Ông Trịnh Văn Cường, Giám đốc HTX Vĩnh Cường chia sẻ về sơ đồ tổ chức, quản lý bộ máy HTX. Ảnh: Trọng Linh.
Hơn 4.700ha tham gia Đề án 1 triệu ha lúa
Quốc lộ 1A đoạn cuối huyện Hòa Bình (Bạc Liêu) đi xuống Cà Mau đã phân chia thành 2 vùng sinh thái rõ rệt. Một bên là vùng nuôi trồng thủy sản và các dự án năng lượng tái tạo, đối diện là vùng chuyên sản xuất lúa với diện tích gần 11.000ha tập trung tại các xã Vĩnh Bình, Minh Diệu, Vĩnh Mỹ B và một phần thị trấn Hòa Bình.
Từ Quốc lộ 1A quẹo vào con lộ nông thôn 2,5m, đi thêm 2km nữa là tới trụ sở HTX Dịch vụ nông nghiệp Vĩnh Cường (HTX Vĩnh Cường). Hiện HTX có 485 thành viên cùng các thành viên liên kết với tổng diện tích canh tác hơn 7.000ha. Vốn điều lệ của HTX đạt hơn 5 tỷ đồng, đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ nông dân phát triển sản xuất.
Ông Trịnh Văn Cường, Giám đốc HTX Vĩnh Cường chia sẻ: "Chúng tôi luôn xác định muốn phát triển lâu dài thì sản xuất phải theo hướng bền vững. Do đó, HTX đã mạnh dạn tham gia Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp. Vụ đông xuân 2024 - 2025, chúng tôi đã triển khai tham gia Đề án với diện tích hơn 4.700ha, trải rộng ở các xã Vĩnh Bình, Minh Diệu và Vĩnh Mỹ B".
Điểm khác biệt trong mô hình canh tác của HTX chính là áp dụng phương pháp tưới ngập - khô xen kẽ trên diện tích hơn 1.100ha. Đây là phương pháp giúp giảm đáng kể lượng nước tưới trong sản xuất lúa, đồng thời kiểm soát được mức phát thải khí metan.
Lãnh đạo huyện Hòa Bình tham quan cánh đồng lúa của HTX Vĩnh Cường. Ảnh: Trọng Linh.
Nhân rộng mô hình, nâng cao nhận thức nông dân
Không chỉ dừng lại ở việc nâng cao năng suất và giảm chi phí sản xuất, mô hình trong Đề án 1 triệu ha lúa áp dụng phương pháp canh tác bền vững giúp giảm phát thải khí nhà kính, từ đó cho phép HTX và nông dân có thể tham gia vào thị trường tín chỉ carbon.
Theo ông Trịnh Văn Cường, Giám đốc HTX Vĩnh Cường, đây chính là cơ hội giúp nông dân tăng thu nhập ngoài sản xuất lúa. Hiện nay, giá lúa không còn tăng mạnh như trước, trong khi chi phí sản xuất ngày càng cao. Nếu chỉ dựa vào lợi nhuận từ bán lúa thì khó có thể phát triển bền vững. Việc phát triển mô hình sản xuất lúa giảm phát thải không chỉ giúp bảo vệ môi trường mà còn mang lại lợi ích kinh tế trực tiếp cho bà con.
Chúng tôi men theo con kênh nội đồng của HTX Vĩnh Cường, theo chân anh Lý Văn Tương, nông dân ấp An Thành, xã Vĩnh Mỹ B (huyện Hòa Bình), cũng là xã viên của HTX. Cả ấp An Thành có hơn 300 hộ, đa phần là bà con đồng bào dân tộc Khmer, đời sống chủ yếu dựa vào ruộng đồng. Theo anh Tương, sau hơn 2 tháng làm theo mô hinh thí điểm, bà con đã được tập huấn sạ thưa, bón phân vùi, giảm số lần phun thuốc bảo vệ thực vật.
Anh Lý Văn Tương (ấp An Thành, xã Vĩnh Mỹ B, huyện Hòa Bình) tâm đắc với mô hình thí điểm. Ảnh: Trọng Linh.
Bà Nguyễn Thị Út, thành viên HTX Vĩnh Cường tỏ ra phấn khởi với mô hình mới này: “Trước đây tôi trồng lúa theo cách truyền thống, tốn nhiều nước mà năng suất không cao. Từ khi áp dụng phương pháp tưới ngập - khô xen kẽ, đã giảm được chi phí bơm nước. Nếu mô hình này được mở rộng, tôi tin nông dân chúng tôi sẽ được hưởng lợi rất nhiều".
Ông Lưu Hoàng Ly, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Bạc Liêu đánh giá cao sự chủ động của HTX Vĩnh Cường trong việc áp dụng các tiến bộ kỹ thuật mới, không chỉ giúp nâng cao năng suất mà còn bảo vệ tài nguyên nước, giảm phát thải khí nhà kính. Thời gian tới, Sở sẽ tiếp tục hỗ trợ HTX về kỹ thuật, kết nối doanh nghiệp để phát triển thị trường tín chỉ carbon.
“Việc canh tác lúa thâm canh truyền thống thường gây phát thải khí metan cao do quá trình phân hủy chất hữu cơ trong điều kiện ngập nước. Mô hình tưới ngập – khô xen kẽ mà HTX Vĩnh Cường đang thực hiện là giải pháp rất tốt để giảm thiểu phát thải, tiết kiệm nước, tiết kiệm chi phí sản xuất. Nếu mở rộng mô hình này ra toàn tỉnh, lượng khí thải từ sản xuất lúa sẽ giảm đáng kể, đồng thời tạo điều kiện cho nông dân tiếp cận với thị trường tín chỉ carbon quốc tế” ông Ly chia sẻ.
Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao đang được các tỉnh tại ĐBSCL tích cực triển khai. Ảnh: Trọng Linh.
Để tiếp tục phát huy những thành quả đạt được, Bí thư Huyện ủy Hòa Bình Lý Công Bắc đề nghị chính quyền địa phương và HTX Vĩnh Cường đẩy mạnh tuyên truyền, vận động nông dân tham gia mô hình.
“Điều quan trọng nhất là bà con phải hiểu rõ lợi ích của mô hình này, không chỉ về mặt kinh tế mà còn về lâu dài cho môi trường và đời sống. Chính quyền địa phương cần tích cực hỗ trợ HTX trong việc mở rộng diện tích sản xuất lúa giảm phát thải, đồng thời xây dựng cơ chế liên kết với các doanh nghiệp để đảm bảo đầu ra ổn định” ông Bắc đề nghị.
HTX Vĩnh Cường cam kết tiếp tục nâng cao năng lực quản lý, hỗ trợ nông dân áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, đồng thời hợp tác với các tổ chức trong và ngoài nước để phát triển thị trường tín chỉ carbon.
Những phản hồi tích cực từ người dân và kết quả khả quan từ các mô hình thí điểm cho thấy Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp đang được đón nhận và có triển vọng nhân rộng trong tương lai. Đại diện Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Bạc Liêu cho biết, Đề án 1 triệu ha lúa đang được tỉnh tích cực triển khai. HTX Vĩnh Cường là một trong những mô hình tiên phong và có tiềm năng nhân rộng trong toàn tỉnh.
