Giải phóng các lô thủy sản nhập khẩu bị nghẽn tại cảng do thiếu H/C

Chế biến thủy sản XK (Ảnh: Lê Hoàng Vũ)

Sau khi có công văn của Cục Thú y gửi Chi cục Thú y các vùng đề nghị tạo điều kiện thuận lợi cho DN trong việc kiểm dịch nguyên liệu thủy sản NK từ tàu đánh bắt được đóng container tại các cảng trung chuyển nước ngoài, toàn bộ container hàng thủy sản NK bị ách tại cảng do thiếu H/C đã được giải phóng.

Liên quan đến vụ việc này, ngày 24/9/2018, Cục Thú y đã gửi công văn tới các Chi cục Thú y vùng về việc kiểm dịch NK sản phẩm động vật thủy sản làm nguyên liệu gia công XK từ tàu đánh bắt nước ngoài. Sau khi nhận công văn nói trên, các Chi cục Thú y vùng đã siết chặt và yêu cầu các lô nguyên liệu thủy sản khai thác được đóng/sang container từ trực tiếp các tàu khai thác và đưa về Việt Nam phải kèm theo Giấy chứng nhận kiểm dịch/ATTP - Health Certificate mới được thông quan.

Theo VASEP, đây là một yêu cầu khó có thể thực hiện được trong thực tế, bởi không phải tàu đánh bắt nào cũng có điều kiện đưa tàu trực tiếp vào các cảng của Việt Nam để dỡ hàng. Đa số các tàu đều cập tại các cảng của một quốc gia trung gian trong hành trình đánh bắt để đưa nguyên liệu vào các container chuyên dụng rồi bán lại cho các thị trường NK, trong đó có Việt Nam.

Do các lô hàng đó chỉ chuyển tải trung gian qua cảng của các quốc gia này nên cơ quan có thẩm quyền tại các quốc gia có cảng trung gian không thể cấp Giấy Chứng nhận Kiểm dịch/ATTP – Health Certificate cho các lô hàng này được. Vì vậy, toàn bộ các lô hàng đó không thể có Giấy Chứng nhận kiểm dịch/ATTP – Health Certificate kèm theo để nộp cho Cơ quan thú y khi NK vào Việt Nam.

Yêu cầu nói trên của các Chi cục Thú y vùng đã khiến cho nhiều container của một số DN bị ngưng kiểm dịch phải nằm lưu bãi tại cảng trong thời gian từ 26/9–17/10/2018 (gần 3 tuần). Theo tính toán sơ bộ số tiền thiệt hại của chỉ 3 DN hội viên VASEP phải trả cho phí lưu container/lưu bãi trong thời gian này là gần 600 triệu đồng (gần 40 containers), chưa kể chất lượng hàng hóa có rủi ro hư hỏng và bị phạt hợp đồng do chậm giao hàng, công nhân phải tạm thời nghỉ việc. Như phản ánh của Cty BIDIFISCO, hơn 20 container của DN này đã nằm tại cảng Cát Lái từ cuối tháng 9 với chi phí tuần đầu tiên trung bình 1 triệu đ/container/ngày; sau 15 ngày đã tăng lên 2 triệu đ/container/ngày. Công ty đã phải đóng cửa 1 nhà máy và hàng trăm công nhân phải nghỉ làm do không có nguyên liệu.

Trước phản ánh của VASEP về tình trạng container hàng thủy sản NK bị nghẽn tại cảng do không có H/C, ngày 12/10, Cục Thú y đã chủ trì cuộc họp với sự tham dự của đại diện Tổng cục Thủy sản, Cục Quản lý Chất lượng Nông lâm sản và Thủy sản (NAFIQAD), VASEP và một số DN chế biến thủy sản.

Tại cuộc họp này, các công ty hải sản cho biết, trong bộ hồ sơ khai báo của DN bao gồm: Transport Details; Giấy chứng nhận của thuyền trưởng “Captain’s statement”; Health Certificate (H/C), Giấy chứng nhận nguồn gốc; hồ sơ tàu khai thác đã có đầy đủ thông tin chứng minh nguồn gốc và đường đi của lô hàng thủy sản NK.

Với các chứng từ NK cần trình để đăng ký kiểm dịch cho loại hàng cá nguyên liệu đóng container tại các cảng trung chuyển ở các đảo quốc vận chuyển về Việt Nam, các DN hải sản đề nghị được cung cấp các chứng từ như thông lệ hiện đang được áp dụng (như với thị trường Nhật Bản, Mỹ, Đài Loan, Trung Quốc, Thái Lan) bao gồm: Captain’s Statement; Transport Details; Bill of Lading; Packing List; Certificate of Origin (do Nhà xuất khẩu/Công ty đánh bắt cấp); Health Certificate (do Nhà xuất khẩu/Công ty đánh bắt cấp). Hiện nay, các chứng từ này cũng đang được các DN Việt Nam chịu trách nhiệm ký và đóng dấu để cung cấp cho các nhà NK của các thị trường trên như là một loại chứng từ XK đi kèm với lô hàng.

Cơ quan thẩm quyền của những nước NK này cũng đã và đang chấp thuận những chứng từ đó. Vì vậy, các DN đề nghị Cục Thú y nhanh chóng tạo điều kiện cho các lô hàng NK đang bị ách tắc tại cảng do không xin được một giấy tờ khác nữa là Giấy chứng nhận kiểm dịch theo yêu cầu của các Chi cục.

Trên tinh thần của cuộc họp, vào ngày 15/10, Cục Thú y đã ban hành công văn công văn số 2421//TY-TTr,PC gửi Chi cục Thú y các vùng.

Theo đó, Cục Thú y đề nghị các Chi cục hướng dẫn các DN hoàn thiện hồ sơ khai báo kiểm dịch theo quy định tại các điều khoản liên quan của Thông tư số 26/2016 và Thông tư 02/2018 của Bộ NN-PTNT. Tức vẫn là những quy định hiện hành đang áp dụng bình thường từ trước đến nay. Với những lô đã cập cảng hoặc đang trên đường về cảng không kịp bổ sung bản sao chụp có xác nhận của chủ hàng vận tải đơn, khẩn trương thực hiện kiểm dịch cho DN để được thông quan. Nhờ vậy, toàn bộ các lô hành thủy sản NK bị nghẽn tại cảng do thiếu Giấy chứng nhận kiểm dịch/ATTP - Health Certificate từ cuối tháng 9/2018, đã được giải phóng.