Nông dân phun xịt thuốc BVTV tràn lan tại xã Đông Thạnh, huyện Hóc Môn, TPHCM
Những tưởng chỉ nông dân đồng bằng sông Hồng đất chật người đông, nông dân mới tăng cường sử dụng thuốc BVTV ngoài luồng. Vậy nhưng, khi đi thực tế tại một số vựa rau ngoài thành TP HCM, chúng tôi mới kinh hoàng phát hiện ra, để tận dụng tối đa diện tích đất thuê trồng rau, hàng nghìn hộ nông dân nhập cư đã không ngần ngại dùng rất nhiều loại thuốc “vượt”, kích thích tăng trưởng… để cho ra đời các loại rau “siêu ngắn ngày”.
“Bí kíp" rợn tóc gáy
Các quận vùng ven TPHCM như quận 12, Gò Vấp, Thủ Đức, Hóc Môn, Củ Chi, Nhà Bè, Bình Chánh từ nhiều năm nay đã xuất hiện một “đội quân” đông đảo lên đến hàng nghìn người chuyên thuê đất để trồng rau kinh doanh. Hầu hết họ đến từ những vùng nông thôn Bắc bộ, sẵn có nghề làm nông nên khi được người quen cùng thôn, xóm đi trước rỉ tai về mức thu nhập “khủng” bằng nghề trồng rau tại TPHCM đã khăn gói lên đường lập nghiệp. Điều đáng nói, từ rất lâu, những nông dân này đã truyền cho nhau những “bí kíp” rất tai hại về công nghệ cho rau dùng phân và thuốc thế nào để lớn nhanh như thổi, xanh tươi nõn nà và quay vòng nhanh trên đất.
Tại vùng trồng rau xã Đông Thạnh, huyện Hóc Môn, trong vai người có nhu cầu thuê đất trồng rau muốn học hỏi kinh ngiệm, PV NNVN đã được một phụ nữ tên Diệp (ấp 6) đến từ Nam Định giáo huấn cho bài học cơ bản đầu tiên mà người trồng rau nào cũng phải thuộc nằm lòng: “Không có phân gà và thuốc BVTV thì chẳng thể một năm trồng được từ 12 – 14 vụ đâu”.
Chị Diệp cho biết đã thuê 2.400 m2 đất, với giá 15 triệu đồng/năm và đã trồng rau được 3 năm nay. “Mỗi tháng nếu chịu khó tôi cũng kiếm được hơn chục triệu, bằng làm cả năm ở ngoài quê”. Tuy nhiên, lấy lý do phải đi công việc riêng, chị Diệp thoái thác cho PV xem các loại thuốc BVTV cất trong kho.
Tiếp tục sang hộ nông dân tên Thắng (ấp 7) đang trồng 2.000 m2 rau, sau hồi nỉ non, PV mới được anh này hé cho chút “bí kíp” để có thể nhanh hái...ra tiền: Trước khi trồng, nếu vườn có nhiều cỏ thì phải sử dụng loại thuốc diệt cỏ cực độc Gramoxone 20LS, sau đó với 2.000 m2 đất trồng rau/vụ phải sử dụng khoảng 350 - 400 bao phân gà trộn trấu cộng phân hữu cơ, diêm 3 màu, diêm urê; 4 - 5 gói Mexyl MZ 72 WP trị lá vàng úa; 2 -3 gói Trigard 100 SL chống sâu vẽ bùa; 2 chai Bavistin chống úng lá; 4 chai Selecron chống bọ nhảy; 2 - 3 gói thuốc Regent trị quăn lá; 2 chai Netoxin trừ sâu đo, sâu róm; 1 chai phân bón dưa lá chống khô cứng cây.
 |
| Phân gà và thuốc BVTV chất chồng đống ngay trong vườn rau tại xã Đông Thạnh, huyện Hóc Môn, TPHCM |
Đặc biệt nguy hiểm, trước khi nhổ đem bán thì hôm trước có thể sử dụng các loại “thần dược” như thuốc “vượt”, tăng phọt GA3 giúp rau mọc dài cả khúc, mầm non mọc ra, xanh mướt và bóng nhẫy non tơ như vừa được ăn sương. Anh Thắng cũng không ngần ngại đưa cho xem cả chục loại thuốc BVTV, trong đó đáng chú y là gói thuốc “vượt” mang tên GA3 của Cty L.P (quận 12, TPHCM) quảng cáo rất ấn tượng: “Chất kích thích sinh trưởng cây trồng, bật lá non cực mạnh và siêu mềm cọng”!
Cũng theo lời các nông dân tại đây, chúng tôi đã ra cửa hàng VTNN Tấn Đức (sát chợ Đông Thạnh) và cửa hàng thuốc BVTV ngã tư Lê Văn Khương – Hương lộ 80B để mua các loại “thần dược” vượt nhanh và vượt chậm trên rau. Tại đây, chúng tôi dễ dàng mua được chai thuốc diệt cỏ cựu độc Gramoxone 20LS và hai loại thuốc “siêu kích thích tăng trưởng” GA3 và Gibber. Đáng chú ý, gói thuốc Gibber được quảng cáo rất kêu: “Biến cái không thể thành cái có thể”, “Thần dược trong ngành nông nghiệp thế kỷ 21”.
Tuy nhiên, khi đọc kỹ, PV phát hiện ra gói thuốc được khuyến chỉ sử dụng trên lúa và cây ăn quả, nhưng nhờ khả năng kích thích siêu mạnh, loại “thần dược” này đã được người dân sử dụng tràn lan trên vườn rau. Riêng gói “vượt nhanh” GA3 được ghi thành phần rất chung chung: Gibberellic 2%; các chất phụ gia đặc biệt đủ 100%. Với cách ghi như vậy, người sử dụng không hiểu chất phụ gia này (chiếm tới 98%) là loại chất gì, độc tố ra sao và có được sử dụng trên rau hay không?!
