Khẩn trương thu hoạch lúa hè thu
ĐBSCL là vựa lúa của cả nước, có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc đảm bảo an ninh lương thực, và cung cấp nguyên liệu lúa gạo phục vụ xuất khẩu gạo.
Hiện tại, các tỉnh đang bước vào giai đoạn thu hoạch rộ lúa hè thu 2021 và bắt đầu xuống giống vụ lúa thu đông. Tuy nhiên, do nhiều tỉnh, thành đang áp dụng biện pháp giãn cách xã hội để phòng chống dịch Covid-19 nên hoạt động thu hoạch lúa đang gặp nhiều khó khăn.
Diện tích lúa hè thu của ĐBSCL khoảng 1,5 triệu ha, đến hiện tại đã thu hoạch xấp xỉ 1,2 triệu ha (riêng trong thời kỳ giãn cách đã thu hoạch khoảng 800.000 ha). Ảnh: TL.
Ông Lê Thanh Tùng, Phó cục trưởng Cục Trồng Trọt (Bộ NN-PTNT) cho biết: Từ khi áp dụng chỉ thị 16, ở nhiều tỉnh thành ĐBSCL hoạt động sản xuất nông nghiệp gặp rất nhiều khó khăn. Các sản phẩm chăn nuôi, thủy sản, trồng trọt cùng đến kỳ thu hoạch. Trong khi nguồn nhân lực, việc thu hoạch, vận chuyển, lưu thông hàng hóa, thị trường tiêu thụ đều gặp trở ngại.
Đối với việc thu hoạch lúa hè thu, diện tích lúa hè thu của ĐBSCL khoảng 1,5 triệu ha, đến hiện tại đã thu hoạch xấp xỉ 1,2 triệu ha (riêng trong thời kỳ giãn cách đã thu hoạch khoảng 800.000 ha).
Tuy nhiên, quá trình thu hoạch lúa gặp phải không ít khó khăn do một số địa phương để đảm bảo an toàn trước dịch bệnh đã kiểm soát chặt chẽ việc người dân ra đồng (phải có giấy phép hoạt động, test covid…) dẫn tới tình trạng thiếu hụt số lượng máy gặt, nhân công lao động thu hoạch lúa, giải phóng đất.
Trong bối cảnh đó, Tổ công tác 970 (Bộ NN-PTNT) đã cùng 13 tỉnh ĐBSCL từng bước tháo gỡ khó khăn trong việc tạo điều kiện hoạt động thuận lợi cho các máy gặt, phương tiện chuyên chở lúa, thương lái vào thu mua và thanh toán tiền lúa cho nông dân… Do đó, đến thời điểm hiện tại, chỉ còn một số tỉnh như Kiên Giang, Sóc Trăng, Long An… còn diện tích lúa nhiều vẫn đang tiếp tục thu hoạch, phấn đấu đến ngày 15/9 sẽ thu hoạch hết.
“Việc thu hoạch lúa hè thu không chỉ ảnh hưởng đến vụ hè thu mà còn ảnh hưởng đến khung thời vụ của vụ thu đông và cả vụ đông xuân 2021 - 2022 trong thời gian sắp tới” - ông Lê Thanh Tùng nhấn mạnh.
Không phá vỡ cơ cấu mùa vụ
Về việc một số hộ dân ở các tỉnh ĐBSCL đã có kiến nghị không xả lũ đón phù sa, để nông dân có thể sản xuất thêm diện tích lúa thu đông 2021. Ông Lê Thanh Tùng cho biết, mặc dù hiện tại ở các tỉnh ĐBSCL diện tích lúa thu đông tăng lên khoảng 700.000 ha/năm. Tuy nhiên, cơ cấu về mùa vụ thu đông ở các tỉnh thượng nguồn, vùng giữa và các tỉnh ven biển ở ĐBSCL là rất khác nhau.
Vì vậy, đối với sản xuất lúa của ĐBSCL cần phải có cách nhìn toàn diện về cơ cấu mùa vụ trong cả năm, từ cơ cấu mùa vụ chung, cơ cấu giống, thời tiết, khí hậu, tiêu thụ...
Khi các tỉnh bố trí vụ lúa thu đông, phải hết sức chú ý đến thời vụ của vụ lúa đông xuân, nếu không sẽ phá vỡ cơ cấu thời vụ chung của cả năm. Ảnh: TL.
Vụ thu đông có tác động rất lớn đến sản xuất vụ đông xuân. Trong khi, vụ đông xuân là vụ lúa chính trong năm cho năng suất cao nhất, chất lượng gạo tốt nhất. Cho nên, khi các tỉnh bố trí vụ lúa thu đông, phải hết sức chú ý đến thời vụ của vụ lúa đông xuân, nếu không hệ lụy sẽ rất lớn.
Trên cơ sở đó, quan điểm của Bộ NN-PTNT là chỉ sản xuất lúa thu đông trong những vùng tuyệt đối an toàn, với việc bố trí thời vụ hợp lý để không ảnh hưởng đến sản xuất của vụ đông xuân. Những tỉnh thượng nguồn như Long An, Đồng Tháp, An Giang, Kiên Giang… mỗi tỉnh có gần 2.000 ô bao phòng chống lũ để sản xuất, cần lên phương án cụ thể những ô bao nào được xả lũ, ô bao nào xuống giống và phải được thống nhất với người dân từ đầu năm khi kết thúc vụ đông xuân năm trước.
Ông Lê Thanh Tùng nhấn mạnh: Để đảm bảo an toàn cho sản xuất lúa của toàn vùng ĐBSCL, một số địa phương không thể bố trí diện tích sản xuất lúa thu đông nhiều hơn. Vùng thượng nguồn việc xuống giống phải kết thúc vào ngày 20/8, một số nơi rất ít kết thúc vào 30/8.
Đối với các vùng ven biển, việc xuống giống thu đông có thể qua một vài ngày đầu tháng 9, nhưng không được để muộn hơn. Nếu muộn hơn, khi thu hoạch lúa thu đông và xuống giống lúa đông xuân thì nước mặn xâm nhập, vụ đông xuân sẽ thất bại.
“Việc xả lũ để lấy phù sa hàng năm cho các vùng luân chuyển đã hình thành 20 năm nay. Nếu chúng ta phá vỡ một ô bao nào đó thì việc điều chỉnh sản xuất sẽ bị phá vỡ theo”, ông Lê Thanh Tùng lưu ý.
"Việc bố trí cơ cấu mùa vụ và thời vụ xuống giống lúa phải dựa trên cơ sở tích hợp, phân tích, đánh giá nhiều yếu tố. Chính việc xả lũ sẽ giúp chúng ta xuống giống vụ đông xuân đúng thời điểm, đó sẽ là điều kiện để đạt được năng suất cao nhất với chi phí thấp nhất", ông Lê Thanh Tùng, Phó cục trưởng Cục Trồng Trọt (Bộ NN-PTNT) nhấn mạnh.
