22/5 là ngày Quốc tế đa dạng sinh học (còn gọi ngày ĐDSH thế giới) do Liên Hiệp Quốc lập ra từ năm 1993, nhằm tăng cường sự hiểu biết, nhận thức về các vấn đề ĐDSH; trong đó có các yếu tố như biến đổi khí hậu, chuyển đổi đất tự nhiên thành đất canh tác. Đó là một trong những yếu tố làm thay đổi môi trường sống.
Việt Nam được đánh giá là quốc gia có ĐDSH phong phú, tuy nhiên những năm gần đây dưới tác động của con người trong hoạt động kinh tế đã làm thay đổi và ảnh hưởng đến một số các hệ sinh thái nơi tạo ra ĐDSH.
Ví dụ, ở các tỉnh miền núi phía Bắc, nơi cây ngô đang ngày càng trở thành một cây kinh tế mũi nhọn thì việc phá rừng tự nhiên để canh tác ngô trên sườn núi dốc đã trở thành một vấn đề báo động. Chính phủ đang quan tâm làm sao có thể gia tăng được sản lượng ngô cho đồng bào vùng núi, giúp nâng cao đời sống của họ; tránh tình trạng phá rừng lấy đất canh tác trên triền núi làm ảnh hưởng đến ĐDSH.
Syngenta nổi lên là một trong những công ty nông nghiệp hàng đầu chú trọng công tác ĐDSH bằng công nghệ hiện đại, thân thiện môi trường. Nhân ngày Quốc tế Đa dạng sinh học thế giới 22/5, NNVN có cuộc trao đổi với ông Shane, Tổng giám đốc Syngenta Việt Nam về lĩnh vực này.
Là công ty hàng đầu trong lĩnh vực nông nghiệp, xin ông cho biết Syngenta đã làm những gì để giúp nông dân bảo vệ được ĐDSH, đồng thời vẫn gia tăng được các hoạt động canh tác nông nghiệp?
Theo thống kê của Liên Hiệp Quốc thì đến năm 2050, nhu cầu về lương thực của toàn cầu sẽ tăng lên đáng kể do dân số của thế giới vào thời điểm đó sẽ đạt khoảng 9 tỷ người, cùng với nhu cầu cải thiện dinh dưỡng và đặc biệt ở các nước đang phát triển. Việc mở rộng nhanh chóng diện tích canh tác vừa không khả thi, vừa không phải là sự lựa chọn tốt; vì vậy kinh tế nông thôn sẽ đóng một vai trò quan trọng trong việc cung cấp lương thực cho loài người trên toàn thế giới.
Ở Việt Nam, đến năm 2030 theo dự báo của nhóm nghiên cứu thuộc Ngân hàng City Bank Group thì dân số sẽ đạt khoảng 120 triệu người. Như vậy khoa học cây trồng sẽ giúp gia tăng sản lượng trên diện tích đất canh tác hiện hữu mà không cần phải mở rộng diện tích đất nông nghiệp, điều này sẽ góp phần bảo vệ môi trường sống thiên nhiên.
Các giống cây trồng có năng suất cao, các tiến bộ kỹ thuật và phương pháp canh tác nông nghiệp bền vững đang góp phần đưa chúng ta vào một thế giới xanh hơn cùng với những cánh rừng và đồng ruộng. Điều này cũng rất phù hợp với chủ đề của ngày môi trường thế giới năm nay của Việt Nam đó là “Kinh tế xanh”.
Từ năm 1996 đến nay, chỉ riêng với năng suất cao hơn của cây trồng công nghệ sinh học (CNSH), chúng ta đã có thể tiết kiệm thêm được 75 triệu ha đất canh tác. Việc bảo vệ những cánh rừng và các động vật hoang dã không chỉ góp phần vào việc duy trì được Đ DSH mà còn góp phần vào việc giảm nguy cơ biến đổi khí hậu do sự tích tụ ô-xít carbon.
Cây trồng CNSH giúp gia tăng năng suất trên một diện tích canh tác, nhờ đó làm giảm chi phí SX do giảm giá đầu vào. Theo báo cáo của Tổ chức Quốc tế về tiếp thu và ứng dụng CNSH trong nông nghiệp (Brookes and Barfoot, 2012, forthcoming, ISAAA Executive Report - Brief 43), trên toàn thế giới kể từ năm 1996 đến 2010 giá trị kinh tế (người nông dân thu được) tăng lên khoảng gần 78 tỷ USD nhờ vào cây trồng CNSH, trong đó 40% nhờ giảm giá thành SX (giảm chi phí làm đất, chi phí phun thuốc bảo vệ thực vật và công lao động) và 60% nhờ vào việc tăng năng suất (ước đạt 276 triệu tấn). Riêng năm 2010 tổng tăng từ tăng năng suất là 76% (tương đương với 44,1 triệu tấn) còn lại 24% tăng nhờ vào giảm giá thành SX.
Ngô chuyển gen giúp gia tăng năng suất trên nền tài nguyên suy giảm
Bên cạnh các giống mới năng suất cao giúp bảo vệ nguồn đất canh tác, Syngenta cũng luôn cam kết phát triển nông nghiệp bền vững để bảo vệ Đ DSH, trong đó có phương pháp quản lý dịch hại tổng hợp (1 hệ thống quản lý dịch hại được xây dựng trên cơ sở phát triển bền vững và bảo vệ Đ DSH) cùng với việc bảo vệ và tạo lập ra các môi trường sống tự nhiên cho động vật hoang dã xung quanh các nông trại.
