* Lãnh đạo cao nhất Tập đoàn sẽ chịu trách nhiệm nếu dự án không hiệu quả
Hôm qua 16/5, Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (Vinacomin) đã có cuộc gặp báo chí để giải đáp những băn khoăn của dư luận trong thời gian qua về tính hiệu quả của hai dự án Tổ hợp bauxite - Nhôm Lâm Đồng và dự án Alumin Nhân Cơ - Đăk Nông.
Hoàn vốn sau 12 năm
Người phát ngôn của Vinacomin, ông Nguyễn Tiến Chỉnh (Trưởng ban khoa học công nghệ và chiến lược phát triển của Vinacomin) cho biết, cả hai dự án được Chính phủ cho phép tiến hành thí điểm đều có công suất thiết kế giai đoạn 1 là 650.000 tấn alumin/năm. Tính đến tháng 4/2013, dự án Tổ hợp Bauxite - Nhôm Lâm Đồng đã khai thác trên 1,6 triệu tấn quặng bauxite, sản xuất trên 265.000 tấn quặng tinh, đưa vào sản xuất được 28.600 tấn alumin và 16.700 tấn hydrate (chưa đưa vào nung để ra alumin). Chất lượng sản phẩm alumin cơ bản đạt theo yêu cầu của hợp đồng. Dự kiến 12 năm nữa, dự án sẽ hoàn vốn (11.612 tỷ đồng) và nộp ngân sách bình quân 460 tỷ đồng/năm.
Người phát ngôn của Vinacomin, ông Nguyễn Tiến Chỉnh
Còn với dự án Alumin Nhân Cơ - Đăk Nông, trong quá trình san gạt mặt bằng các hạng mục công trình đã tận thu trên 1,5 triệu tấn quặng bauxite nguyên khai. Nằm trong dự án này, Nhà máy Alumin Nhân Cơ đã triển khai 72/73 hạng mục (chỉ còn lại hạng mục trồng cây xanh), tất cả thiết bị đã tập kết ở chân công trình, nhà thầu đang tiến hành lắp đặt thiết bị, dự kiến giữa năm 2014 sẽ có sản phẩm. Dự tính 13 năm nữa sẽ hoàn vốn (6.836 tỷ đồng), nộp ngân sách bình quân 398 tỷ đồng/năm.
Cũng theo ông Chỉnh, việc tiêu thụ sản phẩm của hai dự án này là hoàn toàn khả thi. Hiện tại Vinacomin đã ký hợp đồng tiêu thụ sản phẩm alumin cho 8 khách hàng, trong đó 6 khách hàng trong nước được 5.200 tấn alumin và 8.670 tấn hydrat; hai khách hàng nước ngoài là công ty Marubeni (Nhật Bản), Cty HH Nhôm Vân Nam (Trung Quốc) dự kiến tháng 5 là 15.100 tấn, tháng 6 là 30.000 tấn alumin. Tuy nhiên, dự đoán từ 3 - 5 năm đầu tiên, hai dự án sẽ lỗ.
Tất cả đều an toàn
Đó là khẳng định nhiều nhất của Vinacomin khi nhiều báo quan tâm đến chất thải ra môi trường, nguồn nước khi khai thác bauxite. Ông Chỉnh cho hay, công nghệ được áp dụng cho hai dự án này chủ yếu bằng phương pháp thủy nhiệt (BE), có độ pH thấp. Đây cũng là công nghệ mà có 26 trên tổng số 27 nhà máy của nhiều nước tiên tiến trên thế giới đang xử lý để có alumin. Đặc biệt, khai thác bauxite chỉ có lợi cho môi trường bởi khi lấy phần quặng này đi, sau đó phục hồi lại cây trồng sẽ tốt hơn. Hay cả bài học vụ vỡ hồ chứa bùn đỏ ở Hungary mới đây, Vinacomin đã áp dụng công nghệ thải bùn khô (kể cả thời tiết mưa lớn cũng không ảnh hưởng).
Riêng lo ngại lớn nhất là độ pH quá cao trong bùn đỏ và lượng nước chảy từ trong hồ cũng thu lại để giảm lượng pH, theo ông Chỉnh tất cả chuyên gia đánh giá là an toàn. Hiệu quả từ việc triển khai hai dự án cũng được ông Chỉnh đưa dẫn chứng: Tổng thể ở nơi hai dự án đang thực hiện tại Tây Nguyên đã thay đổi nhiều (về cảnh quan, đô thị, dân cư). Đặc biệt, Tập đoàn cũng chủ trương sử dụng lao động địa phương để làm việc và chỉ thiếu mới bổ sung nguồn lao động bên ngoài. Hay cả quyết định mới đây của Vinacomin cho dừng cảng Kê Gà - hạng mục đang thi công, có nghĩa sẽ phải vận chuyển sản phẩm xa hơn 260 km nên sẽ không đảm bảo hiệu quả kinh tế. Ông Chỉnh cho hay, đó là quyết định hợp lý của lãnh đạo ngành, không ảnh hưởng đến quá trình vận chuyển sản phẩm của hai dự án trên.
Với câu hỏi của NNVN về trách nhiệm của ai nếu hai dự án không có hiệu quả, đại diện Vinacomin cũng khẳng định: Vinacomin sẽ chịu trách nhiệm trước Đảng và Nhà nước. Theo quy định, lãnh đạo cao nhất của Vinacomin sẽ phải chịu trách nhiệm nếu như hai dự án trên triển khai không có hiệu quả. Riêng chuyện cung cấp con số giá thành của Vinacomin, người phát ngôn thẳng thừng từ chối bởi đây là câu chuyện “bí mật kinh doanh”.
