Sáng 24/3, Văn phòng điều phối nông thôn mới Trung ương phối hợp cùng Sở Nông nghiệp và Môi trường Bình Định tổ chức hội thảo “Tham vấn, lấy ý kiến góp ý định hướng xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2026-2030”.
Với kinh nghiệm nhiều năm làm công tác xây dựng nông thôn mới, đại biểu Văn phòng điều phối nông thôn mới các tỉnh Duyên hải Nam Trung bộ và 3 tỉnh Bắc Trung bộ đã đóng góp nhiều ý kiến sâu sát với thực tế, có ý nghĩa trong xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2026-2030.
Ông Ngô Trường Sơn, Chánh văn phòng Điều phối nông thôn mới Trung ương, phát biểu tại hội thảo. Ảnh: V.Đ.T.
Theo ông Ngô Trường Sơn, Chánh văn phòng điều phối nông thôn mới Trung ương, tính đến tháng 3/2025, Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới đã đạt được kết quả tích cực, toàn quốc đã có gần 6000 xã đạt chuẩn nông thôn mới, đạt 97,5% mục tiêu Quốc hội giao. Số xã đạt nông thôn mới nâng cao đạt 98% mục tiêu được giao. Xã đạt nông thôn mới kiểu mẫu đạt 99,5% mục tiêu được giao.
Đến nay, đã có 308 huyện đạt chuẩn nông thôn mới, đạt 97,4% mục tiêu Quốc hội giao; huyện đạt nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu đạt 61,5%. Cả nước có 6 tỉnh đạt chuẩn nông thôn mới, đạt 40% mục tiêu Quốc hội giao. Thu nhập bình quân tăng gấp 1,35 lần so với năm 2024 (năm 2024 thu nhập bình quân đầu người đạt 56,4 triệu đồng/người/năm).
Cũng theo ông Sơn, hạ tầng kinh tế - xã hội tại các địa phương tiếp tục được đầu tư, cải tạo, nâng cấp và làm mới đồng bộ, nhiều mô hình sản xuất có hiệu quả được nhân rộng, chương trình OCOP tiếp tục được các địa phương triển khai đồng bộ, rộng khắp, trở thành giải pháp được ưu tiên trong phát triển kinh tế nông thôn với hơn 15.500 sản phẩm đạt phẩm cấp từ 3 sao trở lên.
Giáo dục và đào tạo được tăng cường, hoạt động văn hóa, thể dục - thể thao ngày càng phát triển cả về số lượng và chất lượng. Chính sách an sinh xã hội được đảm bảo, kịp thời chăm lo đối tượng chính sách; tỷ lệ hộ nghèo đa chiều khu vực nông thôn năm 2023 còn khoảng 4,8%. Hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh; an ninh - trật tự xã hội ở nông thôn luôn được ổn định.
Tuy nhiên, kết quả xây dựng nông thôn mới chưa đồng đều. Ví như, đến nay vẫn còn nhiều huyện nghèo ở 7 tỉnh “trắng xã nông thôn mới” và 4 tỉnh chưa có huyện đạt chuẩn nông thôn mới. Hạ tầng phục vụ sản xuất, kinh doanh nông nghiệp còn hạn chế. Chuyển dịch cơ cấu kinh tế và đổi mới mô hình sản xuất nông nghiệp còn chậm, hiệu quả sản xuất thấp, thị trường tiêu thụ còn gặp khó khắn; quy hoạch vùng sản xuất chưa được chú trọng, thiếu các mô hình hiệu quả và thương hiệu mạnh.
“Đặc biệt, chất lượng công trình hạ tầng sau khi đạt chuẩn nông thôn mới ở một số địa phương xuống cấp nhanh; ô nhiễm môi trường, xử lý rác thải kém hiệu quả; ý thức bảo vệ môi trường của người dân chưa được cao. Một số phong tục, bản sắc văn hóa của một số địa phương có dấu hiệu bị mai một trước quá trình đô thị hóa và đời sống hiện đại. Đó là chưa kể thiên tai gây tác động tiêu cực đến kết quả và tính bền vững của các tiêu chí đã đạt được tại nhiều địa phương”, ông Ngô Trường Sơn chia sẻ.
Bà Nguyễn Thị Thế Vy, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Bình Định, phát biểu tại hội thảo. Ảnh: V.Đ.T.
