Nhiều nơi chủ động xuống giống sớm nhằm tránh hạn mặn
Theo đánh giá của Trung tâm Khí tượng thủy văn Nam bộ, mùa lũ năm nay rất nhỏ, mùa mưa sẽ kết thúc sớm vào giữa tháng 11/2012 nên mặn sẽ xâm nhập vào nội đồng sớm hơn. Do đó nhiều nơi ở ĐBSCL sẽ thiếu nước tưới vào giữa và cuối vụ lúa đông xuân (ĐX). Các địa phương đang gấp rút xuống giống để tránh bị hạn, mặn gây thiệt hại. 
Tập trung trong tháng 11
Ông Mai Anh Nhịn, GĐ Sở NN-PTNT Kiên Giang cho biết, mực nước lũ trong vùng Tây sông Hậu, Tứ giác Long Xuyên năm nay thấp hơn cùng kỳ từ 0,7-1,4 m. Do đó, nhiều khả năng đến cuối vụ sẽ xảy ra tình trạng thiếu nước tưới cho lúa ĐX nếu gieo sạ trễ. Vì vậy, ngành đã chỉ đạo các địa phương tích cực xuống giống ngay trong đợt 1 (từ 5-20/11), cố gắng đạt diện tích cao nhất có thể. Còn lại sẽ gieo sạ tập trung vào đợt 2 (từ 5-20/12), chủ yếu là những vùng trũng thấp, phải chờ nước rút mới xuống giống được.
Huyện Hòn Đất có diện tích gieo sạ lúa ĐX lớn nhất tỉnh Kiên Giang với 80.000 ha đang ráo riết xuống giống. Toàn huyện sẽ tập trung gieo sạ vào cuối tháng 11, đầu tháng 12, cố gắng kết thúc thời vụ xuống giống lúa ĐX sớm hơn khung thời vụ chung của tỉnh khoảng 10 ngày.
Ông Cao Minh Trung, Phó trưởng phòng NN-PTNT Hòn Đất cho biết: “Năm nay nước lũ rất nhỏ nên vụ lúa ĐX sẽ gặp nhiều khó khăn. Ngoài chuyện thiếu nước tưới thì các dịch hại cũng gia tăng như chuột, ốc bươu vàng, ngộ độ hữu cơ… do đồng ruộng không được vệ sinh tốt trong mùa lũ. Ngành đã tăng cường cán bộ để tập huấn cho nông dân về kỹ thuật làm đất, áp dụng triệt để các giải pháp kỹ thuật như 3 giảm, 3 tăng; 1 phải, 5 giảm…”
Tương tự, huyện Châu Thành (Kiên Giang) nông dân cũng đang tập trung xuống giống lúa ĐX với tổng diện tích 19.664 ha. Trưởng phòng NN-PTNT Châu Thành Lê Quốc Việt cho biết, do nằm giáp với sông Cái Lớn, Cái Bé nên khả năng bị xâm nhập mặn vào cuối vụ trên địa bàn huyện là rất lớn. Các xã có khả năng bị nhiễm mặn cao là Bình An, Minh Hòa, Vĩnh Hòa Phú, Vĩnh Hòa Hiệp… Vì vậy, chúng tôi đang tập trung chỉ đạo các địa phương này chủ động bớm rút nước để xuống giống sớm, không để kéo dài sang tháng 12.
Tại Hậu Giang, tình hình xuống giống lúa ĐX cũng đang rất khẩn trương. Dự kiến toàn tỉnh sẽ xuống giống 78.000 ha, đến nay nhiều địa phương đã xuống giống được diện tích khá lớn. Ông Nguyễn Văn Đồng, GĐ Sở NN-PTNT Hậu Giang cho biết, ngành đã chỉ đạo các địa phương xuống giống trong tháng 11 này đạt từ 60-70% diện tích. Còn lại những vùng trũng, ngập sâu sẽ kết thúc trong tháng 12. Đồng thời chỉ đạo các ngành chức năng chủ động đóng cống, gia cố, đắp đập tạm để giữ nước ngọt phục vụ SX.
Lão nông Nguyễn Anh Khoa ở xã Vĩnh Viễn, huyện Long Mỹ vừa xuống giống xong 4 ha lúa cho biết: “Do lo ngại hạn mặn vào cuối vụ nên ở đây ai cũng tranh thủ xuống giống sớm hơn mọi năm. Gia đình tôi còn chọn các giống ngắn ngày (85-90 ngày) để gieo sạ nhằm thu hoạch sớm hơn. Nông dân chúng tôi chỉ biết trông chờ vào hạt lúa, lỡ bị hạn, mặn gây thiệt hại năng suất thì khốn khổ nên không ai dám chần chừ cả”.
Ngăn mặn giữ ngọt
Mực nước lũ đổ về kém, mùa mưa lại kết thúc sớm nên nguy cơ nước mặn xâm nhập sâu vào nội đồng ngay từ đầu vụ là rất cao. Vì vậy, giải pháp tốt nhất mà các địa phương đang lựa chọn là đóng cống ngăn mặn sớm, dự trữ nước ngọt trong kênh, rạch để phục vụ SX. Ông Cao Minh Trung, Phó trưởng phòng NN-PTNT Hòn Đất cho biết, trên địa bàn huyện có 32 cống ngăn mặn, trong đó có 22 cống đã được xây dựng kiên cố, các cống còn lại đang được thi công nên đều có đập tạm.
Năm nay ngành đã chủ động đóng cống sớm nhằm giữ giữ nước ngọt trong các sông để phục vụ SX. Tuy nhiên, do khu vực TP Rạch Giá và huyện Kiên Lương vẫn còn một số cống thông ra biển nên nước mặn vẫn có thể theo kếnh xáng Rạch Giá - Hà Tiên xâm nhập vào, gây ảnh hưởng đến SX. Vì vậy, nông dân cũng cần nạo vét kênh mương nội đồng để trữ nước tưới vào đợt cuối.
Tỉnh Cà Mau là địa phương SX lúa chủ yếu lệ thuộc vào nguồn nước mưa nên nguy cơ bị hạn, mặn vào cuối vụ là rất nghiêm trọng. Ông Nguyễn Văn Tranh, PGĐ Sở NN-PTNT Cà Mau cho biết, mặc dù ngành đã khuyến cáo nông dân nên gieo sạ sớm nhưng đến nay toàn tỉnh mới xuống giống được hơn 25.000/35.250 ha lúa ĐX. Nguyên nhân do một số nông dân vẫn có tâm lý chờ mưa đủ nước mới gieo sạ. Ngoài ra, những khu vực trũng, thấp như huyện Trần Văn Thời cũng không thể gieo sạ sớm được do bị ngập sâu.
Theo ông Tranh, năm nay dự báo là mùa mưa sẽ kết thúc sớm nên các khu vực ven biển, đặc biệt là huyện Thới Bình sẽ xảy ra tình trạng thiếu nước tưới cục bộ vào cuối vụ, gây ảnh hưởng đến năng suất. Do đó, ngoài việc ngành chức năng sớm đóng cống ngăn mặn thì ngay từ bây giờ nông dân nên chủ động dự trữ nước ngọt trong các ao hồ, sông rạch để có nước tưới vào cuối vụ.
