Chuyển đổi số nông nghiệp: Mô hình Quảng Ninh

Tự động hóa trong sản xuất

Đi vào hoạt động năm 2017, Công ty Cổ phần Thương mại và Xây dựng Ðầm Hà (huyện Ðầm Hà, Quảng Ninh) đã đầu tư hơn 15 tỷ đồng để thành lập trang trại trồng rau thủy canh và dưa lưới trong nhà màng, theo hướng nông nghiệp sạch, công nghệ cao.

Công ty đã áp dụng hệ thống tưới tự động theo công nghệ Israel được điều khiển bằng điện thoại thông minh. Với công nghệ này, nước được tưới nhỏ giọt đến từng gốc cây; phân bón được hòa vào nước, theo hệ thống tưới cung cấp dinh dưỡng cho cây phát triển. Hệ thống này tự động tưới chính xác giúp cây trồng phát triển đồng đều, tiết kiệm nước, phân bón, thời gian và nhân công chăm sóc.

Anh Nguyễn Hữu Nhượng, Giám đốc Công ty Cổ phần Thương mại và Xây dựng Ðầm Hà, cho biết, nhờ ứng dụng công nghệ số đã hỗ trợ tích cực cho đội ngũ quản lý trang trại và người lao động tham gia sản xuất. Ðồng thời, thuận tiện trong theo dõi sự sinh trưởng, phát triển của cây, kịp thời đưa ra những điều chỉnh phù hợp và giảm bớt sức lao động.

Việc chuyển đổi số cũng được tỉnh Quảng Ninh áp dụng vào lĩnh vực sản xuất, nuôi trồng thủy sản. Ðiển hình là khu phức hợp sản xuất giống công nghệ cao Việt - Úc Quảng Ninh tại xã Tân Lập, huyện Ðầm Hà do Tập đoàn Việt - Úc làm chủ đầu tư có quy mô gần 170 ha.

Nhằm thực hiện chủ trương số hóa trong sản xuất, công ty đã đầu tư khu nhà sản xuất tảo, khu sản xuất thức ăn tươi sống Artemia, phòng xét nghiệm đạt chuẩn quốc tế, hệ thống lọc nước tự động hiện đại nhất thế giới; hệ thống tự động cho tôm ăn. Tất cả được kết nối qua hệ thống máy tính xử lý để có thể theo dõi quá trình sinh trưởng và môi trường phát triển tốt nhất cho tôm giống.

Bên cạnh đó, tôm giống đã được mã hóa đảm bảo truy xuất nguồn gốc, chủng loại, bố mẹ, địa điểm nuôi, thời gian xuất bán, qua đó, khẳng định chất lượng tôm giống trên thị trường. Theo kế hoạch, năm 2022, đơn vị phấn đấu sản xuất đạt 1,5 tỷ con giống thủy sản, tăng 50% so với năm 2021 phục vụ nhu cầu nuôi tôm công nghiệp trong và ngoài tỉnh.

Nông dân thích ứng chuyển đổi số

Ứng dụng công nghệ số vào sản xuất, phân phối nông sản đã và đang trở thành xu thế tất yếu của ngành nông nghiệp. Trong đó, sự tham gia của nông dân là yếu tố quan trọng, từ khâu khoa học kỹ thuật, quản lý quy trình sản xuất, đến tiếp cận thị trường, đưa sản phẩm lên sàn thương mại điện tử. Chuyển đổi số không chỉ giúp người nông dân đưa sản phẩm lên mạng một cách đơn thuần, mà còn thay đổi trong tư duy sản xuất.

Cụ thể, trong năm 2021, Hội Nông dân tỉnh Quảng Ninh đã phối hợp với Sở Thông tin và Truyền thông xây dựng chương trình hợp tác thúc đẩy chuyển đổi số trong nông nghiệp, nông dân, nông thôn.

Theo đó, 2 đơn vị phối hợp tuyên truyền, tập huấn, trang bị các kỹ năng cơ bản, năng lực thực hành giúp nông dân hiểu được vai trò và sẵn sàng thực hiện chuyển đổi số trong phát triển nông nghiệp, nông thôn.

Đồng thời, hỗ trợ kết nối nông dân với doanh nghiệp có nền tảng chuyển đổi để lựa chọn những giải pháp, ứng dụng phù hợp trong trồng trọt, chăn nuôi, lâm nghiệp, thủy sản; giới thiệu và vận động nông dân ứng dụng các mô hình chuyển đổi số, nhằm cải thiện phương thức kinh doanh trong lĩnh vực nông nghiệp.

Tính đến thời điểm hiện tại, tỉnh Quảng Ninh đã tiến hành thu thập thông tin của gần 49.000 hộ sản xuất nông nghiệp để cập nhật lên sàn giao dịch thương mại điện tử Postmart.vn. Bên cạnh đó, Hội Nông dân tỉnh đã tổ chức 24 buổi tập huấn lồng ghép truyền thông về chuyển đổi số, hướng dẫn hội viên nông dân tạo tài khoản, viết bài, chụp hình, xây dựng các video quảng bá về sản phẩm, dịch vụ để đăng trên các sàn thương mại điện tử, mạng xã hội.

