Hành, kiệu chết rục, nông dân “chết đứng”
Những ngày này, đi qua các thôn Vĩnh Lợi, Hưng Tân, Hưng Lạc, Hòa Hội Nam, Hòa Hội Bắc… của xã Mỹ Thành (huyện Phù Mỹ, Bình Định), bày ra trước mắt chúng tôi là những rò (luống) hành, kiệu tàn lụi. Những bụi hành, kiệu lá khô quắt, thân héo, nhổ lên thấy thối luôn cả củ dù chỉ mới trồng được từ 1 - 2 tháng. Nông dân bỏ ăn bỏ ngủ ra những ruộng hành, ruộng kiệu đứng nhìn những cây hành, cây kiệu đang “chết đứng” với đôi mắt thất thần.
Ông Nguyễn Văn Năm ở thôn Vĩnh Lợi 1, xã Mỹ Thành (huyện Phù Mỹ, Bình Định) đau khổ trước 4 sào hành của mình bị “đột tử”. Ảnh: V.Đ.T.
Ông Nguyễn Văn Năm ở thôn Vĩnh Lợi 1 (xã Mỹ Thành) không kiềm được bức xúc, cho biết: “Gia đình tôi đã đầu tư hơn 20 triệu đồng mua 3 tạ giống cùng phân bón để trồng 4 sào hành (500m2/sào) để bán vụ Tết Nguyên đán Quý Mão 2023. Đến nay, lứa hành này đã được 1 tháng tuổi, thế nhưng vừa qua, toàn bộ diện tích hành nói trên của gia đình bỗng nhiên chết hàng loạt sau khi phun thuốc BVTV khiến cả nhà tôi khóc ròng”.
Theo ông Năm, khi vừa phát hiện ruộng hành của mình có biểu hiện hơi vàng lá, ông đã nhổ mang những bụi hành đến 1 đại lý phân bón và thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) tại thôn Chánh Tường, xã Mỹ Thọ (huyện Phù Mỹ) để mua thuốc BVTV về phun. Tuy nhiên, sau khi phun thuốc mua tại đại lý nói trên, hành không hết biểu hiện vàng lá mà ngày càng vàng úa, phun tới lần thứ 3 thì toàn bộ diện tích 4 sào hành của ông Năm bị chết rụi.
Sau khi phun thuốc BVTV, hàng chục ha hành ở xã Mỹ Thành (huyện Phù Mỹ, Bình Định) bị “chết đứng”. Ảnh: V.Đ.T.
“Khi 4 sào hành của tôi mới vàng lá sơ sơ, tôi đã nhổ hành mang lên đại lý để chủ đại lý “bắt bệnh”, tư vấn bán thuốc về phun. Đại lý bán thuốc, tôi mua về phun đến lần thứ 3 thì cây hành vàng rụng hết lá, củ hành thối rục. Chỉ có 1 rò hành (luống hành) tôi để lại thử nghiệm thì vẫn sống như trước chứ không bị khô lá, thối gốc như những rò hành được phun thuốc BVTV mới mua, tôi dấy lên mối nghi ngờ những rò hành bị chết là do thuốc BVTV. Mọi khoản chi phí cho cái tết năm nay gia đình tôi đều trông chờ vào thu nhập từ 4 sào hành này, giờ hành hư trọi lỏi cả, nhà chỉ biết khóc ròng”, ông Năm nói như khóc.
Không chỉ có cây hành, cả cây kiệu được trồng ở thôn Vĩnh Lợi cũng gặp phải tình trạng tương tự. Bà Nguyễn Thị Liên ở thôn Vĩnh Lợi 1 (xã Mỹ Thành) là người trồng kiệu trên vùng đất này đã hơn 30 năm cũng đang khóc ròng. Năm nay, gia đình bà Liên đầu tư trồng kiệu trên 5 sào, cây kiệu là nguồn thu nhập chính của cả gia đình bà. Thế nhưng vụ này, toàn bộ diện tích trồng kiệu của gia đình bà Liên đều đã vàng lá, chết rục.
