Xuất khẩu thịt lợn đóng góp mạnh mẽ vào sự gia tăng xuất khẩu nông sản chung của EU. Ảnh minh họa: YouTube.
Về mặt nhập khẩu, EU trở thành nhà nhập khẩu lớn thứ ba sau Hoa Kỳ và Trung Quốc, theo một báo cáo được công bố gần đây.
Năm 2020 là một năm đặc biệt đầy thách thức nhưng thành công đối với thương mại nông sản - thực phẩm của EU, đạt tổng giá trị 306 tỷ euro, gồm: xuất khẩu 184 tỷ euro và nhập khẩu 122 tỷ euro. Cả hai giá trị kim ngạch xuất khẩu và nhập khẩu đều tăng nhẹ lần lượt là 1,4% và 0,5% so với năm 2019.
Thương mại quốc tế đóng một vai trò quan trọng trong giảm thiểu tác động kinh tế tàn khốc của đại dịch Covid-19 và được chứng minh là một công cụ trung tâm trong việc tăng cường khả năng chống chịu. EU là khối thương mại lớn nhất và một mạng lưới rộng khắp các hiệp định thương mại tự do (FTA) tạo nền tảng cho vị thế của liên minh trong thương mại thế giới.
Janusz Wojciechowski, Ủy viên Nông nghiệp, cho biết: “Thúc đẩy thương mại mở và công bằng là một ưu tiên chính trị của Ủy ban châu Âu, điều này mang lại lợi ích to lớn cho nông dân EU. Thành công của thương mại nông sản rõ ràng gắn liền với Chính sách Nông nghiệp Chung, hỗ trợ khả năng cạnh tranh và đổi mới, cũng như danh tiếng tuyệt vời của các sản phẩm của chúng tôi là an toàn, sản xuất bền vững, bổ dưỡng và chất lượng cao”.
EU xuất khẩu nhiều loại sản phẩm từ tất cả các bộ phận của chuỗi giá trị, từ hàng hóa đến các sản phẩm công nghiệp thực phẩm chế biến cao. Điều này thể hiện khả năng cạnh tranh của ngành nông sản - thực phẩm của EU ở nhiều loại sản phẩm khác nhau.
Mặt khác, nhập khẩu của EU bị chi phối rõ ràng bởi thực phẩm nông nghiệp cơ bản và các sản phẩm thức ăn chăn nuôi, chiếm khoảng 75% tổng kim ngạch nhập khẩu.
Nhìn vào danh mục sản phẩm, xuất khẩu thịt lợn và lúa mì đã đóng góp mạnh mẽ vào sự gia tăng xuất khẩu nông sản chung của EU. Ngược lại, rượu mạnh và rượu mùi cũng như rượu vang là một trong những ngành trải qua thời kỳ khó khăn vì một số lý do (ví dụ như đại dịch Covid-19, thuế quan trả đũa của Hoa Kỳ).
Tăng trưởng nhập khẩu nông sản - thực phẩm của EU chủ yếu do tăng giá trị nhập khẩu đối với các loại hạt có dầu, axit béo và sáp, dầu cọ, trái cây bao gồm trái cây nhiệt đới và đậu tương.
Trung Quốc, Thụy Sĩ và khu vực Trung Đông và Bắc Phi là những điểm đến tăng trưởng chính cho xuất khẩu nông sản của EU vào năm 2020. Giá trị xuất khẩu của EU giảm nhiều nhất sang Hoa Kỳ, Thổ Nhĩ Kỳ, Singapore và Nhật Bản.
Về nhập khẩu, Canada tăng trưởng đáng kể với tư cách là nguồn cung cấp hàng nhập khẩu của EU. Đồng thời, giá trị kim ngạch nhập khẩu của EU giảm nhiều nhất từ Vương quốc Anh, Ukraine và Hoa Kỳ.
Năm 2020, Vương quốc Anh là đối tác quan trọng nhất của EU trong thương mại nông sản, với tỷ trọng 23% trong tổng kim ngạch xuất khẩu nông sản của EU và 13% trong tổng kim ngạch nhập khẩu.
Với việc xuất khẩu và nhập khẩu của EU đều giảm, thặng dư thương mại của EU với Hoa Kỳ tăng 2% so với năm 2019, do mức giảm từ phía nhập khẩu mạnh hơn. Trung Quốc trở thành điểm đến hàng đầu cho xuất khẩu nông sản của Mỹ.
Xuất khẩu nông sản của EU sang Trung Quốc chủ yếu được thúc đẩy bởi doanh số bán thịt lợn tiếp tục ở mức cao kỷ lục, tăng 74%. Thịt lợn và nội tạng - chủ yếu bao gồm các sản phẩm có nguồn gốc từ lợn - chiếm hơn 40% xuất khẩu của EU sang Trung Quốc vào năm 2020, cho thấy tầm quan trọng của thị trường này đối với ngành chăn nuôi lợn.
Xuất khẩu của Brazil sang Trung Quốc tiếp tục tăng vào năm 2020, chiếm 35% tổng kim ngạch xuất khẩu nông sản của nước này. Xuất khẩu nông sản kết hợp từ Brazil sang EU và Mỹ hiện chiếm một nửa xuất khẩu của Brazil sang Trung Quốc. Năm 2020, Brazil cung cấp 50% nhu cầu đậu tương ngoài EU và 40% bã dầu ép.
Lúa mì tiếp tục là sản phẩm xuất khẩu hàng đầu của EU sang châu Phi với 23% thị phần trong tổng giỏ hàng xuất khẩu của EU, trong khi hạt ca cao chiếm ưu thế trong nhập khẩu của EU từ châu Phi, với tỷ trọng là 23%.
Hầu hết các nước châu Phi được hưởng lợi từ việc tiếp cận thị trường EU miễn thuế, miễn hạn ngạch theo chương trình "Miễn thuế tất cả mặt hàng trừ vũ khí" hoặc nhiều nước tham gia các Hiệp định Đối tác Kinh tế (EPA) hoặc các hiệp định thương mại khác với EU.
Năm 2020, EU áp dụng 45 hiệp định thương mại tự do (FTA) với 77 đối tác. Tỷ trọng thương mại nông sản thực phẩm theo các hiệp định ưu đãi cũng đang mở rộng và vào năm 2021, tỷ trọng này chiếm 31% tổng kim ngạch xuất khẩu và 41% tổng kim ngạch nhập khẩu nông sản của EU.
Giá trị thương mại nông sản của EU theo các hiệp định ưu đãi mở rộng hơn về mặt tương đối so với tổng thương mại nông sản của EU. Xuất khẩu nông sản của EU theo các hiệp định ưu đãi tăng gần 2%, đạt giá trị 57,8 tỷ euro. Giá trị nhập khẩu nông sản của EU theo các hiệp định ưu đãi cao hơn gần 3%, đạt 50,3 tỷ euro so với năm 2019.
Năm 2020 cũng là năm Hiệp định Thương mại Việt Nam - EU có hiệu lực và ký kết một hiệp định hiện đại hóa FTA với Mexico. Một thỏa thuận mang tính bước ngoặt với Trung Quốc đã được ký kết nhằm bảo vệ 100 Chỉ dẫn Địa lý (GIs) của châu Âu ở Trung Quốc và 100 GIs của Trung Quốc ở EU chống lại sự chiếm đoạt và giả mạo. Cuối cùng, các cuộc đàm phán về Hiệp định Thương mại và Hợp tác với Vương quốc Anh cũng được kết thúc.
