Lần đầu đến thăm vườn lan của anh Phạm Văn Tuội ở đường Phạm Ngũ Lão, TP Cần Thơ, ấn tượng đầu tiên đập vào mắt tôi là toàn bộ giàn lan của anh đều được bố trí trên một mái nhà tôn cao 6 m. Tuy không gian nhỏ hẹp nhưng anh vẫn thiết kế lưới che, vòi phun một cách hợp lý và khoa học.
Anh là người say mê nghệ thuật nhiếp ảnh và hoa kiểng. Lúc đầu anh sưu tầm các giống lan với mục đích khám phá và thưởng thức. Không ngờ cây lan đã mang lại cho gia đình anh một lợi nhuận đáng kể nên không bao lâu anh đã chuyển sang kinh doanh. Anh cho biết lúc đầu chơi lan là vì yêu thích, nhưng càng gần gũi với hoa lan anh càng say mê không thể dừng lại được.
Hai năm đầu, với hơn 1.000 chậu lan rừng và lan ngoại nhập trồng trên mái nhà, mỗi tháng anh thu nhập từ 3 – 4 triệu đồng, gồm lan cắt cành và lan chậu. Sau khi tích lũy được nhiều kinh nghiệm, anh bắt đầu hợp đồng chăm sóc cho các vườn lan tư nhân và các cơ quan, xí nghiệp giúp anh tăng thêm lơi nhuận.
Từ thành công đó, đầu năm 2009 anh đã hợp đồng liên kết với một doanh nghiệp tư nhân xây dựng một vườn lan mang tên Cẩm Tú tại ấp Xẻo Cao, xã Thạnh Xuân, huyện Châu Thành - Hậu Giang. Đây là một vườn lan quy mô 10.000m2, với hơn 100.000 chậu, gồm đủ các loại: Dendro, Cattleya, Phalae, Oncidium. Mokara, Vanda… trong đó chủ lực là lan Dendro cắt cành.
Lúc khởi nghiệp, anh luôn săn tìm những cây lan đẹp. Bạn bè yêu thích lan cũng tìm đến anh để chia sẻ, trao đổi và học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau. Để đạt đươc kết quả mong muốn, anh đã bỏ ra nhiều thời gian học hỏi và nghiên cứu tài liệu nên không bao lâu, anh đã nắm được bí quyết và kỹ thuật nuôi trồng hoa lan. Đến tham quan, nhiều bạn bè không khỏi ngạc nhiên là lan chậu nào cũng xinh đẹp, ít bị sâu bệnh, hoa nở sắc màu rực rỡ và vô cùng quyến rũ.
Anh cho biết, trong những năm gần đây, thị trường lan cắt cành tiêu thụ mạnh, không đủ để cung cấp, nhất là các ngày lễ, ngày Tết, ngày hội lại càng khan hiếm. Do đó, vườn lan Cẩm Tú của anh đầu tư tập trung cho lan cắt cành, bình quân mỗi tuần cắt trên 300 cành Dendro, giá mỗi cành từ 4.000 – 5.000 đồng, tùy theo bông nhiều hay ít. Ngoài lan cắt cành, anh Tuội còn bán lan con, lan lỡ và mở dịch vụ cho thuê.
Nếu tính theo thời giá hiện nay, bình quân mỗi cây trưởng thành (đang ra hoa) có giá từ vài chục ngàn đến 200.000 đồng. Vườn lan của anh gồm nhiều lứa tuổi, nhiều chủng loại nên mùa nào cũng có hoa để cung cấp cho khách hàng ở khắp các tỉnh ĐBSCL và TP.HCM.
Lan là một mặt hàng có giá trị nghệ thuật và kinh tế cao nhưng không phải ai cũng trồng có hiệu quả. Muốn thành công, nó đòi hỏi người trồng phải có óc say mê, cần cù chịu khó. Gần một thập kỷ nay, trong số hằng trăm nghệ nhân trồng lan ở khu vực đồng bằng sông Cửu Long, số thành công đếm chưa đầy đầu ngón tay, thậm chí còn có người trắng tay.
Theo anh Tuội, bí quyết của nghề trồng lan là phải chọn cho được giống tốt, sạch bệnh. Người trồng phải tuân thủ các quy trình kỹ thuật một cách nghiêm ngặt. Đối với cây lan không chỉ có giống, phân, cần, nước là cây cho hoa mà điều quan trọng nhất là ánh sáng, môi trường và độ ẩm thích hợp. Cùng một loại phân, cùng một loại thuốc nhưng có thể thích hợp với môi trường này mà không thích hợp với môi trường khác.
Theo anh cây trồng trong chậu đất nung dễ bị thối rễ hơn trồng trong chậu nhựa. Do vậy, người trồng phải biết áp dụng những tiến bộ của khoa học kỹ thuật vào quá trình nuôi dưỡng và chăm sóc từ cây cấy mô đến cây trưởng thành. Kinh nghiệm của anh là dùng các loại phân pha chế sao cho phù hợp với từng loại lan và từng lứa tuổi.
Nhờ thực hiện đúng phương châm “phòng bệnh hơn trị bệnh” nên vườn lan của anh lúc nào cũng xanh tươi mơn mởn, đặc biệt hạn chế được tối đa các loại bệnh vàng lá, thối rễ, rệp sáp và phấn trắng. Đó là những loại bệnh phổ biến mà người trồng lan nào cũng điêu đứng, khổ sở vì chúng.
