Giải pháp cho vùng nuôi tôm bị ô nhiễm
Tỉnh Quảng Trị có gần 300ha là vùng nuôi thấp triều, tập trung ở các huyện Triệu Phong, Gio Linh và Vĩnh Linh. Trên những diện tích này, từ trước đến nay chủ yếu người dân nuôi tôm là chính. Tuy nhiên do phát triển tự phát, không theo quy hoạch, không tuân thủ nghiêm ngặt quy trình kỹ thuật của đối tượng nuôi này nên đã kéo theo sự ô nhiễm môi trường, dịch bệnh thường xuyên xảy ra. Các ao nuôi nằm trong vùng thấp trũng nên khó khăn trong việc cải tạo đáy ao. Cùng với sự trao đổi nước thường xuyên theo dòng triều, nguy cơ dịch bệnh tiềm ẩn trong chính ao nuôi là rất cao.
Thả cá dìa giống tại mô hình. Ảnh: PVT.
Nhằm khôi phục lại một số diện tích nuôi tôm kém hiệu quả, đa dạng đối tượng nuôi và tăng hiệu quả kinh tế trên đơn vị diện tích theo hướng an toàn và bền vững, năm 2022, Trung tâm Khuyến nông Quảng Trị triển khai thực hiện mô hình nuôi cá dìa trong ao. Mô hình được triển khai thực hiện trên diện tích 4.000m2 với 8.000 con cá giống, mật độ thả 2 con/m2 tại thôn Nam Sơn, xã Trung Giang, huyện Gio Linh. Mô hình sử dụng thức ăn công nghiệp có hàm lượng protein cao. Tham gia mô hình, hộ dân được Trung tâm Khuyến nông hỗ tỉnh trợ 50% chi phí mua con giống và thức ăn.
Anh Trần Văn Thương ở thôn Nam Sơn, xã Trung Giang, chủ mô hình cho biết, trước đây do phát triển nuôi tôm ở vùng nuôi thấp triều theo kiểu tự phát, không nắm vững kỹ thuật nên quá trình nuôi thường xuyên xảy ra dịch bệnh. Một số ao nuôi anh phải bỏ hoang, không mang lại hiệu quả kinh tế. Vì vậy, khi nghe tin Trung tâm Khuyến nông tỉnh triển khai mô hình nuôi cá dìa trong ao trên đất nuôi tôm kém hiệu quả, anh đã mạnh dạn đăng ký tham gia. Từ nguồn hỗ trợ của Trung tâm Khuyến nông tỉnh, anh Thương mạnh dạn chuyển đổi 0,4ha nuôi tôm kém hiệu quả ở vùng nuôi thấp triều sang xây dựng mô hình nuôi cá dìa thương phẩm.
Cán bộ kỹ thuật thủy sản của Trạm Khuyến nông huyện Gio Linh là kỹ sư Hoàng Kim Khánh cho biết: Đối với mô hình nuôi cá dìa trong ao, để đạt được hiệu quả kinh tế cao, người nuôi cần thực hiện nghiêm túc quy trình kỹ thuật như: Quan tâm đầu tư cải tạo tốt ao đầm, đê bao chắc chắn, giữ được mực nước trong ao theo yêu cầu kỹ thuật, con giống phải được mua ở những cơ sở có uy tín.
Cá dìa sau 5 tháng nuôi. Ảnh: PVT.
Trong quá trình nuôi, cần quản lý chặt chẽ môi trường ao nuôi và lượng thức ăn cho cho cá, thường xuyên theo dõi những chuyển biến thời tiết để có phương án chăm sóc hiệu quả. Hàng tuần tiến hành đo các yếu tố môi trường như pH, độ kiềm, độ mặn… để đảm bảo các thông số nằm trong ngưỡng thích hợp. Định kỳ 10 ngày/lần sử dụng vôi với liều lượng 3kg/100m² để phòng bệnh cho cá; thường xuyên kiểm tra hoạt động cá nuôi trong ao để có biện pháp xử lý kịp thời, mặt khác cũng để kiểm tra tốc độ sinh trưởng nhằm điều chỉnh lượng thức ăn cho phù hợp.
