Hàn Quốc xây dựng NTM thế nào?

Thứ trưởng Bộ NN-PTNT, Phó trưởng Ban chuyên trách NTM, Nguyễn Đăng Khoa (người mặc áo sẫm màu) và đoàn công tác thăm Học viện Saenaul Undong

PHONG TRÀO LÀNG MỚI

Trong chuyến công tác, đoàn gặp nguyên Thủ tướng Hàn Quốc Lee Soo Sung, làm việc với Thứ trưởng Bộ Lương thực, Nông - Lâm - Ngư nghiệp Hàn Quốc, lãnh đạo các cơ quan Phát triển nông thôn, Tập đoàn Phát triển cộng đồng. Thăm Học viện Đào tạo Saemaul Undong, Trường Đào tạo Nông dân Canaan, Làng mới Buraemi và tiếp xúc với một số DN của Hàn Quốc đang đầu tư tại Việt Nam.

Quá trình tìm hiểu mô hình NTM Hàn Quốc cho thấy, từ những năm 1960, nông thôn nước này cũng lạc hậu không khác gì nước ta. Năm 1970, 80% người dân nông thôn Hàn Quốc vẫn phải sống trong nhà mái lá không có điện thắp sáng. Đời sống người dân nông thôn Hàn Quốc được mô tả là “ánh đèn dầu mái nhà rơm”. Sự thay đổi bắt đầu sau trận lụt lớn năm 1969, một số làng quê vững vàng vượt qua thiên tai nhờ biết đoàn kết giúp đỡ nhau. Thấy vậy, Tổng thống Hàn Quốc đã phát động Phong trào Làng  mới (SAEMAUL) vào năm 1970 nhằm khuyến khích người dân tự lực hợp tác giúp đỡ nhau phát triển nông thôn.

Năm đầu tiên triển khai, trong tổng số 35.000 làng, trung bình mỗi làng được Chính phủ cấp 355 bao xi măng. Toàn bộ kế hoạch đều do chính làng đó quản lý. Kết quả, 16.000 làng đã được cải thiện rõ rệt. Tới năm thứ hai, Chính phủ quyết định tiếp tục hỗ trợ những làng đã sử dụng có hiệu quả bằng cách cấp thêm cho mỗi làng 500 bao xi măng và một tấn thép. Nhờ đó, làng xã phát triển nhanh chóng, người dân nông thôn lấy lại được sự tự tin vốn có.

Năm thứ ba, Chính phủ quyết định chia 35.000 làng thành ba loại: “CỞ SỞ”, “TỰ LỰC” và “TỰ LẬP” tuỳ theo tốc độ phát triển. Mỗi loại làng sẽ nhận được khoản tiền trợ cấp khác nhau, trong đó ưu tiên hỗ trợ các làng thuộc nhóm cơ sở để phát triển hạ tầng cơ bản, hỗ trợ các làng nhóm trung bình để hoàn thiện cơ sở hạ tầng và các làng thuộc nhóm khá tập trung vào phát triển sản xuất, tăng thu nhập. Chính phủ Hàn Quốc qui định, những làng tăng hạng sẽ được thưởng 2.000 USD…

Sau 8 năm triển khai phong trào Saemaul Undong, cơ bản Hàn Quốc đã hoàn thành xây dựng cơ sở hạ tầng nông thôn. Các tuyến đường liên thôn đạt hơn 42.000 km, đường nội đồng đạt gần 69.000km. Cục diện đời sống nông thôn hoàn toàn thay đổi. Các nhà dân ở khu vực nông thôn dần hiện đại, số hộ có điện tăng từ 27% lên 100%, tất cả các giếng nước được bơm bằng mô-tơ điện. Thu nhập bình quân của các hộ gia đình nông thôn tăng lên 3 lần (thu nhập của nông dân tăng lên 3.000 USD/người/năm so với vài trăm USD của 7 năm trước). Khu vực nông thôn Hàn Quốc trở thành xã hội năng động, có khả năng tự tích luỹ, tự đầu tư và tự phát triển.

