Các tỉnh khu vực phía Nam thiếu hóa chất diệt muỗi

Chiều 13/6, Bộ Y tế tổ chức Hội nghị "Tăng cường công tác phòng, chống dịch sốt xuất huyết khu vực phía Nam" trước bối cảnh dịch bệnh sốt xuất huyết đang có những diễn biến phức tạp.

Bác sĩ Lương Chấn Quang, Phó Trưởng Khoa Kiểm soát và Phòng ngừa bệnh tận, Viện Pasteur TP.HCM cho biết, khu vực phía Nam đang là điểm nóng sốt xuất huyết của cả nước, chiếm khoảng 80% số ca mắc và 100% số ca tử vong.

Đặc biệt, số ca mắc sốt xuất huyết tăng nhanh trong 4 tuần trở lại đây, chiếm gần 50% số ca mắc và 45% tổng số ca tử vong tích luỹ từ đầu năm đến nay. Trong đó, các địa phương có số ca mắc tăng cao là TP.HCM, Bình Dương, An Giang, Đồng Nai, Bình Dương…

Tính từ đầu năm đến nay, khu vực phía Nam ghi nhận 39.317 trường hợp mắc sốt xuất huyết nhập viện, trong đó có 1.193 mắc nặng, tăng gần gấp đối so với cùng kỳ năm 2021 và có 36 trường hợp tử vong - đây cũng là những địa phương có số trường hợp tử vong do sốt xuất huyết cao: TP.HCM (8), Bình Dương (8), Đồng Nai (5), Tây Ninh (5), Long An (3), Tiền Giang (2), Đồng Tháp (2), Sóc Trăng (1), Bình Phước (1), Bạc Liêu (1).

Cũng theo bác sĩ Quang, 5 tháng đầu năm số tử vong ở nhóm trẻ em cao hơn người lớn. Trong khi đó, những năm trước, số tử vong ở người lớn có nhỉnh hơn trẻ em. 

Phân tích về các trường hợp tử vong do sốt xuất huyết, bác sĩ Quang cho biết, có đến 58% số trường hợp tử vong khi tiếp cận với y tế đầu tiên là nhập viên, còn lại 42% là điều trị ngoại trú trước sau đó mới nhập viện. Mặt khác, số trường hợp tử vong nhập viện đa phần là sốt xuất huyết nhóm C (nặng).

Trong khi đó, người dân khi mắc bệnh thường đến các cơ sở y tế tư nhân, do đó thông tin về các ca bệnh bị bỏ sót, ngành y tế không kịp thời xác định được ổ dịch khiến dịch bệnh lây lan rộng. Dự báo, trong thời gian tới, dịch bệnh sốt xuất huyết sẽ tiếp tục gia tăng và số ca tử vong cũng tiếp tục tăng nếu không có giải pháp ngăn chặn kịp thời.

Nói về những khó khăn, tồn tại của các địa phương trong công tác phòng chống dịch sốt xuất huyết 5 tháng qua, bác sĩ Lương Chấn Quang cho biết, nhiều địa phương không triển khai được công tác kiểm soát véc tơ do thiếu mức chi cho tiền công diệt loăng quăng, phun hóa chất; không được duyệt kinh phí.

Đại diện Sở Y tế tỉnh An Giang cho rằng, công tác phòng chống sốt xuất huyết đã được các tỉnh thành địa phương làm rất nhiều, nhưng đến nay vẫn còn, "nghĩa là chưa hiệu quả, chưa làm hết trách nhiệm của mình".

Đại diện Sở Y tế tỉnh An Giang cũng cho biết, khó khăn của địa phương hiện nay là thiếu hóa chất diệt muỗi. "Địa phương có đấu thầu để mua thuốc diệt muỗi, tuy nhiên trong quá trình đấu thầu không đủ cơ sở nên làm lại, khoảng 1,5 tháng nữa mới có. Hiện địa phương đang đề nghị các cơ sở chỉ định thầu rút gọn dưới 100 triệu đồng để giải quyết trước mắt nhưng các cơ sở cũng sợ vi phạm, nhiều nơi không dám thực hiện. Cao phân tử chỉ còn cầm cự được 1-2 tháng nữa".

