Doanh nhân Canada bị Trung Quốc bắt rất thân thiết với Kim Jong-un

Công dân Canada Michael Spavor, một nhà tư vấn kinh doanh có quan hệ gắn bó với Triều Tiên, bị nhà chức trách Trung Quốc bắt hôm 10/12 và điều tra vì nghi ngờ ông "gây nguy hiểm cho an ninh quốc gia", theo Reuters. Chính phủ Canada hôm nay nói rằng họ không thể liên hệ với Spavor và các cuộc gọi, tin nhắn, email cho ông đều không được phản hồi.

Spavor là một trong số ít người phương Tây có quan hệ cá nhân với chính phủ và lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un. Ông còn nổi tiếng bởi vai trò trong việc tạo điều kiện cho chuyến thăm Bình Nhưỡng của ngôi sao bóng rổ người Mỹ Dennis Rodman năm 2013. "Đó là trải nghiệm tuyệt vời nhất trong cuộc đời tôi", Spavor nó trong cuộc phỏng vấn với Reuters năm 2017.

Những hình ảnh tại thời điểm đó cho thấy Spavor uống cocktail với Kim Jong-un trên một trong những du thuyền riêng của lãnh đạo Triều Tiên, sau đó họ lái môtô trong một vịnh gần Wonsan, một trong những khu vực kinh tế rất được Kim Jong-un ưu ái. Năm 2015, Spavor tham gia vào các nỗ lực thu hút hơn 150 triệu USD quỹ nước ngoài cho Wonsan, bao gồm  39 triệu USD để tài trợ cho một nhà máy bia mới.

Spavor hiện điều hành một công ty có trụ sở tại Đan Đông, Trung Quốc. Ông thường xuyên tìm cách củng cố mối quan  hệ giữa các nhà đầu tư tiềm năng Trung Quốc và quan chức Triều Tiên.

Theo thông tin trên trang web của tổ chức Trao đổi Văn hóa Paektu do Spavor vận hành, ông từng sống ở Bình Nhưỡng vài tháng vào năm 2005, giảng dạy tại trường học của tổ chức phi chính phủ Canada. Từ đó, ông thành thạo tiếng Triều Tiên với chất giọng rõ rệt và duy trì liên lạc thường xuyên với những người ở Triều Tiên, bao gồm Kim Jong-un.

Hồi tháng 2, Triều Tiên đã cấm hầu hết các phương tiện truyền thông nước ngoài đưa tin về một cuộc diễu hành quân sự lớn ở trung tâm thủ đô Bình Nhưỡng nhưng Spavor được xuất hiện ở trung tâm khu vực diễu hành, phát trực tiếp video những chiếc xe tăng Triều Tiên và cảnh người dân ăn mừng.

Tính tình phóng khoáng và hòa nhã, Spavor đóng vai trò quan trọng trong cộng đồng nhỏ những người theo dõi tình hình Triều Tiên. Các nhà phân tích và nhà báo thường khai thác cái nhìn sâu sắc hiếm có của ông về quốc gia này. Spavor lưu giữ một số hình ảnh về các cuộc gặp của ông với Kim Jong-un trên điện thoại và mô tả lãnh đạo Triều Tiên là người lôi cuốn, thông minh.

Kim Jong-un (trái) và Spavor trao đổi trên du thuyền năm 2013. Ảnh: AFP.

Spavor luôn từ chối bình luận những vấn đề liên quan đến chính trị và lưu ý rằng công việc của ông chỉ tập trung vào mối quan hệ văn hóa và kinh doanh. "Đối với tôi, khuyến khích những sự kiện thể thao và những tương tác hữu nghị phi chính trị có thể cho mọi người thấy rằng người Mỹ và người Triều Tiên hoàn toàn có thể hòa hợp với nhau", ông nói trong cuộc phỏng vấn năm 2017. "Tôi đoán nếu chúng ta có thể tiếp tục tăng cường các trao đổi này, điều đó cũng sẽ gây ảnh hưởng đến các chính trị gia".

Khi được hỏi về các lệnh trừng phạt của Mỹ đối với Triều Tiên hồi tháng 9, Spavor cho biết Bình Nhưỡng hiểu rõ các biện pháp trừng phạt hiện tại và đang chờ đợi các dự án đầu tư tiềm năng và kinh doanh khác khi chính phủ Trung Quốc bật đèn xanh cho hoạt động kinh doanh trở lại bình thường.

Trong bài đăng mới nhất trên mạng xã hội hôm 10/12, Spavor cho biết ông đang trên đường đến Seoul, Hàn Quốc để làm công việc tư vấn mới và gặp gỡ bạn bè. Thế nhưng chuyến đi của anh đã không diễn ra như kế hoạch. Nhiều người cho rằng việc Trung Quốc thẩm vấn hai công dân Canada có liên quan tới vụ Ottawa bắt giám đốc Huawei Mạnh Vãn Chu theo đề nghị của Washington. Tuy nhiên, Bộ trưởng An ninh Công Cộng Canada Ralph Goodale lưu ý "không có dấu hiệu rõ ràng" cho thấy mối liên hệ giữa các sự việc.