Sáng 27/3, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà đã chủ trì Hội nghị giải quyết vấn đề ô nhiễm không khí tại các đô thị lớn của Việt Nam. Hội nghị có sự tham dự của lãnh đạo các Bộ, ngành, các địa phương đặc biệt là Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh - hai đô thị lớn và đang bị ô nhiễm không khí nặng nề nhất.
Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà chủ trị hội nghị về giải quyết ô nhiễm không khí sáng 27/3. Ảnh: Khương Trung.
Hành động ngay để đạt được những chỉ tiêu cụ thể về chất lượng không khí
Phát biểu tại cuộc họp, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đã nhấn mạnh tính cấp thiết và nghiêm trọng của vấn đề ô nhiễm không khí tại các thành phố lớn, đồng thời yêu cầu các cơ quan, địa phương liên quan phải nhanh chóng triển khai các giải pháp cụ thể, có trách nhiệm rõ ràng và lộ trình cải thiện tình hình trong thời gian sớm nhất.
Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà cho rằng, tình trạng ô nhiễm không khí ở các thành phố lớn, đặc biệt là Hà Nội đã ở mức báo động. Đây là một vấn đề được các lãnh đạo chủ chốt của Đảng và Nhà nước cũng đã rất quan tâm và nhiều lần chỉ đạo phải có những giải pháp cấp bách để giải quyết.
Theo Phó Thủ tướng, dù Luật Bảo vệ Môi trường 2020 đã quy định rõ trách nhiệm của các bên liên quan, từ các cơ quan nhà nước, chính quyền địa phương cho đến các tổ chức, cá nhân, nhưng thực tế cho thấy việc triển khai các văn bản pháp luật, các kế hoạch hành động vẫn còn rất nhiều bất cập và tồn tại.
Phó Thủ tướng đề nghị cần phải có những hành động ngay để đạt được những chỉ tiêu về chất lượng không khí. Ảnh: Khương Trung.
“Chúng ta đã có luật, đã có chỉ đạo của các cấp lãnh đạo, nhưng nếu không có hành động cụ thể và quyết liệt thì tình hình sẽ không thể thay đổi”, Phó Thủ tướng nhấn mạnh. Đặc biệt, khi các thành phố lớn như Hà Nội và TP.HCM đang đứng trước nguy cơ ô nhiễm không khí nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe người dân, thì trách nhiệm của các cơ quan chức năng, các lãnh đạo địa phương, phải được xác định rõ ràng và hành động kịp thời.
Phó Thủ tướng cho rằng, cuộc họp này không phải là một cuộc họp lý thuyết hay bàn về những phân tích tình hình mà là một cuộc họp thực tế để đưa ra các giải pháp cụ thể, để giải quyết những vấn đề cấp bách mà người dân đang phải đối mặt. “Chúng ta không có nhiều thời gian để tiếp tục bàn luận, mà phải hành động ngay từ bây giờ".
“Mục tiêu này không phải là đến năm 2030, mà là trong năm nay, chúng ta phải đạt được những chỉ tiêu cụ thể về chất lượng không khí, để bảo vệ sức khỏe người dân”, Phó Thủ tướng chỉ đạo.
Phó Thủ tướng đề nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường báo cáo cụ thể tình hình ô nhiễm không khí, nguyên nhân và các giải pháp có thể thực hiện ngay lập tức mà không cần chờ đợi thêm. Các biện pháp cần phải tập trung vào việc giảm thiểu ô nhiễm từ các nguồn thải chính.
Về phía các địa phương, đặc biệt là Hà Nội và TP.HCM, Phó Thủ tướng đề nghị địa phương phải có báo cáo chi tiết về tình hình ô nhiễm không khí tại thành phố mình, nguyên nhân chính gây ra ô nhiễm, làm rõ trách nhiệm của các cơ quan liên quan và các giải pháp cụ thể mà địa phương sẽ thực hiện ngay.
Phó Thủ tướng cho biết, Chính phủ sẽ hỗ trợ tối đa cho các địa phương trong việc triển khai các biện pháp giảm thiểu ô nhiễm không khí, đồng thời sẽ kiểm tra, giám sát chặt chẽ tiến độ thực hiện các giải pháp.
Hà Nội ô nhiễm hơn Thành phố Hồ Chí Minh
Báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Thứ trưởng Lê Công Thành cho biết, ô nhiễm không khí tại các đô thị lớn là vấn đề đã hình thành trong nhiều năm gần đây, tập trung 2 khu vực kinh tế trọng điểm phía Bắc (xung quanh “vùng thủ đô” Hà Nội) và phía Nam (xung quanh khu vực Thành phố Hồ Chí Minh).
Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Lê Công Thành báo cáo tại Hội nghị. Ảnh: Khương Trung.
Thành phần ô nhiễm chủ yếu đã được xác định là bụi đường, bụi PM10 và bụi mịn PM2.5, và xảy ra vào các tháng mùa đông - xuân (từ tháng 10 đến tháng 4 năm sau).
“Ở Hà Nội, mức ô nhiễm cao hơn TP. Hồ Chí Minh do điều kiện khí hậu, thời tiết bất lợi. Đặc biệt là những ngày cuối năm, Tết nguyên đán ô nhiễm hơn do tăng hoạt động sản xuất, hoạt động giao thông, là nguyên nhân chính gây ô nhiễm", Thứ trưởng Lê Công Thành thông tin.
Chỉ ra các nguồn chính gây ô nhiễm không khí, Thứ trưởng Lê Công Thành cho rằng có bốn nguyên nhân chính, trong đó từ hoạt động giao thông là nguyên nhân trực diện nhất, bao gồm bụi đường; khí thải từ phương tiện giao thông cũ, nát; xe tải chạy dầu DO cũ; xe chở vật liệu xây dựng (đặc biệt là tại Hà Nội).
Thứ hai là từ hoạt động sản xuất công nghiệp mà trọng tâm là 4 nhóm ngành sản xuất vật liệu xây dựng, xi măng; nhà máy nhiệt điện; sản xuất sắt thép.
Đối với nguyên nhân từ hoạt động xây dựng, được hình thành trong quá trình đô thị hoá diễn ra mạnh mẽ dẫn đến các công trình không che chắn, không có biện pháp ngăn bụi phát tán.
Nguyên nhân cuối cùng là các hoạt động đốt hở; đốt rác; phụ phẩm nông nghiệp; hoạt động dân sinh. “Hoạt động này diễn ra phổ biến tại các điểm tập kết rác; đốt rơm rạ ngoài cánh đồng sau thu hoạch; đốt sinh khối để sưởi ấm; nướng thực phẩm khu vực ẩm thực; đốt vàng mã", Thứ trưởng Lê Công Thành cho biết.
Ngoài ra, một yếu tố là điều kiện địa hình và khí hậu, thời tiết bất lợi cũng làm tác nhân gây nên ô nhiễm không khí. Ví dụ, Hà Nội nằm trong vùng khí hậu gió mùa, bao quanh là dãy núi cao phía Tây, độ ẩm cao; ít mưa; nghịch nhiệt; không gió; gây nên hiện tượng chất ô nhiễm không thể khuếch tán, lắng đọng.
Kiến nghị các giải pháp cấp bách
Kiểm soát nghiêm ngặt hoạt động xây dựng: Tổ chức giám sát các công trình xây dựng (xây dựng khu đô thị; khu nhà cao tầng; công trình giao thông; công trình công cộng, công ích; công trình cải tạo mặt đường, vỉa hè), bắt buộc che chắn bụi, phun nước giảm bụi.
Toàn cảnh Hội nghị. Ảnh: Khương Trung.
Quản lý chặt chẽ hoạt động giao thông: Quy hoạch tuyến đường cho xe tải, kiểm soát xe cũ, tăng cường giao thông công cộng.
Tăng cường vệ sinh đô thị: Rửa đường, quét bụi, lắp đặt hệ thống giàn phun nước tại các tuyến giao thông chính.
Kiểm soát đốt rác, phụ phẩm nông nghiệp: Siết chặt quản lý đốt rác, đốt rơm rạ sau thu hoạch, khuyến khích tái chế rơm rạ; quản lý chặt đốt sinh khối để sưởi ấm, nướng thực phẩm ngoài trời, đốt vàng mã; phân công và giám sát thực thi trách nhiệm của chính quyền địa phương cấp huyện, xã.
Kiểm soát nguồn khí thải công nghiệp: Giám sát tự động khí thải từ các nhà máy, xử lý nghiêm vi phạm.
Nâng cao ý thức cộng đồng: Tuyên truyền, giáo dục về tác hại của ô nhiễm không khí và các biện pháp giảm thiểu.
Hội nghị cũng nghe báo cáo thực trạng và giải pháp từ các bộ, ngành, các địa phương có nguy cơ ô nhiễm không khí.
Báo Nông nghiệp và Môi trường sẽ thông tin về cuộc họp trong các bản tin tiếp theo.
