Cơn khát đỉnh điểm
Nắng nóng nhiều tháng qua, nhiệt độ ở tỉnh Phú Yên dao động từ 35 đến hơn 39oC, khiến các cánh đồng khô kiệt, giếng nước tự đào của người dân trơ đáy, đẩy hàng nghìn hộ lâm vào cảnh thiếu nước sinh hoạt nghiêm trọng.
Xã Sơn Định, huyện miền núi Sơn Hòa có gần 500 hộ dân, là một trong những địa bàn khan hiếp nước sinh hoạt nhất tỉnh Phú Yên nhiều năm qua, nay tiếp tục tái diễn và hiện đã lên đến đỉnh điểm với khoảng 200 hộ thiếu nước sinh hoạt phải đi mua, giá từ 60.000 đến 70.000đ/m3 nước.
Điều đáng nói là hầu như nhà nào cũng có giếng đào, thậm chí có nhà đào từ 2 đến 3 giếng, nhưng cũng chỉ để sử dụng trong mùa mưa, còn mùa nắng thì cạn kiệt.
Ông Nguyễn Văn Hùng, thôn Hòa Bình, xã Sơn Định than thở: "Nhà nào cũng có giếng nhưng mùa nắng thì không có nước. Mặc dù có giếng và máy bơm, nhưng tuần nào tôi cũng phải mua 2m3 nước để dùng, hết 120.000đ".
Còn ông Nguyễn Văn Thọ, ở thôn Hòa Nghĩa cho biết, bây giờ giếng khô hết rồi, công trình cấp nước cũng cạn, nên phải lấy nước suối về lắng lọc dùng, chứ biết lấy nước ở đâu mà ăn uống.
Công trình nước thôn Hòa Nghĩa, xã Sơn Định đã ngưng hoạt động từ tháng 5/2015
Xuất phát từ tình hình khan hiếm nước sinh hoạt, nhiều người đã chuyển đổi hình thức kinh doanh vận tải, sửa chữa ô tô lưu động…, sang mua nước từ một giếng khoan duy nhất còn đủ nước của một hộ dân trong xã với giá từ 15.000 đến 17.000đ/m3, bán đến từng hộ gia đình với giá 60.000-70.000đ/m3.
"Trong xã hiện có 5 xe chở nước, bình quân mỗi xe một ngày chở 7 chuyến, tương đương với 14m3”, ông Nguyễn Quốc Tuấn, chủ xe vận chuyển, bán nước sinh hoạt ở xã Sơn Định, nói.
Nhiều công trình cấp nước bất cập
Xã Sơn Định được Nhà nước đầu tư 3 công trình nước tập trung, mỗi công trình trên dưới 1 tỷ đồng. Trong đó, 1 công trình bơm điện đã ngưng hoạt động từ nhiều năm nay, 1 công trình bơm điện khác cấp nước cho 154 hộ dân ở các thôn Hòa Nghĩa, Hòa Thuận và Hòa Trinh cũng vừa ngưng hoạt động.
Công trình này chỉ hoạt động hiệu quả vào mùa mưa, song chất lượng nước cũng không đảm bảo. Ông Phan Tiến Dạng, nhân viên vận hành Trạm cấp nước thôn Hòa Nghĩa, xã Sơn Định cho biết, mấy tháng trời mưa, công trình hoạt động liên tục, bảo đảm đủ nước cho dân dùng, nhưng qua mùa khô thì thiếu nước và công trình đã ngưng hoạt động từ đầu tháng 5/2015.
Nhiều người chuyển nghề sang mua nước, vận chuyển bán cho người dân
Nguồn nước từ công trình, người dân cũng chỉ sử dụng để tắm giặt vì nước chưa qua xử lý, không đảm bảo chất lượng.
| Ông Trần Minh Tiên, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Sơn Định cho biết, đang vận động mỗi điểm từ 4 đến 7 hộ dân góp tiền, kết hợp với nguồn kinh phí hỗ trợ của Nhà nước khoan một giếng đào dùng chung, đảm bảo đủ nguồn nước sinh hoạt trong mùa khô hạn. |
Ông Trần Minh Tiên, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Sơn Định cho hay, thực trạng thiếu nước sinh hoạt trầm trọng vào mùa khô đã diễn nhiều năm qua. Trước đây, Nhà nước đã đầu tư 3 công trình nước tập trung, nhưng đến thời điểm này chỉ còn công trình nước tự chảy ở thôn Hòa Ngãi là tương đối hiệu quả.
Trên địa bàn xã có hồ Hòa Thuận có nước quanh năm, nhưng nguồn nước bị ô nhiễm do thuốc BVTV sử dụng trong sản xuất nông nghiệp của người dân đổ dồn về. Đã có nhiều đoàn của tỉnh về kiểm tra nguồn nước ở hồ Hòa Thuận, họ cho rằng nước không đảm bảo tiêu chuẩn về môi trường.
Theo kết quả giám sát của HĐND tỉnh Phú Yên mới đây, nguyên nhân là do công tác khảo sát, đánh giá trữ lượng, chất lượng nguồn nước có nhiều bất cập, chưa phù hợp, thiếu tính bền vững…, nên sau vài năm sử dụng, nguồn nước bị thay đổi, chất lượng nước không đảm bảo.
Ngoài ra, một số công trình không có nguồn nước hoặc có nhưng không đủ để khai thác, đặc biệt là vào mùa khô, dẫn đến không phát huy hiệu quả hoặc hiệu quả thấp gây lãng phí ngân sách Nhà nước. Đây là đánh giá về các công trình cấp nước sinh hoạt trên địa bàn tỉnh Phú Yên nói chung, trong đó có huyện Sơn Hòa.
Từ thực tế trên, huyện Sơn Hòa vừa khoan thử nghiệm một giếng có độ sâu hơn 170m, kinh phí 135 triệu đồng, cung cấp đủ nước cho trụ sở xã Sơn Định, trường tiểu học, trạm y tế và một số hộ dân quanh vùng.
