"Bó tay" dịch chổi rồng

Ông Cao Văn Ri, Chủ nhiệm HTX Chôm chôm Bình Hòa Phước (Long Hồ, Vĩnh Long) cho biết, năm 2013, huyện chi hơn 16 tỷ đồng hỗ trợ bà con mua thuốc phun xịt phòng trừ bệnh chổi rồng trên nhãn và chỉ hiệu quả được 1 vụ. Giờ dịch tái phát mạnh trở lại.

"Nhà vườn đã "đầu hàng" với dịch chổi rồng, cây nhãn ra bông nào là nhện lông nhung (gây bệnh chổi rồng) tấn công bông đó, không thể phòng trừ nổi. Hiện tại bà con ở ấp Bình Hòa 2, xã Bình Hòa Phước đã chọn giải pháp đốn hết diện tích nhãn để chuyển sang trồng chôm chôm hoặc nhãn Idor. Bệnh chổi rồng đã "cướp" mất nguồn thu nhập chính của nhà vườn trồng nhãn trong nhiều năm qua, làm cho nhiều người phải nợ tiền mua thuốc BVTV", ông Ri rầu rĩ nói.

Ông Nguyễn Văn Dũng, cán bộ nông nghiệp xã Bình Hòa Phước cho biết: "Từ đầu năm 2014 đến nay nhà vườn ở xã đã đốn 250/504 ha nhãn để chuyển sang trồng chôm chôm Java và chôm chôm Thái bởi việc phòng trị bệnh chổi rồng trên nhãn không hiệu quả. Giải pháp bỏ nhãn trồng chôm chôm ngay lúc này là chưa quá muộn vì chôm chôm luôn có giá cao".

Bà Đỗ Thị Cẩm, ấp An Thạnh, xã An Bình (Long Hồ) đang thuê thợ cưa đốn hạ toàn bộ 4 ha nhãn tiêu da bò trên 20 năm tuổi nói: "Hai năm qua tôi tập trung nhiều nguồn lực để dập dịch chổi rồng trên nhãn nhưng không mang lại kết quả. Tiền bán trái nhãn không đủ mua thuốc phòng ngừa bệnh chổi rồng. Cây ra bông bao nhiêu là bệnh chổi rồng tấn công bấy nhiêu thì làm sao có nhiều trái. Nguồn vốn tích lũy từ cây nhãn đã chi tiêu hết, nay phải chọn giải pháp đốn nhãn bán củi với giá 450.000 đồng/m3 để tiêu xài và chờ hỗ trợ chuyển đổi cây trồng khác".

Ông Nguyễn Văn Sang, ấp Hòa Quý, xã Hòa Ninh (Long Hồ) cho biết: "Dịch bệnh chổi rồng trên nhãn làm cho gia đình tôi thất thu đã 5 năm và bây giờ chỉ còn một cách duy nhất là đốn bỏ để trồng chuối, trồng màu, chứ giữ lại cây nhãn sẽ... nghèo đi. Ở ấp Hòa Quý có nhiều hộ đang đốn hạ nhãn để bán củi song bị thương lái mua ép giá. Năm 2013, củi nhãn có giá khoảng 550.000 đồng/m3, nhưng nay họ chỉ mua 450.000 đồng/m3".

Ông Phan Nhựt Ái, Giám đốc Sở NN-PTNT Vĩnh Long cho biết: "Toàn tỉnh có trên 900/9.000 ha nhãn tiêu da bò bị nhà vườn đốn hạ để chuyển đổi sang cây chôm chôm hoặc nhãn Idor. Nguyên nhân do dịch chổi rồng làm nhiều vườn thất thu lớn và không thể khắc phục được. Huyện Long Hồ là địa phương có diện tích nhãn bị đốn nhiều nhất với 653/3.890 ha.

Hiện tại, số lượng nhà vườn đăng ký đốn bỏ để chuyển đổi cây khác ngày một tăng. Sở đang trình UBND tỉnh kế hoạch chuyển đổi giống cây trồng, vật nuôi đến năm 2020, trong đó có cây nhãn. Theo đó, nhãn từ 10 năm tuổi trở xuống sẽ khuyến khích bà con giữ lại chăm dưỡng. Còn trên 10 năm tuổi đã bị bệnh chổi rồng không còn cách khắc phục sẽ khuyến cáo đốn bỏ để trồng giống nhãn khác hoặc chôm chôm.

Mặc dù chôm chôm và nhãn Idor cũng đang bị nhện lông nhung tấn công gây bệnh chổi rồng nhưng chỉ ở mức dưới 10%, kiểm soát được. Nếu kế hoạch được phê duyệt, bà con sẽ được hỗ trợ giống để SX, sớm vực lại kinh tế hộ mà bệnh chổi rồng gây ra".