Vụ cháy cơ sở karaoke An Phú ở Thuận An, Bình Dương khiến 32 người thiệt mạng, thực sự là một nỗi đau cho cộng đồng. Karaoke được xếp vào ngành nghề kinh doanh có điều kiện, nhưng lại đang gây âu lo như một dịch vụ giải trí mạo hiểm. Làm sao để khắc phục thực trạng đáng day dứt xung quanh các quán karaoke?
Karaoke là một loại hình kinh doanh có điều kiện.
Về vụ hỏa hoạn karaoke An Phú, Đại biểu Quốc hội Tạ Văn Hạ (Phó chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội) và đại biểu Quốc hội Trịnh Xuân An (ủy viên chuyên trách Ủy ban Quốc phòng - An ninh của Quốc hội) cùng cho rằng đây không phải một vụ cháy thông thường mà phải coi là một “thảm họa”.
Sau khi nắm bắt tình hình, Thủ tướng Phạm Minh Chính đề nghị Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch chỉ đạo các Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch rà soát công tác cấp phép kinh doanh, hoạt động karaoke, tăng cường hướng dẫn, tổ chức các đoàn thanh tra, kiểm tra liên ngành các cấp đối với hoạt động kinh doanh dịch vụ karaoke. Đồng thời, tham mưu sửa đổi, bổ sung theo hướng quy định chặt chẽ hơn việc cấp phép kinh doanh dịch vụ karaoke; bổ sung quy định về thời hạn hiệu lực của giấy phép kinh doanh dịch vụ karaoke; quá trình cấp phép phải căn cứ điều kiện về phòng cháy, chữa cháy, an ninh trật tự của cơ quan chức năng có thẩm quyền; tăng mức chế tài xử phạt đối với các cơ sở kinh doanh dịch vụ karaoke vi phạm quy định của pháp luật.
Đồng thời Thủ tướng Phạm Minh Chính cũng yêu cầu Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, siết chặt công tác quản lý nhà nước về kinh doanh dịch vụ karaoke. Tổ chức tổng kiểm tra, rà soát hoạt động kinh doanh dịch vụ karaoke trên địa bàn, xử phạt nghiêm minh, kiên quyết thu hồi giấy phép, đình chỉ hoạt động của các cơ sở không đủ điều kiện về phòng cháy, chữa cháy, đảm bảo an ninh trật tự.
Để tránh “thảm họa” tương tự như karaoke An Phú, quy định mới yêu cầu 100% cơ sở kinh doanh dịch vụ karaoke phải có lối thoát nạn thứ 2 (qua ban công, lô gia, lối lên mái, thang dây, ống tụt…); chủ động trang bị các phương tiện, thiết bị chữa cháy, có phương án xử lý tình huống cháy nổ, thoát nạn an toàn.
Như vậy, karaoke không còn là câu chuyện “hát cho vui” nữa, mà trở thành một vấn đề xã hội cần được chung tay giải quyết thấu đáo. Karaoke là một từ ghép của chữ kara - nghĩa là không và oke là ban nhạc, dàn nhạc. Hát karaoke nghĩa là hát mà không cần ban nhạc chơi nhạc đệm. Karaoke do ông Inoue Daisuke phát minh và công bố tại Nhật Bản lần đầu tiên vào năm 1971. Karaoke nhanh chóng được lan tỏa khắp hành tinh và giúp ông Inoue Daisuke được ca tụng về phát minh của mình. Ông Inoue Daisuke bày tỏ: “Tôi nghĩ phát minh phải là một thứ gì đó ghê gớm lắm, với mọi thứ đều bắt đầu từ con số 0. Tôi chỉ lắp ráp các linh kiện điện tử có sẵn vào lúc đó nên chưa bao giờ tôi nghĩ karaoke là một phát minh”.
Karaoke du nhập vào Việt Nam đầu thập niên 90 của thế kỷ trước. Các dịch vụ karaoke càng ngày càng nở rộ và được đầu tư khá hoành tráng. Có không ít chuỗi kinh doanh karaoke hoạt động hiệu quả và mang lại nguồn thu khổng lồ. Vì vậy, đưa karaoke vào quản lý như một loại hình kinh doanh có điều kiện là hết sức cần thiết. Nghị định 54/2019/NĐ-CP của Chính Phủ quy định về điều kiện kinh doanh karaoke có những yếu tố cơ bản như “Phòng hát phải có diện tích sử dụng từ 20 m2 trở lên, không kể công trình phụ” và “Không được đặt chốt cửa bên trong phòng hát hoặc đặt thiết bị báo động, trừ các thiết bị báo cháy nổ”.