Cây hành không chỉ bị héo lá, rữa thân mà cả củ cũng bị thối. Ảnh: V.Đ.T.
“Tôi trồng kiệu đã hơn 30 năm trên đất này nhưng chưa khi nào bị tình trạng này. Những năm thời tiết bất thuận thì cây kiệu cũng chỉ chết lai rai năm bảy bụi, chứ có đâu chết trụi cả đám như bây giờ. Bữa trước làm cỏ xong, sau đó bơm thuốc BVTV thì bữa sau bị vàng lá hết, củ kiệu non tơ cũng úng thối, chết không còn một cây. Mối nghi ngờ duy nhất dẫn đến cái chết của 5 sào kiệu của tôi là do thuốc BVTV. Cả 5 sào kiệu chết đồng loạt 1 cái rẹt, giờ chỉ biết nhìn trời mà kêu”, bà Nguyễn Thị Liên bức xúc cho biết.
Hơn 100 hộ nông dân trồng kiệu, trồng hành ở xã Mỹ Thành cho biết, mức thiệt hại ước tính ban đầu lên tới nhiều tỉ đồng. Bình quân mỗi hộ đầu tư từ 50 - 100 triệu đồng vụ sản xuất này nhằm cung ứng cho thị trường vào dịp Tết Nguyên đán Quý Mão 2023 sắp tới. Trước tình trạng hàng chục ha hành, kiệu ở đây chết trụi bất thường, người dân đang khóc lên khóc xuống vì cả vốn lẫn lời mất trắng chỉ trong vài ngày.
Ngành chức năng truy tìm căn nguyên
Theo ông Hồ Văn Vinh, Phó Chủ tịch UBND xã Mỹ Thành (huyện Phù Mỹ), tổng số hộ dân xã Mỹ Thành có diện tích trồng hành, kiệu bị thiệt hại trong sự cố này là 107 hộ với diện tích hơn 21,6ha; trong đó, cây hành chiếm hơn 17,3ha, cây kiệu chiếm gần 11,3ha, tập trung tại các thôn Vĩnh Lợi, Hưng Tân, Hưng Lạc, Hòa Hội Nam, Hòa Hội Bắc… Địa phương có nhiều diện tích hành, kiệu bị thiệt hại nhiều nhất là thôn Hưng Tân.
Bà Nguyễn Thị Liên ở thôn Vĩnh Lợi 1, xã Mỹ Thành (huyện Phù Mỹ, Bình Định) khóc ròng trước những rò hành của mình bị chết bất thường. Ảnh: V.Đ.T.
Cũng theo ông Vinh, một số bà con có diện tích hành, kiệu bị chết bất thường cho biết, trong thời gian gần đây nhất có sử dụng thuốc BVTV. Thế nhưng sau khi phun thuốc BVTV thì chỉ 3 - 4 ngày sau là hành, kiệu không chỉ bị cháy lá mà cả thân và củ đều thối, chết.
“Ngày 31/11, Chi cục Trồng trọt và BVTV Bình Định đã phối hợp với Phòng NN-PTNT huyện cùng Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện Phù Mỹ phối hợp với chính quyền địa phương đi thực tế hiện trường. Nghi vấn ban đầu, hành, kiệu chết bất thường là do phun thuốc BVTV mới được nông dân sử dụng. Bởi, những rò hành, kiệu vừa được phun thuốc BVTV đều bị chết, còn những diện tích không được phun thì hiện vẫn đang sống ngon lành”, ông Hồ Văn Vinh chia sẻ.
Ông Nguyễn Văn Năm ở thôn Vĩnh Lợi 1, xã Mỹ Thành (huyện Phù Mỹ) với những loại thuốc BVTV mua từ đại lý Quách Thành Đồng nghi ngờ đã khiến diện tích hành của mình bị chết. Ảnh: V.Đ.T.
