Đổi đời nhờ nuôi ba ba: [Bài 1] Cắm sổ đỏ để khởi nghiệp

Cách tuyến đường Quốc lộ 32 khoảng 2 cây số, chúng tôi được người dân chỉ đường đến thăm trang trại nuôi ba ba giống của ông Nguyễn Văn Nghị ở thôn Văn Hưng, xã Cát Thịnh, huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái. Con đường bê tông rộng rãi vắt qua cánh đồng lúa xanh mướt, rồi luồn vào khu dân cư. Chúng tôi được chứng kiến hàng chục ngôi nhà mới xây khang trang, nằm liền kề bên cạnh là những ao ba ba.

Ngôi nhà xây 2 tầng to đẹp, hiện đại của ông Nghị nằm nổi bật ở gần cuối xóm, xung quanh là cả hệ thống ao, bể nuôi ba ba giống được xây kè, tường rào.

Niềm nở tiếp chúng tôi, ông Nghị cho biết khởi nghiệp nghề nuôi ba ba ở tuổi 35 với số vốn gần 50 triệu đồng vay mượn người thân, họ hàng, thậm chí cắm cả sổ đỏ để vay tiền của Ngân hàng chính sách xã hội.

Phần ruộng vườn bao năm cấy lúa, trồng chè được ông san tạo, xây các ao bể để nuôi ba ba. 19 năm trước, việc mang cả số tiền lớn dồn vào nuôi ba ba của ông Nghị vấp phải sự phản đối quyết liệt từ chính bố ông, khi cho rằng cây chè, cây lúa vẫn đảm bảo đủ ăn.

Sau một thời gian tính toán, học hỏi và nghiên cứu, với nhiệt huyết của tuổi trẻ mong muốn làm giàu trên chính quê hương mình, ông Nghị quyết định khởi nghiệp với 7 cặp ba ba giống. Thời gian đầu, công việc nuôi ba ba của ông gặp rất nhiều khó khăn vì thiếu kinh nghiệm, kỹ thuật và nguồn lực kinh tế còn eo hẹp.

Khác với các vật nuôi khác như lợn, gà cứ sau vài tháng có thể xuất bán, giống ba ba phải mất ít nhất 5 năm mới hy vọng thu được những đồng lãi đầu tiên.

Niềm tin của ông Nghị vào giống ba ba gai được củng cố khi ông chịu khó lắng nghe, học tập kinh nghiệm của những người đi trước. Ngoài ra, ông còn sang các tỉnh như Hòa Bình, Sơn La để xem các mô hình nuôi ba ba lâu năm để tìm hiểu thêm kỹ thuật.

Theo ông Nghị, tại các vùng nuôi ba ba, những ai nuôi ba ba đều có đời sống kinh tế khác biệt và vượt trội so với việc trồng các loại cây nông nghiệp. Đây chính là lý do ông đặt niềm tin vào việc sẽ đổi đời từ con ba ba.

Nuôi ba ba khỏe hơn so các vật nuôi khác, bởi chỉ cần cho ăn đầy đủ là chờ đến ngày sinh sản, lấy trứng ấp nở, bán con giống. Ba ba hiếm bị bệnh, có giá trị kinh tế cao. Nguồn thức ăn của ba ba cũng rất sẵn có. Hiện nay, ông Nghị đặt mua cá tươi và đầu gà về cho vào máy nghiền nhỏ, mỗi ngày chi phí thức ăn cho trại ba ba giống khoảng 1,2 tạ, giá trị khoảng hơn 1 triệu đồng.

Khi mới khởi nghiệp nghề nuôi ba ba, ở Cát Thịnh cũng đã có một số hộ nuôi trước, nhưng đa phần người dân nuôi thương phẩm, ít hộ sản xuất con giống. Ban đầu mua con giống về chỉ chú trọng vào quy trình cho ăn, chứ không nghĩ đến kỹ thuật nuôi thế nào để ba ba tăng trọng nhanh. Lúc ba ba cái sinh sản, do chưa biết cách ấp trứng nên tỷ lệ ba ba giống nở ra chỉ đạt khoảng 50%. Sau đó, qua quá trình chăn nuôi thực tế, ông Nghị đã rút được kinh nghiệm và nghiên cứu cách thức áp cho trứng ba ba nở đạt như mong muốn.

Hiện nay, các bể nuôi ba ba giống được ông Nghị thiết kế quy củ, có bể ấp trứng riêng, tiếp theo là các bể nuôi ba ba theo ngày tuổi. Cách làm này giúp ông có thể theo dõi sự phát triển của ba ba giống, những con còi, chậm phát triển hoặc có dấu hiệu mắc bệnh được sàng lọc kịp thời. Khu vực nuôi ba ba bố mẹ được xây dựng ở giữa trang trại với kích thước rộng, nước sâu hơn. Trên mặt ao thả kín bèo để tạo môi trường nước sạch, vừa có thể giữ ấm vào mùa đông và làm mát vào những ngày nắng nóng.

