Những ngày qua ở ĐBSCL lúa bắt đầu lên giá 4.200-4.300đ/kg, tăng 100-200đ/kg so hồi đầu tháng 5/2010. Gạo XK đang vào đợt giao hàng. Trong khi lúa ĐX trong vùng hiện không còn nhiều.
Ông chủ một nhà máy xay xát lúa gạo đồng thời cũng là doanh nhân tham gia làm hàng cung ứng xuất khẩu (XK) gạo ở xã Nhơn Nghĩa, huyện Châu Thành A, tỉnh Hậu Giang nói: “Thương lái mua bán lúa ở kênh xáng Xà No, từ miệt Gò Quao, Vĩnh Thuận (Kiên Giang) cho biết hiện nay lúa lên giá 4.200-4.300đ/kg. So với giá lúa hồi đầu tháng 5/2010 cao lắm ở mức 3.900-4.000 đ/kg. Tại các nhà máy mua gạo lứt nguyên liệu loại tốt làm gạo 5% tấm XK giá 5.400-5.600đ/kg. Tuy nhiên thương lái chở lúa về bán thưa thớt. Một số chủ nhà máy ở Cờ Đỏ, Thới Lai (Cần Thơ) còn gọi điện thoại bạn hàng mua lúa bên miệt Giồng Riềng (Kiên Giang), là nơi còn lúa, nhưng ngày nào mua được nhiều lắm chừng 2-3 ghe (khoảng 20 tấn/ghe). Lúa ĐX đã cạn…”.
Trong khi đó ở Thốt Nốt - Cần Thơ, mấy ngày qua quanh khu vực cụm nhà máy xay xát làm gạo XK sầm uất, giá lúa ĐX tuy tăng lên chút ít, nhưng không khí mua bán vẫn chưa sôi động. Ông Trần Thanh Vân – Phó Giám đốc Cty Gentraco dõi theo lượng lúa gạo mua vào hàng ngày cho rằng: “Lúa ĐX tồn đọng trong dân không còn nhiều. Trong khi các doanh nghiệp (DN) bắt đầu vào đợt giao hàng XK gạo theo các hợp đồng đã ký. Mặt khác, một số khách hàng cũ trước đây quay lại giao dịch XK gạo theo hợp đồng thương mại loại gạo 5% (tấm), giá đã nhóng lên 357 USD/tấn. Tuy nhiên, với giá lúa 4.200đ/kg và đang lên như hiện thời các DN tính toán chưa có lãi”.
Kết thúc vụ lúa ĐX năm nay Cần Thơ trúng mùa với năng suất bình quân đạt trên 7 tấn/ha, đạt sản lượng hơn 650.900 tấn, tăng 39.000 tấn so kế hoạch. Đây là mức cao nhất từ trước tới nay. Tuy nhiên xét về mặt hiệu quả, ông Lê Văn Hừng, Phó Giám đốc Sở Công thương phân tích: “Nếu với giá lúa dài thường 4.100đ/kg và lúa XK 5.300đ/kg thì giá lúa các loại giảm 1.000-1.300đ/kg so với tháng 2/2010. Tính ra nông dân không có lãi nhiều”. Trong khi Sở NN-PTNT Cần Thơ tính ra giá thành lúa dao động khoảng 2.400-2.940đ/kg, trong đó lúa IR 50404 khoảng 2.550-2.750đ/kg, lúa thơm Jasmine 2.940đ/kg. Lợi nhuận nông dân thu được 13-17 triệu đồng/ha, nghĩa là có lãi trên 40%. Thế nhưng đây chỉ là cách tính trên cơ sở chi phí chung của nông dân và định mức sử dụng phân bón, thuốc BVTV theo mức khuyến cáo của ngành nông nghiệp và chưa tính tới khoản lãi vay ngân hàng, phí thuê đất...
- Theo VFA đến cuối tháng 4/2010 số lượng hợp đồng đăng ký XK gạo 3,998 triệu tấn. Trong đó đã XK 1,978 triệu tấn. Từ tháng 5/2010 trở đi số hợp đồng giao gạo còn lại trên 2 triệu tấn. - Ông Trương Thanh Phong, Chủ tịch VFA: “Từ tháng 4/2010 tình hình XK gạo của nước ta chuyển biến tốt. Dự kiến XK 600-650 ngàn tấn, nhưng đến cuối tháng 4 các DN đã xuất hơn 680 ngàn tấn. Sau khi thực hiện cơ chế điều hành XK linh hoạt, kết quả số hợp đồng đăng ký XK gạo đã vượt trên mức 700 ngàn tấn/tháng, cao nhất so với mỗi tháng trong 4 tháng đầu năm. VFA đã phối hợp với các địa phương đẩy mạnh tiêu thụ lúa ĐX, hoàn thành chương trình tạm trữ 1 triệu tấn gạo; bước đầu tổ chức lực lượng hàng xáo, hình thành mô hình liên kết với các HTX - hàng xáo làm trung gian tạo cầu nối giữa DN và nông dân”.
Theo giới chuyên doanh lúa gạo trong vùng, diễn biến thị trường tiêu thụ lúa gạo vùng ĐBSCL thường gắn với thị trường gạo XK và gần như đi theo chu kỳ: Sau khi kết thúc vụ ĐX đến 30/4, đầu thàng 5 giá lúa bắt đầu tăng lên.
Như hiện thời đây là khoảng thời gian lúa ĐX được tiêu thụ gần hết. Đến cuối tháng 5, đầu tháng 6 lúa HT thu hoạch; đến sau lễ 2/9 hàng năm khi lượng lúa thu hoạch ở một số địa phương không còn nhiều nên là mùa “giáp hạt” giá lúa và cả gạo XK sẽ tăng cho đến cuối năm. Hiện nay, Hiệp hội Lương thực Việt nam (VFA) cho biết do thu hoạch lúa ĐX đã chấm dứt, lượng lúa hàng hóa không còn nhiều nên đã tạm hoãn mua vào tạm trữ 500 ngàn tấn gạo đợt 2.
Trong một diễn biến mới, từ đầu tháng 5/2010 VFA cho biết thị trường thể hiện một số yếu tố tích cực: Thị trường nhập khẩu gạo Iraq chờ kết quả đấu thầu 120.000 tấn; Brazin mất mùa, thiếu gạo, có thể nhập khẩu thêm 1,5 triệu tấn; Châu Phi nhu cầu mua gạo sẽ khôi phục… Bên cạnh đó, VFA sẽ khảo sát mở hướng thị trường các nước có nhu cầu nhập khẩu gạo, trong đó có tại các tỉnh đang bị hạn hán ở Trung Quốc. Trong chương trình xúc tiến thương mại Quốc gia 2010, VFA sẽ tham dự Hội nghị thương mại gạo tại Dubai và Phuket. VFA sẽ phối hợp với thương vụ Việt Nam tại Hàn Quốc để triển khai chương trình XK gạo vào nước này.