Giai đoạn 2026-2030, xây dựng nông thôn mới dự báo sẽ có nhiều thách thức, đặc biệt là trong bối cảnh đất nước đang sắp xếp lại hệ thống hành chính, khi không còn cấp huyện thì cần phải thay đổi về cơ chế điều phối và quản lý. Ngoài ra, chủ trương tích hợp các chương trình mục tiêu quốc gia với chương trình nông thôn mới sẽ giúp tập trung được nguồn lực, tránh chồng chéo, nhưng cũng đòi hỏi phương thức triển khai đồng bộ, toàn diện hơn.
Bên cạnh đó, chuyển đổi số, kinh tế tuần hoàn, biến đổi khí hậu, thương mại điện tử và đô thị hóa đang tác động mạnh mẽ, tạo ra cơ hội nhưng cũng đặt ra yêu cầu cấp thiết về đổi mới tư duy phát triển, ứng dụng công nghệ cao, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của thị trường.
Mục tiêu của Bộ Nông nghiệp và Môi trường là xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2026-2030 phải toàn diện, bền vững gắn với công nghiệp hóa, đô thị hóa, chuyển đổi số và tăng trưởng xanh, đảm bảo thực chất, hiệu quả, đi vào chiều sâu, tất cả vì lợi ích của người dân. Lấy hạnh phúc của người dân làm thước đo trong xây dựng nông thôn mới.
Ông Phan Thanh Tùng, Phó Chánh văn phòng Điều phối nông thôn mới tỉnh Bình Định, góp ý tại hội thảo. Ảnh: V.Đ.T.
Theo ông Phan Thanh Tùng, Phó Chánh văn phòng Điều phối nông thôn mới tỉnh Bình Định, xây dựng nông thôn mới trong giai đoạn 2026-2030 phải ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số vào sản xuất, phát triển kinh tế, quản lý điều hành, tiêu thụ sản phẩm… nên những nội dung này cần đưa vào 11 nội dung đã thực hiện trong những năm qua cho phù hợp. Thêm nữa, phát triển kinh tế nông nghiệp trong giai đoạn tới đây phải phát triển xanh, nông nghiệp tuần hoàn, nên những tiêu chí này cũng cần đưa vào nội dung để phù hợp với định hướng của Chính phủ.
“Về bộ máy hoạt động thì hiện Bình Định có Văn phòng điều phối nông thôn mới chuyên trách, nên việc thực hiện những nhiệm vụ trong chương trình xây dựng nông thôn mới trong những năm qua được thuận lợi. Chúng tôi mong mô hình này được duy trì để thuận lợi trong việc thực thi nhiệm vụ trong giai đoạn tiếp theo”, ông Phan Thanh Tùng chia sẻ.
Còn theo ông Lê Thành Nam, Phó Chánh Văn phòng điều phối Chương trình xây dựng nông thôn mới thành phố Huế, sau khi sắp xếp lại hệ thống hành chính thì nhiều xã sẽ sáp nhập, các xã sau sáp nhập sẽ có quy mô lớn hơn, đây là yếu tố mới trong chương trình xây dựng nông thôn mới trong giai đoạn mới, nên cần bám sát yếu tố mới này để đưa ra bộ tiêu chí phù hợp.
Bà Tô Thúy Nga, Trưởng phòng Nghiệp vụ Văn phòng Điều phối nông thôn mới Trung ương, phát biểu tại hội thảo. Ảnh: V.Đ.T.
“15 năm qua, chương trình xây dựng nông thôn mới đã thực hiện 19 tiêu chí, trong giai đoạn mới, 19 tiêu chí này cần có quy mô rộng hơn, lớn hơn, vì quy mô các xã cũng đã thay đổi lớn. Nếu đánh giá lại thì các địa phương trước đây đã đạt chuẩn thì nay đều không đạt, kể cả hạ tầng. Về bộ máy vận hành chương trình nông thôn mới, tôi mong mỏi các địa phương giữ được hệ thống Văn phòng điều phối nông thôn mới.
Riêng thành phố Huế đang tham mưu Sở Nông nghiệp và Môi trường xây dựng Văn phòng điều phối nông thôn mới như một đơn vị đặc thù, tương đương chi cục để ngoài thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới, còn thực hiện các chương trình khác như giảm nghèo, chương trình dân tộc thiểu số… thay cho Sở”, ông Nam cho hay.
Theo ông Ngô Trường Sơn, Chánh văn phòng điều phối nông thôn mới Trung ương, tháng 11/2025 Văn phòng điều phối sẽ trình Chính phủ 2 quyết định, đó là quyết định phê duyệt chương trình xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2026 - 2030 và quyết định về bộ tiêu chí.
