Ngành công nghiệp thịt thay thế, còn gọi là thịt chay, của Trung Quốc phát triển mạnh trong vài tháng gần đây. Các công ty khởi nghiệp, doanh nghiệp chuyên về đồ ăn truyền thống và nhà đầu tư đều đặt cược vào việc người tiêu dùng nước này, vốn thích theo trào lưu, sẽ đón nhận protein nguồn gốc thực vật giống như ở Mỹ.
Dịch tả lợn châu Phi hoành hành cùng cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung đẩy giá thịt lên cao, tạo điều kiện cho thịt chay phát triển. Trong số những cái tên mới nổi đáng chú ý ở Trung Quốc có Zhenmeat và Starfield. Những công ty lâu năm trong ngành đồ chay, như Whole Perfect Food, đang triển khai thêm sản phẩm mới.
Giá cổ phiếu nhà sản xuất đùi lợn muối Jinzi Ham đã tăng 50% trong một tuần sau khi công ty hồi tháng 10 thông báo sớm bắt đầu sản xuất loại thịt có nguồn gốc thực vật được phát triển cùng Danisco Investment, chi nhánh Trung Quốc của công ty Mỹ DuPont.
Tuy nhiên, khác với Impossible Foods hay Beyond Meat, hầu hết công ty Trung Quốc không sản xuất burger. Họ tập trung làm các món ăn bản địa như bánh bao, bánh trung thu hoặc thịt viên, và chọn hương vị thịt lợn thay vì thịt bò để phù hợp khẩu vị địa phương.
“Công ty Mỹ và châu Âu có nhiều kinh nghiệm trong đồ chiên và nướng. Chúng tôi có văn hóa ẩm thực và công thức nấu riêng”, Zhou Qiyu, giám đốc marketing Whole Perfect Food, nói với Reuters.
Vince Lu, đồng sáng lập Zhenmeat, cho biết công ty đã liên kết với nhà sản xuất mỳ Yantai Shuangta Foods và đang nghiên cứu sản xuất thêm thịt viên, bánh bao từ loại thực phẩm mới.
“Chúng tôi đang phân tích hương vị trong thịt lợn. Chúng tôi tập trung vào vấn đề này để tạo ra sự khác biệt với những đối thủ từ Mỹ”, Lu nói.
Whole Perfect Food, chủ yếu tập trung đáp ứng nhu cầu đồ chay của phật tử tại Trung Quốc trong 20 năm qua, gần đây tung ra loại xúc xích, protein lấy từ đậu tương và đậu, với 40 hương vị, trong đó có cay Tứ Xuyên và thịt bò.
Theo Zhou, Whole Perfect Food sẵn sàng hợp tác với công ty nước ngoài. Hồi đầu năm, Whole Perfect Food thử và hiện đã chấm dứt liên kết với Walmart, chỉ duy trì hợp tác với hệ thống siêu thị Hema của Alibaba và hãng bán lẻ Yonghui Superstore được Tencent hậu thuẫn.
Thị trường “thịt phi động vật” của Trung Quốc tăng trưởng 33,5% kể từ năm 2014 và đạt giá trị 9,7 tỷ USD vào năm 2018, theo Euromonitor. Cơ quan này dự báo con số trên sẽ lên 11,9 tỷ USD vào năm 2023.
Impossible Foods xác định Trung Quốc là thị trường nước ngoài số một cho kế hoạch mở rộng của công ty trong tương lai và tin rằng sản phẩm Impossible Burger sẽ được người tiêu dùng tại đây đón nhận. Công ty đã tham gia hội chợ nhập khẩu Thượng Hải trong tháng và giới thiệu một số sản phẩm.
“Chúng tôi nhận được nhiều sự quan tâm. Họ đang chờ chúng tôi được phép bán hàng tại Trung Quốc”, CEO Impossible Food Pat O. Brown trả lời khi được hỏi công ty đã tiếp cận các hãng bán lẻ và nhà hàng Trung Quốc hay chưa.
Chủ tịch Beyond Meat, Seth Goldman, có dự định điều chỉnh sản phẩm thịt chay của công ty theo thị trường Trung Quốc. Công ty đặt mục tiêu sản xuất tại châu Á vào cuối năm 2020 trước khi mở rộng sang Trung Quốc.
Trung Quốc không còn xa lạ với thực phẩm làm từ thực vật có hương vị giống thịt. Theo Matilda Ho, giám đốc quản lý Bits x Bites, quỹ đầu tư mạo hiểm công nghệ thực phẩm trụ sở Thượng Hải, điều đầu tiên và trên hết là các công ty cần tạo ra các sản phẩm ngon miệng để thu hút khách hàng khỏi thịt động vật.
“Nếu chỉ dùng protein từ đậu hoặc đậu tương rồi thêm phụ gia để chúng dính vào nhau rồi bán ra thị trường, hương vị sẽ rất tệ, không có gì sáng tạo. Dưới góc độ người tiêu dùng, chúng tôi không tin nhu cầu có thể đáp ứng tình trạng dư cung như vậy”.
Hình thức cũng là yếu tố quan trọng, Zhang Xinliang, nhà sáng lập công ty thịt chay Ningbo Sulian Food, đã hoạt động 6 năm, nói. “Thịt viên Dương Châu có những vệt gợn trong khi thịt viên để ăn lẩu thì giòn. Thực phẩm chay từ nước ngoài có thể thất bại tại Trung Quốc vì không hợp người bản địa”.
Tuy nhiên, quy mô thị trường thịt chay Trung Quốc cho thấy có nhiều cơ hội và thời điểm hiện tại khá phù hợp. Trung Quốc đang chật vật với tình trạng giá thịt lợn tăng mạnh do nguồn cung giảm vì dịch tả lợn châu Phi.
“Chúng tôi tin đây là lực đẩy lớn cho xu hướng thịt chay ở Trung Quốc nhưng vẫn chưa đủ nhanh”, theo Ho.
Các nhà sản xuất có thể dựa vào lực cầu từ người tiêu dùng trẻ tuổi ở Trung Quốc, tầng lớp thích theo đuổi xu hướng và thử những món mới. Liu Dongyang, 23 tuổi, là người như vậy. Cô đi 160 km, từ nhà ở thành phố Quảng Châu, tỉnh Quảng Đông, tới Hong Kong để thử burger không thịt của Impossible Foods.
Liu, ăn chay, cho biết xu hướng thịt từ thực vật đang thu hút những người bạn thích ăn thịt của cô. “Bạn tôi thường cho rằng rau và thịt là hai loại thực phẩm khác nhau hoàn toàn. Nhưng giờ đây, mỗi khi chúng tôi tới nhà hàng có phục vụ thịt từ thực vật, họ rất thích thú”.