Ở Việt Nam trong năm 2012 chúng tôi sẽ cùng với Cục Bảo tồn & đa dạng sinh học (Bộ TN-MT) triển khai xây dựng dự án: Bảo vệ các khu vườn quốc gia/rừng đặc dụng bằng cách giúp nông dân sinh sống gần khu vực này gia tăng năng suất cây trồng trên diện tích canh tác hiện hữu giảm chặt phá và xâm lấn đất rừng.
Sự suy giảm nguồn dinh dưỡng của đất và thảm thực vật che phủ trước hết là do các thói quen canh tác thiếu bền vững như làm đất quá nhiều hay điều kiện thời tiết gây khô hạn kéo dài... Sự suy giảm chất lượng của đất dẫn đến nhiều hệ lụy trong đó có sự suy giảm về nguồn thức ăn và hệ sinh thái.
Bằng việc sử dụng cây trồng CNSH và thuốc BVTV an toàn và hiệu quả, nông dân có thể áp dụng được phương pháp làm đất tối thiểu, phương pháp này có thể bảo vệ được độ ẩm của đất và giảm được rất nhiều việc xói mòn đất. Cây trồng CNSH có thể chống chịu được thuốc trừ cỏ cho phép người nông dân trên toàn thế giới sử dụng các loại thuốc trừ cỏ thân thiện với môi trường để kiểm soát cỏ dại thay vì làm đất, được biết đến là phương pháp làm đất tối thiểu hoặc không làm đất.
Cách làm này giúp giữ lại các gốc rạ trên ruộng nhờ đó tạo môi trường sống và nguồn thức ăn cho côn trùng, chim và các loài động vật khác. Ví dụ như trên một cánh đồng canh tác bằng phương pháp không làm đất, chim cút chỉ cần 4,2 giờ để tìm nguồn thức ăn côn trùng cần thiết để tồn tại, ít hơn 1/5 số thời gian cần thiết mà nó phải dùng để tìm kiếm nguồn thức ăn trên cánh đồng canh tác theo phương pháp làm đất truyền thống.
Bằng việc giảm 1 vài những lát cuốc để làm cỏ trên đồng ruộng, người nông dân có thể bảo vệ được lớp đất mặt và ẩm độ của đất tránh được việc bay hơi do gió và bốc hơi ẩm. Qua nhiều năm canh tác bằng phương pháp làm đất tối thiểu đất sẽ dần được cải tạo. Các loại thuốc trừ cỏ của Syngenta như LUMAX®, TOUCHDOWN® đóng góp vào sáng kiến này.
Ở một số nơi của Việt Nam, để kiếm sống, nông dân đã mở rộng diện tích canh tác của mình vào một số vùng đặc dụng cần được bảo vệ như các vùng rừng, núi hay các khu bảo tồn động vật hoang dã, gây ảnh hưởng đến hệ sinh thái và điều này sẽ dẫn đến suy giảm ĐDSH. Công nghệ của Syngenta giúp được gì cho nông dân thay đổi cách làm trên?
Trước mắt và lâu dài nông nghiệp là động lực chính của nền kinh tế Việt Nam. Syngenta cam kết chuyển giao công nghệ và giúp người nông dân tiếp cận được với các giải pháp cũng như kỹ thuật canh tác tiên tiến nhất. "Syngenta cam kết hướng tới lợi ích của cộng đồng nơi mình hoạt động bằng việc giúp người nông dân tiếp cận với công nghệ và kỹ thuật mới trong nông nghiệp. Thông qua các buổi đào tạo, hướng dẫn, hội thảo và các hoạt động cộng đồng, chúng tôi cung cấp cho nông dân các kiến thức về sử dụng an toàn và hiệu quả các sản phẩm của mình để giúp họ gia tăng năng suất bền vững, nâng cao đời sống hướng tới một nền SX nông nghiệp xanh, sạch, an toàn và hiệu quả", ông Shane, Tổng giám đốc Syngenta Việt Nam.
Chẳng hạn ở Việt Nam nhờ trồng các giống ngô lai mới NK67, NK4300 của Syngenta nông dân có thể thu hoạch được từ 7-8 tấn/ha cao hơn năng suất ngô trung bình cả nước hiện nay từ 3-4 tấn và điều này có nghĩa là người nông dân sẽ tăng thêm được thu nhập khoảng từ 15-20 triệu đồng trên 1ha canh tác. Trong tương lai khi các giống ngô CNSH được trồng ở Việt Nam chắc chắn lợi ích mang lại cho người nông dân còn lớn hơn rất nhiều.
Thuốc BVTV là một công cụ quan trọng giúp nông dân bảo vệ cây trồng. Syngenta là người tiên phong trong công nghệ tạo lập ra các phương thức canh tác nông nghiệp mới như: Công nghệ sử dụng thuốc trừ cỏ tiền nầy mầm Sofit vào đầu những năm 90 đã góp phần hình thành và phát triển phương pháp xử lý cỏ trong SX lúa gieo thẳng ở Việt Nam.
Thuốc xử lý hạt giống Cruiser Plus được chúng tôi đưa vào Việt Nam vào đầu những năm 2000 đã góp phần hình thành và thúc đẩy sự phát triển của mảng công nghệ sức khoẻ hạt giống. Các sản phẩm BVTV khác như Amistar Top, Chess, Virtako của chúng tôi góp một phần vào việc nâng cao năng suất và giá trị của hạt gạo Việt Nam. Trong một thí nghiệm của Viện BVTV vào năm 2010 tại các tỉnh đồng bằng sông Hồng đã chứng minh sử dụng giải pháp BVTV của Syngenta năng suất lúa đạt được 8,4 tấn/ha so với 7,5 tấn/ha là đối chứng của nông dân.
Xin cảm ơn ông về cuộc trao đổi này!