Về vấn đề chuyển đổi số trong ngành nông nghiệp, Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Phùng Đức Tiến cho rằng, chuyển đổi số trong nông nghiệp không chỉ là câu chuyện ứng dụng công nghệ tạo thêm những giá trị thặng dư cho nền kinh tế, mà còn giúp hàng chục triệu hộ nông dân tiếp cận, cập nhật tri thức mới, mở ra cách nghĩ mới, cách làm mới, sẵn sàng thay đổi, để hoà nhịp xu thế phát triển. Đây chính là giá trị lớn mà chuyển đổi số mang lại.

Từng bước, chắc chắn

Ngành nông nghiệp Quảng Ninh xác định chuyển đổi số phải bền vững, theo đó, ưu tiên xây dựng hệ thống dữ liệu phục vụ cấp và quản lý mã số vùng trồng; kết nối nông nghiệp thông minh có quy mô vùng chuyên canh, sản xuất quy mô công nghiệp, tập trung vào các sản phẩm chủ lực của địa phương.

Giám đốc Sở NN-PTNT Quảng Ninh Nguyễn Minh Sơn cho biết, ngành nông nghiệp tỉnh đặt mục tiêu phát triển chuyển đổi số đồng bộ, toàn diện theo hướng phát triển nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp thông minh. Ðồng thời phát triển thương mại điện tử trong nông nghiệp, điều chỉnh cơ cấu sản xuất theo nhu cầu thị trường, tiến tới hội nhập quốc tế.

Ðến nay, ngành nông nghiệp Quảng Ninh đã hoàn thiện phần mềm “Hệ thống cơ sở dữ liệu truy xuất nguồn gốc thực phẩm nông, lâm, thủy sản trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh” tại địa chỉ: https://qn.check.net.vn/.

Hệ thống bước đầu cấp tài khoản tham gia quản lý cho 142 cơ sở là các doanh nghiệp, hợp tác xã, các cơ sở sản xuất, chế biến, sơ chế, tiến tới mở rộng đến cửa hàng kinh doanh nông sản thực phẩm theo chuỗi, các vùng sản xuất tập trung của tỉnh và các địa phương liên kết tiêu thụ sản xuất nông sản an toàn; đấu nối với “Hệ thống truy xuất nguồn gốc nông, lâm, sản thực phẩm của thành phố Hà Nội”, liên thông đồng bộ với Bộ NN-PTNT.

Qua các trang điện tử, ngành nông nghiệp Quảng Ninh đã cung cấp thông tin 456 sản phẩm tham gia Chương trình OCOP của 13 địa phương trong tỉnh với các siêu thị, chợ; đã có 27 cửa hàng và 5 sàn giao dịch thương mại điện tử trưng bày, giới thiệu và bán sản phẩm OCOP; phối hợp hỗ trợ đưa thông tin cho 418 cơ sở doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh niêm yết và giao dịch trực tuyến trên các sàn thương mại điện tử.

Việc đưa nông sản lên sàn thương mại điện tử được ngành nông nghiệp Quảng Ninh cho là bước chuyển căn bản, từ đó thay đổi phương thức tiêu thụ, nâng tầm nông sản đất mỏ trong xu thế công nghệ số ngày càng phát triển như hiện nay.

Có thể nói, ứng dụng thương mại điện tử để hỗ trợ, mở rộng thị trường tiêu thụ nông sản đang trở thành xu thế kinh doanh tất yếu trong bối cảnh hội nhập hiện nay, hướng đến kênh phân phối tiêu thụ hiện đại và mang tính bền vững.

Theo Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Phùng Đức Tiến, để triển khai hiệu quả, lâu dài, mỗi bước đi chuyển đổi số trong nông nghiệp cần thận trọng. Chuyển đổi số cần được làm ngay nhưng phải từng bước và chắc chắn. Mỗi chủ thể phải biết cần làm gì trước, công nghệ nào ứng dụng trước, tránh “tham lam” để rồi quá tải và lạc hướng.

Với những giải pháp tích cực trong triển khai chuyển đổi số, ngành nông nghiệp Quảng Ninh đang hướng đến mục tiêu phát triển sản xuất nông nghiệp hiện đại, nâng cao giá trị gia tăng thích ứng với biến đổi khí hậu, nâng cao năng suất, chất lượng sức cạnh tranh của các sản phẩm nông nghiệp và từng bước nâng cao thu nhập bền vững cho nông dân và khu vực nông thôn.

Với việc phát huy lợi thế sẵn có và nỗ lực trong việc kết nối doanh nghiệp mở rộng thị trường qua sàn thương mại điện tử, nhiều sản phẩm nông sản, thủy sản của tỉnh Quảng Ninh đã được xuất khẩu sang các thị trường lớn, có tiềm năng như Đài Loan, Ấn Độ, Trung Quốc, Nga...