Công trình xử lý rác thải 6,8 tỷ đồng cửa đóng then cài. Ảnh: Võ Dũng.
Mô hình thu gom và xử lý chất thải rắn sinh hoạt tại cụm xã Tà Rụt, Húc Nghì, A Ngo, A Vao (huyện Đakrông) do Chi cục Bảo vệ môi trường tỉnh Quảng Trị làm chủ đầu tư, xây dựng tại thôn A Pun (xã Tà Rụt). Công ty Cổ phần Đầu tư và Phát triển Đồng Xanh (Công ty Đồng Xanh) là đơn vị lắp đặt lò đốt rác.
Đầu tháng 3/2022, sau thời gian vận hành thử nghiệm, chủ đầu tư đã bàn giao công trình xử lý rác thải này cho UBND xã Tà Rụt quản lý. Công trình được kỳ vọng sẽ giải quyết rác thải sinh hoạt tại địa bàn 4 xã, góp phần bảo vệ môi trường một vùng nông thôn rộng lớn dọc tuyến QL 15D.
Ông Hồ A Duân, Phó Chủ tịch UBND xã Tà Rụt cho biết, sau khi nhận bàn giao, UBND xã Tà Rụt đã tổ chức nhân công phụ trách việc xử lý rác thải. Tuy nhiên, số tiền thu vào chỉ khoảng 2,8-3 triệu đồng/tháng, không đủ để trả chi phí nhân công cho 5-6 người. Đến tháng 5/2022, UBND xã Tà Rụt đã bàn giao công trình cho Trung tâm Môi trường - Đô thị huyện Đakrông (nay là Trung tâm Quản lý Chợ, Môi trường và Đô thị huyện Đakrông) quản lý, vận hành.
Trong thời gian tiếp nhận và đưa vào sử dụng, hệ thống lò đốt rác của công trình đã phát sinh một số hư hỏng buộc đơn vị vận hành phải cấp rác vào lò bằng phương pháp thủ công.
Rác thải được đốt thủ công gây ô nhiễm môi trường. Ảnh: Võ Dũng.
Sau khi có phản ánh của đơn vị vận hành, Chi cục Bảo vệ môi trường tỉnh Quảng Trị đã về kiểm tra và kết luận, công trình phát sinh nhiều sự cố: Cháy băng tải cuốn rác (cao su); cháy sơn hệ thống cơ khí của băng tải, nút nhựa tụ điện, mô tơ chạy băng tải. Nguyên nhân của sự cố được cho là do sơ suất trong quá trình vận hành; không liên quan đến lỗi thiết kế và thi công của nhà thầu lắp đặt.
Sau đó, công trình không được sửa chữa kịp thời và tiếp tục xuống cấp. Đến tháng 9/2023, đơn vị vận hàng tạm thời phải xử lý rác bằng phương pháp đốt thủ công. Đến cuối năm 2023, khi công trình này tiếp tục bị vỡ thùng lọc khí thì hoạt động phân loại, xử lý rác ngừng hẳn. Các công nhân đành đem rác ra phía ngoài khuôn viên để đốt, gây ô nhiễm môi trường.
Nhiều hạng mục không thể vận hành. Ảnh: Võ Dũng.
Ông Nguyễn Mạnh Cường, Phó Giám đốc phụ trách Trung tâm Quản lý Chợ, Môi trường và Đô thị huyện Đakrông, cho biết qua kiểm tra sơ bộ ghi nhận băng chuyền vận chuyển rác không hoạt động, hệ thống nạp rác tự động và mô tơ quạt hút tổng bị hỏng. Đặc biệt, kết cấu lò đốt rác xuất hiện nhiều vết rạn nứt nên từ tháng 9/2023 đến nay, lò đốt rác trên không thể đưa vào vận hành.
“Việc xử lý rác bằng phương pháp đốt thủ công sẽ tốn nhiều công sức, nhân lực, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn lao động và ít nhiều gây ảnh hưởng đến môi trường. Chúng tôi mong muốn cấp trên hỗ trợ kinh phí để khắc phục, sửa chữa, sớm đưa công trình vận hành trở lại” - ông Cường nói.
Được biết, sau khi tìm hiểu tình hình, Công ty Đồng Xanh đã lập phương án sửa chữa nhằm khắc phục sự cố, gửi Trung tâm Quản lý Chợ, Môi trường và Đô thị huyện Đakrông để trình cấp có thẩm quyền bố trí kinh phí và thực hiện.
Gây lãng phí ngân sách Nhà nước. Ảnh: Võ Dũng.
Trong các năm 2022, 2023, Chi cục Bảo vệ môi trường tỉnh Quảng Trị cũng đã đề xuất các nhiệm vụ sửa chữa lò đốt chất thải rắn Tà Rụt để đưa vào thảo luận kinh phí sự nghiệp môi trường hằng năm. Tuy nhiên, do công trình đã bàn giao cho địa phương quản lý nên Sở Tài Chính không có cơ sở bố trí vốn để sửa chữa công trình; kinh phí sửa chữa phải do địa phương tự cân đối trong nguồn sự nghiệp môi trường đã phân cấp.