Thế nhưng, vì chạy theo lợi nhuận, nhiều cơ sở karaoke vẫn thiết kế và vận hành một cách tùy tiện. Bằng chứng là sau vụ cháy karaoke An Phú, cơ quan chức năng TP.HCM đã tiến hành kiểm tra hàng loạt cơ sở kinh doanh karaoke tại đô thị lớn nhất phương Nam và phát hiện sai phạm tràn lan.
Việc quản lý dịch vụ karaoke, ngoài vai trò của Bộ Văn hóa Thể thao & Du lịch, còn được phân trách nhiệm cho rất nhiều ban ngành. Bộ Công an chịu trách nhiệm về công tác quản lý nhà nước, công tác chỉ đạo, hướng dẫn, tuyên truyền, tổ chức triển khai thực hiện văn bản quy phạm pháp luật và công tác kiểm tra, thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo, xử lý vi phạm về an ninh, trật tự; phòng, chống tội phạm; phòng, chống cháy nổ tại cơ sở kinh doanh dịch vụ karaoke. Bộ Tài nguyên và Môi trường chịu trách nhiệm hướng dẫn về việc bảo đảm Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về tiếng ồn tại cơ sở kinh doanh dịch vụ karaoke. Bộ Công Thương chịu trách nhiệm về công tác quản lý hoạt động khuyến mại, tiếp thị, kinh doanh rượu, bia và các hàng hóa, dịch vụ khác thuộc phạm vi chức năng tại cơ sở kinh doanh dịch vụ karaoke. Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội chịu trách nhiệm về công tác quản lý nhà nước về lao động, phòng, chống tệ nạn xã hội tại cơ sở kinh doanh dịch vụ karaoke...
Với rất nhiều cơ quan cùng theo dõi và quản lý, thì tại sao “thảm họa” karaoke vẫn xảy ra? Ngoài việc kiên quyết đóng cửa các cơ sở kinh doanh karaoke không đảm bảo tiêu chuẩn theo quy định, thì khách hàng cũng cần nâng cao ý thức tự bảo vệ bản thân, kiên quyết từ chối những địa điểm karaoke có nguy cơ cháy nổ.
Sau “thảm họa” karaoke An Phú, nhiều khuyến cáo đã được đưa ra cho người kinh doanh karaoke lẫn khách hàng karaoke. Đối với chủ cơ sở kinh doanh karaoke phải tuân thủ, chấp hành các quy định pháp luật về phòng cháy chữa cháy.
Người đi hát karaoke cần nâng cao ý thức tự bảo vệ bản thân.
Đối với khách hàng karaoke phải tự tìm hiểu, trang bị cho mình những kiến thức cơ bản về phòng cháy chữa cháy và kỹ năng xử lý, thoát nạn khi có cháy, nổ xảy ra. Khi đến các nơi vui chơi, giải trí cần chấp hành nghiêm các quy định về sử dụng nguồn lửa, nguồn nhiệt, không mang chất cháy, chất nổ đến những nơi này. Trước khi có hoạt động vui chơi cần quan sát kỹ các lối thoát nạn, đề phòng khi có sự cố cháy, nổ xảy ra thì xử lý được kịp thời để đảm bảo an toàn.
Khi phát hiện quán karaoke xảy ra cháy, khách hàng karaoke phải bình tĩnh xử lý, hô hoán, báo động cho mọi người biết để mau chóng di chuyển ra ngoài, ra nơi an toàn qua cửa chính, qua cầu thang thoát hiểm, tuyệt đối không được sử dụng thang máy. Trong quá trình thoát hiểm ở vùng có nhiều khói, hãy dùng khăn, vải thấm nước che kín miệng, mũi và cúi thật thấp người để tránh nguy cơ bị ngạt khói, men theo tường và di chuyển đến lối thoát nạn an toàn.
Trường hợp lối cửa chính đã bị lửa, khói bao trùm, những người trong tụ điểm karaoke hãy nhanh chóng tìm và mở lối thoát khác như qua ban công, cửa sổ, sân thượng, sang nhà bên cạnh hoặc thoát xuống mặt đất bằng thang, thang dây…