Cũng chính vì việc mua thuốc BVTV độc hại quá dễ dàng nên tại các khu vực trồng rau thuộc huyện Bình Chánh, Hóc Môn, quận 12, PV dễ dàng “chộp” được hình ảnh vỏ thuốc trừ sâu, BVTV bị người vứt bừa bãi, chất thành đống ngay bên bờ ruộng.
Châu Âu tẩy chay, Việt Nam vẫn dùng
Điều tréo nghoe, mặc dù diện tích rau bẩn sản xuất bằng công nghệ kinh dị diễn ra lồ lộ giữa ban ngày, nhưng báo cáo của ngành BVTV TPHCM lại rất ổn. Đơn cử, tại phường Thạnh Xuân (quận 12) nơi nổi tiếng với hàng trăm ha rau muống “kinh dị”, mỗi tháng phường đều lấy 16 mẫu rau (tổng cộng 1 năm lấy 192 mẫu) để gửi đi xét nghiệm. Nhưng suốt nhiều năm nay, chẳng biết người ta xét nghiệm thế nào mà không hề thấy ngành BVTV phản hồi có rau bẩn.
 |
| Nhiều loại thuốc BVTV cực độc vẫn vô tư được người dân sử dụng vì được nằm trong danh mục cho phép |
Trong khi đó, hiện TPHCM có khoảng 11.000 ha trồng rau nhưng chỉ có khoảng 2.000 ha đủ điều kiện sản xuất rau an toàn. 9.000 ha còn lại trong đó rất nhiều diện tích được nông dân sử dụng thuốc BVTV vô tội vạ vì mục đích thương mại thì chẳng biết chất lượng làm sao (?!).
| Theo Chi cục BVMT TPHCM, việc sử dụng tràn lan thuốc BVTV là rất độc hại ai cũng phải thừa nhận, vậy nhưng nó độc đến cỡ nào, nồng độ ra sao, thời gian tiếp xúc bao lâu sẽ gây độc cho con người thì hiện vẫn chưa có một công trình nào nghiên cứu thực sự sâu, rộng, toàn diện về vấn đề này. Ngay cả trong các chương trình quan trắc môi trường định kỳ của các nơi cũng không hề nhắc nhở đến thông số về thuốc BVTV. |
Theo tìm hiểu của NNVN, nhiều người dân ngoài Bắc vào TPHCM thuê đất trồng rau đã mang theo rất nhiều loại thuốc BVTV lậu, đặc biệt của Trung Quốc. Họ mang vào vừa dùng cho mình, vừa bán cho các ruộng kế bên. Không ít lần cơ quan kiểm định VSATTP nước ta phát hiện ra mặt hàng “rau sạch” có mặt cả trong các siêu thị lớn vẫn tồn dư nhiều loại thuốc BVTV độc hại. Tuy nhiên, thay vì nhận trách nhiệm, ngành BVTV lập tức ra tuyên bố “rau nhiễm thuốc chưa vượt ngưỡng”! Nhưng khổ nỗi, ai cũng biết rằng cái ngưỡng của ta nó không như cái ngưỡng của các nước phát triển, nó vẫn tạo điều kiện cho chất độc ngấm dần vào cơ thể con người, 5 năm, 7 năm hay 10 năm và cuối cùng là đủ chứng bệnh chết người xuất hiện.
Th.s Đỗ Hoàng Oanh, Sở TN-MT TPHCM khẳng định, các loại thuốc BVTV, nhất là thuốc trừ sâu trên đa phần bền vững, lưu lại rất lâu trong môi trường. Nhưng đôi khi sự bền vững này lại được nhà nông mong muốn vì nó cung cấp hiệu quả kiểm soát sâu bệnh lâu dài và giảm số lần phun xịt lặp lại. Cũng chính từ nhận thức lệch lạc đó đã gây hại cho con người, động thực vật khi tiếp xúc trực tiếp, đồng thời nó còn tích lũy trong đất, ô nhiễm đất và nguồn nước ngầm nghiêm trọng.
Trao đổi với NNVN, ông Lã Phạm Lân – Trưởng phòng Nghiên cứu BVTV (Viện KHKTNN miền Nam) khẳng định, các nhà quản lý đang bị các nhà DN kinh doanh thuốc BVTV gây ảnh hưởng đến chính sách. Chính vì thế mà ở VN đến giờ vẫn còn nhiều loại thuốc BVTV dù được xác định cực độc nhưng vẫn chưa bị loại khỏi danh mục lưu hành. Cụ thể, ông Lân đưa ra dẫn chứng: Thuốc Furadan – Carbofuran có tác dụng diệt rầy rất tốt, nhưng đáng sợ là nó gây chết cá hàng loạt và gây ô nhiễm nghiêm trọng nguồn nước ngầm. Còn loại thuốc Glufosinate có khả năng gây ung thư nếu tiếp xúc lâu dài hay đưa vào cơ thể. “Loại thuốc này đã bị châu Âu tẩy chay, còn ở VN hiện vẫn được sử dụng” – ông Lân nói.
![Chuyện làm du lịch ở miền núi Phú Thọ: [Bài 1] Đồi chè Long Cốc, nàng tiên không ban cho dân được mấy tiền](https://t.ex-cdn.com/nongnghiep.vn/resize/410x230/files/doanhtq/2024/04/20/4107-4030-5-153952_562.jpg)
