Giống bò xanh của Latvia đã thoát khỏi nạn tuyệt chủng trong thời gian vài thập kỷ qua.
Từng là một loài động vật đứng bên bờ tuyệt chủng, những con bò có da màu xanh nhạt hoặc đen sẫm lại có thể được nhìn thấy đang gặm cỏ ở vùng nông thôn Latvia giữa những đàn gia súc đốm nâu, đen hoặc trắng thông thường.
Arnis Bergmanis, người đứng đầu công viên động vật Ciruli ở làng Kalvene, nơi được coi là cơ sở giúp bò xanh sinh sản, cho biết: “Những ngày tồi tệ nhất của giống bò xanh này đã qua rồi".
"Những con bò xanh rất độc đáo và tuyệt vời. Thật mừng vì cuối cùng chúng tôi có thể giúp chúng phát triển", ông nói với AFP khi đang kiểm tra một con bê con.
Vào năm 2000, chỉ có 18 con bò xanh ở Latvia, nhưng ngày nay chúng có số lượng khoảng 1.500 con — bao gồm cả những con thuần chủng cũng như những con lai.
Ban đầu những con bò xanh chỉ được tìm thấy trên bờ biển Baltic ở vùng Kurzeme, hiện nay chúng ngày càng phổ biến ở các khu vực trung tâm.
Bergmanis nói: “Chúng tôi rất vui khi giúp mọi nông dân hoặc chủ nhà nghỉ vùng nông thôn có được con bò xanh đặc biệt của riêng họ".
Những người chủ nhà trọ ở nông thôn mua gia súc như một cách nhằm thu hút khách du lịch, trong khi nông dân thường đưa bò cái màu xanh da trời vào đàn vì bản năng làm mẹ mạnh mẽ của nó.
Bergmanis cho biết: “Nếu một con bê có bất kỳ màu lông nào bị mất mẹ hoặc bị tách ra, thì con bò cái màu xanh lam sẽ nhận lấy con bê và nuôi như con của chúng".
Arnis Bergmanis, người đứng đầu công viên động vật Ciruli ở làng Kalvene, nơi được coi là cơ sở sinh sản của bò xanh, cho biết: "Những ngày tồi tệ nhất của lũ bò xanh đã qua rồi".
Biểu tượng văn hóa
Bò xanh phát triển trên bờ biển, điển hình cho một khả năng mãnh liệt, có thể sống nhờ vào ăn các cành cây bụi và cồn cỏ — thứ bị các gia súc khác coi là không ăn được.
Truyền thuyết kể rằng chúng lấy màu từ biển, mặc dù trên thực tế chúng sinh ra gần như là màu be. Tuy nhiên, lớp lông của chúng sớm chuyển sang màu xanh lam và tối dần theo năm tháng.
Sắc tố này cũng ảnh hưởng đến mô cơ, tạo ra thịt bò có màu sẫm đặc biệt, mặc dù số lượng của chúng luôn quá ít để bán thịt trên quy mô lớn.
Chính vì khó có thể đạt quy mô chăn nuôi lớn nên trong thời kỳ tập trung vào sản xuất hàng loạt thịt bò và sữa, người nông dân ưa chuộng những gia súc có nguồn gốc phổ biến hơn, khiến loài bò xanh gần như tuyệt chủng.
Nhưng thật may mắn, và kì lạ, khi chính rạp hát lại cứu vớt nguy cơ tuyệt chủng của những chú bò xanh.
Sau vở kịch “The Blue One” rất nổi tiếng của nhà viết kịch người Latvia Gunars Priede, những con gia súc đặc biệt đã được công chúng chú ý trở lại. Chúng trở thành một biểu tượng bản sắc dân tộc của Latvia.
Trong thời kỳ chú trọng sản xuất hàng loạt thịt bò và sữa, nông dân ưu tiên những gia súc có nguồn gốc phổ biến hơn và khiến bò xanh gần như tuyệt chủng.
Năm 2006, những người nông dân, nhà khoa học và những người đam mê đã thành lập Hiệp hội Bò xanh (Blue Cow Association) để bảo vệ giống bò này.
Trong khi đó, chính phủ cung cấp các khoản trợ cấp đặc biệt cho chủ sở hữu của những con bò xanh.
"Mạnh mẽ, độc lập"
Bò xanh cung cấp ít sữa hơn gia súc trung bình — với mỗi con bò xanh sản xuất ra khoảng 5.000 lít (1.300 gallon) sữa mỗi năm so với mỗi con bò giống Holstein có thể sản xuất ra khoảng 8.000 lít sữa một năm — nhưng sữa của chúng lành hơn và giàu dinh dưỡng hơn.
Chúng cũng nổi bật với khả năng phát triển mạnh trong điều kiện khắc nghiệt, theo Daiga Simkevica, người đứng đầu Hiệp hội Bò xanh.
“Con bò xanh mạnh mẽ, độc lập và cường tráng có thể sống quanh năm ở ngoài trời, kể cả trong những đợt sương giá mùa đông, điều mà nhiều giống gia súc khác không thể chịu đựng được”, Daiga nói với AFP.
Hiệp hội Bò xanh tổ chức các buổi hội thảo cho nông dân, lưu giữ hồ sơ tỉ mỉ để tránh giao phối cận huyết, hoạt động để giữ cho số lượng bò xanh tăng và cũng thực hiện nghiên cứu về gia súc .
Nhờ vở kịch sân khấu những năm 1970 rất nổi tiếng, giống bò xanh đã được công chúng chú ý trở lại, trở thành một biểu tượng bản sắc dân tộc của Latvia.
Simkevica cho biết: “Trong tương lai, chúng tôi hy vọng sẽ thực hiện phân tích ADN đầy đủ để xác định những gen chỉ có ở bò xanh. Chúng tôi chưa bao giờ thấy con bò xanh nào bị nhiễm virus bạch cầu bò, do đó, chúng tôi hy vọng sẽ xác định được các gen có thể có lợi cho tất cả các giống bò khác".