Theo chỉ dẫn của nông dân, chiều 31/11, Chi cục Trồng trọt và BVTV Bình Định cùng các ngành chức năng huyện Phù Mỹ và chính quyền xã Mỹ Thành đã tiến hành lập biên bản nơi nông dân mua thuốc BVTV về phun lần gần nhất là đại lý Quách Thành Đồng có địa chỉ tại thôn Chánh Tường, xã Mỹ Thọ (huyện Phù Mỹ), người đại diện đại lý này là ông Trần Lê Hoàng.
Làm việc với ngành chức năng, ông Trần Lê Hoàng cho rằng, nguồn thuốc BVTV của đại lý Quách Thành Đồng bán được lấy từ Công ty Cổ phần Hóa sinh Nam Mỹ, có địa chỉ tại phường Bình Hưng Hòa, quận Bình Tân (TP. HCM).
Sau khi nhận được phản ánh của nông dân, đại lý Quách Thành Đồng đã liên hệ với công ty đề nghị cử người về kiểm tra, lấy mẫu và sẽ có thông tin phản hồi cho người dân sau 5 ngày. Đồng thời, Công ty Cổ phần Hóa sinh Nam Mỹ đã tạm dừng việc bán ra thị trường các loại thuốc BVTV đang nghi ngờ là “tử thần” khiến hàng chục ha hành, kiệu ở huyện Phù Mỹ “đột tử” bất thường.
Những luống hành không phun thuốc BVTV vẫn sống bình thường, trong khi ruộng phun thuốc bên cạnh bị chết rũ không còn cây nào. Ảnh: V.Đ.T.
Ông Hồ Ngọc Chánh, Phó Chủ tịch UBND huyện Phù Mỹ cho biết, trước tình hình hàng chục ha hành và kiệu của nông dân bị chết hàng loạt chưa rõ nguyên nhân, UBND huyện Phù Mỹ đã giao Phòng NN-PTNT và Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện kiểm tra, thống kê diện tích hành, kiệu bị chết. Đồng thời, phối hợp với các đơn vị chức năng của tỉnh Bình Định xác minh nguồn gốc và đơn vị cung cấp thuốc.
“Phải làm rõ vụ việc, nếu xét thấy về chức năng của Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện Phù Mỹ không làm rõ được, UBND huyện đề nghị Sở NN-PTNT tỉnh chỉ đạo Chi cục Trồng trọt và BVTV phối hợp với chính quyền địa phương hoặc các cơ quan chức năng để điều tra, làm rõ. Nếu như đại lý bán thuốc BVTV không theo quy định hoặc thuốc BVTV giả làm ảnh hưởng đến chất lượng cây trồng thì theo quy định của pháp luật đề nghị xử lý thích đáng”, ông Chánh nói.
Bà Nguyễn Thị Én ở thôn Vĩnh Lợi 1 (xã Mỹ Thành) đề nghị đại lý và cơ sở sản xuất thuốc BVTV phải có trách nhiệm trước việc hàng chục ha hành, kiệu bị chết nếu nguyên nhân do thuốc gây ra. Ảnh: V.Đ.T.
“Hiện chúng tôi chưa kiểm tra toàn địa bàn huyện Phù Mỹ, chỉ mới kiểm tra 2 xã Mỹ Thắng và xã Mỹ Thành. Từ 2 địa phương nói trên, đã ghi nhận ban đầu có gần 25ha hành và kiệu bị chết. Theo phản ánh của những nông dân bị thiệt hại, gần đây nhất họ mua nhiều loại thuốc BVTV từ đại lý Quách Thành Đồng về phun, nhưng không biết chính xác loại thuốc nào gây hại cho cây trồng. Do vậy, ngành chức năng đang tiếp tục tiến hành làm những bước tiếp theo và sẽ có kết luận cuối cùng”, ông Kiều Văn Cang, Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và BVTV Bình Định cho hay.
