Công trình cấp thiết phòng chống thiên tai 'đói' vốn

Bắc Kạn là tỉnh miền núi, địa hình chia cắt, thường xuyên hứng chịu thiên tai như lũ ống, lũ quét, sạt lở đất, ngập úng cục bộ. Tám tháng năm 2023, thiên tai đã làm chết 2 người, làm hư hỏng 227 ngôi nhà, thiệt hại về nông, lâm nghiệp gần 6.200ha (riêng hạn hán, nắng nóng làm thiệt hại gần 5.900ha cây trồng). Ngoài ra thiên tai cũng làm 6 công trình thủy lợi bị hư hỏng nặng, hơn 78.000m3 đất, đá sạt lở, bồi lấp trên các tuyến giao thông. Tổng thiệt hại trong 8 tháng đầu năm 2023 hơn 50 tỷ đồng.

Dù thiệt hại lớn, nhưng từ đầu năm đến nay, tỉnh Bắc Kạn chỉ có kinh phí bảo đảm giao thông bước 1 trên các tuyến tỉnh lộ với tổng số tiền hơn 8 tỷ đồng, con số này quá nhỏ so với nhu cầu thực tế.

Thiên tai xảy ra thường xuyên nhưng do thiếu vốn, tỉnh Bắc Kạn chỉ có thể khắc phục một số điểm cấp bách, đối với những dự án nguy cơ cao, số vốn rất lớn vượt quá khả năng của địa phương.

Tại huyện Chợ Mới công trình kè khắc phục sạt lở bờ sông Cầu đoạn qua thị trấn Đồng Tâm dù rất cấp bách nhưng vẫn đang chờ vốn. Hiện tại khu vực này xảy ra tình trạng sạt lở đe dọa hơn 60ha diện tích đất sản xuất của người dân. Ngoài ra, tại tổ 7 và tổ 10 thị trấn Đồng Tâm, hàng năm thường xuyên sạt lở mái ta luy dương, mưa lớn có thể đe dạo tới tính mạng, tài sản của 17 hộ dân.

Riêng hai công trình này, dự toán lên tới khoảng 90 tỷ đồng, đây là số tiền rất lớn đối với huyện Chợ Mới, trung bình mỗi năm huyện này thu ngân sách chỉ đạt hơn 15 tỷ đồng.

Ông Ma Ngọc Tuyền, Chủ tịch UBND xã Phương Viên (huyện Chợ Đồn) cho biết, trên địa bàn xã có công trình kè Bản Chang bị sạt lở nghiêm trọng từ năm 2021. Đây là công trình được UBND tỉnh Bắc Kạn xếp vào diện cấp bách nhưng đến nay vẫn chưa có kinh phí thực hiện. Nếu không xử lý kịp thời có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ thống đường giao thông, mương thủy lợi và hơn 30ha lúa 2 vụ của 76 hộ dân.

Thông tin từ Sở NN-PTNT tỉnh Bắc Kạn cho biết, toàn tỉnh hiện có 24 công trình phòng, chống thiên tai cần được đầu tư. Trong đó có 2 công trình khắc phục sạt lở, 1 công trình sửa chữa nâng cấp hồ đập, 1 công trình đầu tư khu dân cư, 20 công trình kè chống sạt lở, tổng kinh phí cần hơn 1 nghìn tỷ đồng.

Ngoài ra, do địa hình đồi núi, tỉnh Bắc Kạn có khoảng 460 điểm với 2.300 hộ dân sống trong khu vực tiềm ẩn nguy cơ cao về sạt lở, lũ quét. Tỉnh Bắc Kạn đã phê duyệt dự án điều chỉnh, bổ sung quy hoạch bố trí dân cư, giai đoạn 2015-2020, định hướng đến năm 2025 để triển khai 79 dự án bố trí ổn định dân cư cho hơn 2.600 hộ, tổng vốn hơn 600 tỷ đồng.

Nhưng từ năm 2016 đến nay, tỉnh Bắc Kạn mới bố trí được vài chục tỷ đồng xây dựng 6 dự án bố trí dân cư tập trung, 5 phương án bố trí dân cư xen ghép, ổn định chỗ ở cho khoảng 300 hộ dân. Số dự án cần thực hiện còn rất lớn, hàng năm người dân sống ở vùng nguy cơ sạt lở cao vẫn nơm nớp lo sợ mỗi khi mưa bão.

Ông Nông Quang Nhất, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Kạn cho biết, với mức độ thiệt hại do thiên tai gây ra rất lớn trong khi nguồn lực còn hạn chế, tỉnh Bắc Kạn đã đề nghị Ban Chỉ đạo Quốc gia về Phòng, chống thiên tai, các Bộ, ngành Trung ương quan tâm hỗ trợ kinh phí cho địa phương. Trong đó, ưu tiên hỗ trợ khắc phục hậu quả thiên tai, xây dựng 24 công trình phòng chống thiên với tổng kinh phí hơn 1 nghìn tỷ đồng. Hỗ trợ giống cây trồng bị hạn hán, kinh phí gần 13,5 tỷ đồng.

Uỷ ban nhân dân tỉnh Bắc Kạn đã đề nghị Ban Chỉ đạo Quốc gia về phòng chống thiên tai tổng hợp, đề xuất Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ sớm bố trí kinh phí hỗ trợ địa phương.