Đặc biệt, thiếu dịch truyền cao phân tử do thiếu nguồn cung hoặc không mua được, thiếu hóa chất phun diệt muỗi, thiếu máy phun... Dự kiến không đủ cho khu vực phía Nam trong thời gian tới. 

Ngoài ra, khó khăn về mặt kỹ thuật như nhân sự mới chưa được tập huấn, báo cáo sót ca bệnh, xử lý sót ổ dịch, can thiệp diện rộng không kịp thời; thiếu kiểm tra, giám sát; khó đảm bảo duy trì sinh phẩm chẩn đoán.

Bác sĩ Nguyễn Hữu Hưng, Phó Giám đốc Sở Y tế TP.HCM cho biết, từ đầu năm đến nay TP.HCM ghi nhận hơn 12.000 trường hợp mắc sốt xuất huyết, tăng hơn 60% so với cùng kỳ, trong đó có 8 trường hợp tử vong.

"Trong hai năm qua, TP.HCM đã tập trung toàn lực cho vấn đề phòng chống dịch Covid-19, do đó đã nảy sinh tâm lý chủ quan với dịch bệnh sốt xuất huyết. Bên cạnh đó, thời gian qua xảy ra tình trạng nhân viên y tế nghỉ việc, luân chuyển công tác, những người mới thay thể chưa nắm bắt được địa bàn cũng như cách thức tổ chức phòng dịch. Ngoài ra, hiện nay việc xử phạt vi phạm hành chính đối với các trường hợp để dịch bệnh lây lan, bùng phát theo Nghị định 117 của Chính phủ tại các địa phương vẫn chưa được xử lý mạnh tay”, bác sĩ Hưng nói.

Đại diện Sở Y tế tỉnh Bình Dương nêu khó khăn trong việc thiếu nhân sự làm công tác phòng, chống dịch tại các trạm y tế xã, đây cũng là lý do khiến dịch bệnh sốt xuất huyết bùng phát trên địa bàn tỉnh này. "Chỉ trong quý I/2022, có gần 300 nhân sự trạm y tế xin nghỉ việc, hiện địa phương này vẫn thiếu hơn 550 nhân sự tại các trạm y tế xã. Dù đã triển khai nhiều biện pháp phòng, chống dịch nhưng từ đầu năm đến nay Bình Dương ghi nhận 4.200 ca mắc sốt xuất huyết, tăng hơn 10% so với cùng kỳ năm 2021, trong đó có 8 trường hợp tử vong. Đáng chú ý, có đến 1.800 trẻ em tại Bình Dương mắc sốt xuất huyết, chiếm gần 44% tổng số ca mắc của toàn tỉnh", đại diện Sở Y tế Bình Dương cho hay.

PGS.TS Nguyễn Thị Liên Hương, Thứ trưởng Bộ Y tế ghi nhận những khó khăn mà ngành y tế các địa phương gặp phải trong công tác phòng chống dịch hiện nay. Thứ trưởng Liên Hương cho rằng, ngành y tế địa phương cần tham mưu, chủ động xây dựng kế hoạch để UBND các tỉnh, thành cùng vào cuộc trong vấn đề phòng, chống dịch bệnh sốt xuất huyết. Hoạt động phòng, chống dịch bệnh sốt xuất huyết cần tập trung vào các hoạt động chính là truyền thông, vệ sinh môi trường, giám sát ca bệnh, diệt muỗi, lăng quăng (bọ gậy), xóa điểm nguy cơ… Ngành y tế cũng cần tham mưu cho chính quyền địa phương thành lập các đoàn kiểm tra liên ngành, giám sát chặt hơn nữa công tác phòng, dịch của từng địa phương cũng như người dân. Ngoài ra, y tế địa phương cũng cần thực hiện tốt việc điều trị, tập huấn cho các cơ sở y tế tư nhân kịp thời điều trị các trường hợp mắc sốt xuất huyết, hạn chế tối đa trường hợp tử vong.

Thứ trưởng Hương cũng đồng ý với đề xuất thành lập Ban chuyên môn kỹ thuật phòng chống sốt xuất huyết khu vực phía Nam để tăng hiệu quả chống dịch. Cục Quản lý Khám chữa bệnh sẽ cùng Cục Dược đẩy nhanh giải quyết việc thiếu dung dịch cao phân tử. Về vấn đề phê duyệt kinh phí, mua sắm hóa chất, các địa phương tự chủ động.