Lãi 160 triệu đồng/ha/vụ, ít rủi ro
Nuôi cá dìa sử dụng thức ăn công nghiệp hàm lượng đạm cao nên môi trường nước dễ bị ô nhiễm và nắng hạn làm hao hụt lượng nước trong ao nên hộ nuôi cần định kỳ thay nước thường xuyên. Mực nước trong ao luôn duy trì trên 1,5m. Để đảm bảo oxy cho cá sinh trưởng phát triển tốt, cần thường xuyên sử dụng hệ thống quạt sục khí cho ao nuôi. Với những ngày cuối tháng 7, tháng 8, nước cấp vào có độ mặn >25‰ thì cần chủ động nguồn nước ngọt để bơm vào ao nhằm giảm độ mặn, tạo môi trường sống thích hợp và ổn định cho cá. Bên cạnh đó, cần sử dụng khoáng chất, chế phẩm vi sinh Emuniv-TSI đánh xuống ao để làm sạch nguồn nước, môi trường cho ao nuôi.
Sau 5 tháng nuôi, cá dìa đạt kích cỡ bình quân đạt 4 con/kg, tỉ lệ sống 85%. Ảnh: PVT.
Hiện sau gần 5 tháng triển khai thực hiện, mô hình nuôi cá dìa trong ao cho thấy cá nuôi sinh trưởng phát triển nhanh, kích cỡ bình quân đạt 4 con/kg, tỉ lệ sống 85%, vượt chỉ tiêu đề ra. Với giá bán 160.000đ/kg, sau 5 tháng nuôi, mô hình ước đạt lãi ròng trên 64 triệu đồng/0,4 ha/vụ, tương đương hơn 160 triệu đồng/ha/vụ.
Anh Trần Văn Thương, chủ hộ nuôi cho biết, hình thức nuôi cá dìa trên ao nuôi tôm kém hiệu quả trước đây vừa mang lại giá trị kinh tế, vừa tác động rất tích cực đến môi trường ao nuôi, duy trì tính ổn định của vùng nuôi. Thời gian đến, anh cho biết sẽ tiếp tục nhân rộng mô hình thêm một số ao nữa.
Cũng theo anh Thương, so với nuôi tôm, mức lợi nhuận của cá dìa không bằng, nhưng rủi ro thấp, vốn đầu tư ít, ít dịch bệnh, môi trường nuôi phù hợp và ổn định hơn. Khi nuôi có phối hợp thức ăn tự nhiên nên giảm được lượng thức ăn công nghiệp và chi phí nuôi. Quá trình nuôi hạn chế sử dụng các loại thuốc kháng sinh, hóa chất xử lý môi trường, chỉ sử dụng chế phẩm vi sinh nên chất lượng thịt cá ngon, giá bán luôn đảm bảo ở mức cao.
Từ hiệu quả mô hình, thời gian tới sẽ có nhiều hộ chuyển đổi ao tôm kém hiệu quả sang nuôi cá dìa. Ảnh: PVT.
Ông Nguyễn Xuân Cảm, Phó Chủ tịch UBND xã Trung Giang đánh giá cao về mô hình. Việc triển khai mô hình của Trung tâm Khuyến nông Quảng Trị đã giúp chuyển giao kỹ thuật nuôi cá dìa tới bà con trên địa bàn xã. Mô hình sẽ tạo tiền đề để bổ sung đối tượng nuôi mới, luân canh, xen canh với các đối tượng tôm, cua nhằm hạn chế suy thoái môi trường, dịch bệnh. Mô hình cho thấy cá dìa sinh tưởng, phát triển tốt, phù hợp với khí hậu, thời tiết tại địa phương, có giá trị kinh tế cao.
Ông Phan Văn Phương, Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông tỉnh Quảng Trị cho biết, mô hình nuôi cá đìa trong ao chuyển đổi từ ao nuôi tôm kém hiệu quả ở vùng nuôi thấp triều cho thấy việc thay đổi đối tượng nuôi này là phù hợp, không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế ổn định, ít rủi ro mà còn giảm tình trạng ô nhiễm môi trường ao nuôi.
Thời gian tới, Trung tâm Khuyến nông tiếp tục nhân rộng mô hình này cũng như du nhập thêm nhiều đối tượng nuôi mới, hình thức nuôi mới nhằm khôi phục lại một số diện tích nuôi tôm kém hiệu quả, đa dạng đối tượng nuôi theo hướng an toàn và bền vững. Đây là mô hình nuôi rất phù hợp với những vùng nuôi thấp triều thường xuyên xảy ra dich bệnh, góp phần bảo vệ môi trường...