Từ năm 1999 đến đầu năm 2000, chịu ảnh hưởng nặng nề của cuộc khủng khoảng kinh tế - tài chính, Chính phủ Hàn Quốc nhận thấy cần khôi phục khí thế của phong trào Saemaul Undong để lấy lại động lực mới đưa đất nước vượt qua khó khăn. Trong giai đoạn mới, phong trào Saemaul không chỉ dựa trên ba nguyên tắc truyển thống mà còn dựa trên nguyên tắc mới gồm ba chữ C (thay đổi/change, thách thức/challenge, và Sáng tạo/Create) và bốn phong trào thành phần: Green Korea (hướng tới xây dựng một đất nước xanh, bền vững và hài hòa với thiên nhiên, môi trường), Smart Korea (xây dựng một đất nước đầy tính sáng tạo, trưởng thành, có cá tính), Happy Korea (xây dựng một xã hội luôn hạnh phúc, luôn cười tươi và vui vẻ), và Global Korea (một đất nước chủ động hội nhập, có vị thế đáng kể trên trường quốc tế, có đóng góp tích cực vào quá trình phát triển chung của toàn thế giới).

Đây được coi là một giai đoạn phát triển mới về chất của Phong trào Saemaul Undong. Trọng tâm nhấn mạnh tới yếu tố tinh thần, trách nhiệm công dân, khôi phục nền kinh tế nông thôn, bảo vệ môi trường sống và giúp đỡ những người nghèo.

NGƯỜI DÂN LÀ CHỦ

Một lãnh đạo trong Chính phủ Hàn Quốc khẳng định, phong trào Saemaul Undong đạt được thành công, yếu tố quyết định chính là phát huy được vai trò chủ thể của người dân. Do đó, mọi tiêu chí lựa chọn dự án mới đều xuất phát từ lợi ích thiết thực của người dân, điều kiện sống của người dân được cải thiện, tất cả mọi người dân đều được hưởng lợi lâu dài.

Thay đổi nhận thức được coi là vấn đề khó khăn hơn cả, do vậy thành công lớn của phong trào Saemaul Undong chính là góp phần thay đổi nhận thức của người dân Hàn Quốc, từ cán bộ phong trào đến người dân. Từ tâm lý bi quan, ỷ lại của những năm 1960, sau khi phát động phong trào, người dân nông thôn Hàn Quốc đã tự tin hơn, gắn bó với nông thôn hơn và quyết tâm tự thay đổi bản thân mình, sẵn sàng đóng góp vào thay đổi cộng đồng nơi họ sinh sống.

Bên cạnh đó, một trong những yếu tố dẫn đến thành công của phong trào Saemaul là chính sách khuyến khích cạnh tranh giữa các làng với nhau. Thời gian đầu, Chính phủ hỗ trợ xi măng cho tất cả các làng; những năm tiếp theo các làng được đánh giá triển khai tốt thì được Chính phủ tiếp tục hỗ trợ nhiều hơn, những làng thăng hạng sẽ được thưởng. Qua đó, đã tạo ra động lực thu hút sự tham gia của khu vực nông thôn.

Thêm nữa, việc tôn vinh và trao thưởng cho những địa phương thực hiện thành công cũng là một yếu tố thúc đẩy đáng kể. Chỉ trong 3 năm triển khai phân loại làng (1974-1976), số làng thuộc nhóm cơ sở (làng nghèo nhất) đã giảm từ 53,1% xuống còn 0,9%. Tổng thống Hàn Quốc đã đặt ra “Giải thưởng Saemaul” để trao cho những nhà lãnh đạo cộng đồng xuất sắc như những anh hùng của phong trào. Hàng năm, Chính phủ tổ chức trao giải cùng tiền thưởng cho những làng thực hiện dự án thành công và tổ chức những người lãnh đạo đó được gặp mặt Tổng thống.