Địa bàn xã Cát Thịnh hội tụ đủ các yếu tố gồm thiên thời, địa lợi và nhân hòa để phát triển con giống ba ba. Bởi, nơi đây được thiên nhiên ưu đãi về thời tiết, có dòng suối hiền hòa chảy qua hợp với giống ba ba và có những người nông dân cần mẫn, chịu khó, dám chuyển đổi.

Với sự cần mẫn, bền bỉ và chịu khó học hỏi, sau nhiều năm, ông Nghị đã tích lũy thành kiến thức cho riêng mình. Sau gần 20 năm, đến nay gia đình ông Nghị đã mở rộng lên hơn 3.000m2 diện tích bể nuôi ba ba.

Trang trại ba ba của gia đình ông mỗi năm xuất bán ra thị trường hơn 10 vạn ba ba giống và duy trì gần 1.000 ba ba bố mẹ. Trước đây, giá thị trường dao động trung bình từ 100.000 - 200.000 đồng/con ba ba giống, có nhiều năm gia đình ông thu về hơn một tỷ đồng/năm. 2 năm vừa qua, giá ba ba giống có thời điểm giảm xuống 50.000 - 100.000 đồng/con, mặc dù vậy vẫn mang lại thu nhập khoảng 700 - 800 triệu đồng/năm.

Chia sẻ về thu nhập từ việc nuôi ba ba, ông Nghị vui vẻ cho rằng, từ khi khởi nghiệp đến năm thứ 5 gần như không có thu nhập. Sau quãng thời gian này, kinh tế gia đình mới từng bước cải thiện. Nuôi ba ba đòi hỏi sự kiên trì, bền bỉ. Nguồn nước không nhất thiết sạch như nuôi cá, nhưng tuyệt đối không được nhiễm thuốc hóa học.

So với thu nhập từ trồng chè, lúa, nguồn thu từ nuôi ba ba cứ thế tăng lên qua các năm, từ cấp số cộng rồi lên đến cấp số nhân. Đây là lý do ông dồn toàn lực để nuôi ba ba. Số tiền lãi ban đầu thu được, vợ chồng ông Nghị dồn hết vào tái đầu tư.

Theo ông Nghị, có hai hướng nuôi ba ba: nuôi ba ba thịt và nuôi ba ba giống. Gia đình ông chọn hướng nuôi ba ba giống và ông đánh giá đây vẫn là hướng đi đúng đắn.

Về đầu ra của ba ba, trước đây ông chủ yếu xuất bán sang thị trường Trung Quốc, và các hộ nuôi ba ba thương phẩm trong và ngoài địa phương. Tuy nhiên do ảnh hưởng của dịch Covid-19, nên gần đây ông tiêu thụ chủ yếu tại Yên Bái và các địa phương như Hà Nội, Thái Bình, Hà Nam...

Sau 20 năm, ngôi nhà của ông Nghị ở thôn Văn Hưng thường xuyên đón những vị khách đến học hỏi kỹ thuật nuôi ba ba. Nhiều người còn gọi ông Nghị với các tên dễ mến là “giáo sư” ba ba. Ông chia sẻ, đối với những người mới khởi nghiệp thì nên làm từng việc thật chắc chắn, không ồ ạt và không dồn toàn bộ tài sản để đặt cược vào con ba ba. Đã có nhiều người nuôi ba ba thất bại do biến động thị trường. Nếu dồn tổng lực nuôi trong điều kiện thị trường đi xuống thì rất dễ nản và thất bại.

Dù sở hữu gia sản tiền tỷ, nhưng mỗi ngày của tỷ phú ba ba này bắt đầu từ 5h sáng với việc thăm ao nuôi, làm thức ăn rồi cho ba ba ăn. Công việc không khó, nhưng vì tính cách cẩn thận và tâm huyết nên với ba ba giống, ông Nghị vẫn tự tay chăm sóc. 

Nhờ tích lũy được nhiều kinh nghiệm nên hiện nay các bệnh thông thường của ba ba, ông Nghị đều biết và xử lý được. Ví dụ như, ba ba có các bệnh phổ biến như nấm ngoài da hoặc mắc bệnh do ăn phải đồ ôi thiu... ông Nghị sáng tạo ra cách đặt bùi nhùi và bèo để ba ba có chỗ trú và làm sạch nước.

Khởi nghiệp với 2 bàn tay trắng, đến nay, ông Nghị đã trở thành tỷ phú từ nghề nuôi ba ba giống. Đây chính là hình mẫu của người nông dân dám nghĩ, dám làm, ham học hỏi để làm giàu trên chính mảnh đất quê hương mình mà nhiều hộ dân có thể tham khảo học tập.