Giải cứu cháu bé bị rơi vào ống bê tông. Ảnh: Báo Thanh niên.
Tôi có vài người bạn làm công tác an toàn lao động, chuyên đi theo các công trình xây dựng để thực hiện việc giám sát và quản lý an toàn. Có bạn bảo, sợ nhất là làm cho công trình của người Hàn Quốc làm chủ đầu tư, vì yêu cầu về an toàn của họ là... khủng khiếp.
Ở Việt Nam, nhiều nhà thầu vốn chưa có “văn hóa an toàn”, cứ ngỡ có máy móc, công nhân và tiền bạc, nhẩm tính thấy lợi nhuận lớn thì nhận thầu, chắc mẩm ăn dày. Không ngờ, vào thi công mới tá hỏa. Ví dụ, một chiếc máy xúc, thông thường như ở Việt Nam, chỉ cần một công nhân lái là xong. Nhưng không, họ yêu cầu phải có 1 công nhân nữa làm nhiệm vụ cầm cờ luôn theo sát, người lái máy chỉ được thực hiện theo hiệu lệnh của người cầm cờ ấy. Chi phí tăng lên, một thành 2. Đó là chưa kể việc giám sát an toàn nhiều cấp nữa ở vòng ngoài. Nhà thầu có năng lực tài chính yếu có thể phá sản như chơi vì những yêu cầu an toàn như thế.
Bạn kể, không thể hình dung là họ (Hàn Quốc và nhiều doanh nghiệp nước ngoài khác) lại nghiêm ngặt đến thế. Sáng mai, trước khi bắt đầu vào công việc, tất cả công nhân được tập hợp lại, phổ biến về an toàn, tập các động tác thể dục, hát, và làm nhiều thủ tục khác. Mọi hoạt động trên công trường phải tuân thủ tuyệt đối, kể cả vị trí để vật liệu, cách rào chắn, cảnh báo, v.v. Cái câu “An toàn là trên hết” hoàn toàn sự thật, chứ không phải tiền là trên hết.
Nhìn công trình nơi cháu bé bị lọt xuống hố cọc, một kỹ sư an toàn đã từng đi làm cho Hàn Quốc hay các doanh nghiệp nước ngoài khác sẽ không thể tưởng tượng được. Nó nham nhở, ngổn ngang, không rào chắn, không che đậy. Đó phải gọi là một khu bẫy người.
Đảm bảo an toàn ở mức càng cao thì chi phí càng lớn, chi phí nhân công, chi phí vật tư, chi phí về năng suất lao động... Vì thế, nếu không có những đòi hỏi và giám sát nghiêm ngặt của chủ đầu tư thì các nhà thầu sẽ sẵn sàng làm ẩu ngay. Mỗi cái chết vì thiếu an toàn, như vẫn âm thầm xảy ra trong bóng tối, nhà thầu bỏ ra 1 - 2 trăm triệu là xong. Đó là một chi phí quá nhỏ nếu đem so với số tiền phải chi ra để đảm bảo an toàn gần như tuyệt đối mà đáng ra họ luôn phải thực hiện.
Thiếu an toàn, sinh mạng con người trở nên rẻ mạt chưa từng có, nó được tính bằng tiền với mệnh giá thấp.
Đó không phải chỉ là chuyện trách nhiệm, hơn cả, nó biểu hiện một xã hội nhiều rối loạn và tình trạng thiển cận trong tinh thần. Chung quy, cũng vì những khiếm khuyết trong hệ thống quản trị xã hội mà dẫn đến những hệ quả cả về nhận thức nơi con người, số phận cá nhân vì thế mà thường trở nên bấp bênh, may nhờ rủi chịu...
