thấy bà ấy bị viêm phổi do virus. Tuy nhiên, bệnh viện khi đó chưa có dụng cụ thử nCoV nên bệnh nhân chưa được chẩn đoán".
Lý bắt đầu bị ho vào ngày 10/1. Đến 11/1, anh bị sốt và nhập viện hai ngày sau đó. Lý được xét nghiệm vài lần nhưng đều cho kết quả âm tính với nCoV. Tuy nhiên, anh vẫn có triệu chứng khó thở và không thể di chuyển, bố mẹ anh cũng ngã bệnh và phải nhập viện.
Ngày 30/1, Lý đăng trên Weibo: "Kết quả xét nghiệm axit nucleic cho thấy kết quả dương tính, mọi chuyện đã rõ ràng, đúng là tôi đã nhiễm virus".
28/1, một bài bình luận trên mạng xã hội của Tòa án Tối cao Trung Quốc chỉ trích việc giới chức khiển trách Lý và các bác sĩ khác vì lan truyền "tin đồn". "Nếu công chúng lắng nghe 'tin đồn' này vào thời điểm đó và áp dụng các biện pháp như đeo khẩu trang, khử trùng nghiêm ngặt và tránh đến chợ bán động vật hoang dã thì chúng ta đã có thể ngăn ngừa và kiểm soát việc lây lan virus tốt hơn", bài bình luận có đoạn viết.
Một 'bác sĩ có lương tâm, một anh hùng'
Tằng Quang, nhà khoa học hàng đầu thuộc Ủy ban Y tế Quốc gia Trung Quốc, ngày 29/1 nhắc đến Lý và những người bạn của anh. "8 người này thật đáng ngưỡng mộ", ông nói. "Họ đã có tầm nhìn xa".
Lý nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ trên mạng. Các bài đăng của anh thu hút hàng trăm nghìn lượt thích cùng những bình luận bày tỏ lòng biết ơn và cổ vũ anh vượt qua căn bệnh.
 |
| Người dân xếp hàng chờ giúp đỡ tại một bệnh viện ở Vũ Hán. Ảnh: AFP. |
"Bác sĩ Lý, anh là một bác sĩ tuyệt vời có lương tâm và trái tim nhân hậu", một người viết.
"Bác sĩ Lý Văn Lượng là một anh hùng. Nhưng tôi lo rằng trong tương lai, các bác sĩ sẽ sợ đưa ra những cảnh báo sớm khi họ thấy dấu hiệu của bệnh truyền nhiễm", một người khác bình luận. "Một môi trường y tế công cộng an toàn hơn đòi hỏi phải có hàng chục triệu người như Lý Văn Lượng".
Quả thực, nếu lời cảnh báo của bác sĩ Lý được chú ý sớm hơn, Trung Quốc sẽ không phải trải qua cơn khủng hoảng tồi tệ như hiện nay. Trên khắp Trung Quốc, nỗi lo sợ virus len lỏi vào từng gia đình. Tình hình thậm chí còn tồi tệ hơn ở Vũ Hán, tâm điểm dịch bệnh
Thành phố đang chịu lệnh phong tỏa và hạn chế đi lại. Trong khi đó, rất nhiều người dân nói họ không thể có được điều kiện chăm sóc sức khỏe cần thiết nhằm chống lại virus, thậm chí còn không được chẩn đoán.
Người dân cho hay gọi xe cứu thương cũng là một thách thức. Những ngày gần đây, một số người gọi đến số điện thoại khẩn cấp 120 chỉ để nhận được câu trả lời rằng đang có hàng trăm người khác xếp hàng chờ.
Những người tới được bệnh viện thì nói họ bị nhồi nhét hàng giờ trong các phòng chờ, nơi virus rất dễ lây lan. Tình trạng thiếu thốn cơ sở vật chất cuối cùng khiến nhiều người bị khước từ, phải trở về nhà tự cách ly, tiềm ẩn nguy cơ lây lan cho chính thành viên gia đình họ.
"Tình hình chúng tôi chứng kiến tồi tệ hơn nhiều so với các báo cáo chính thức", Long Jian, 32 tuổi, nói bên ngoài một bệnh viện nơi cha anh đang điều trị. Long cho biết cha anh đã phải tìm đến 6 bệnh viện và chờ 7 ngày mới được xét nghiệm virus corona.
Cách nơi Long đứng vài bước chân, những dãy giường dài xếp san sát hai bên hành lang hẹp của phòng cấp cứu. Một người đàn ông đang truyền tĩnh mạch ngay trong xe của mình.
