Mấy chục năm trồng lúa, chưa khi nào người nông dân huyện Lâm Hà (Lâm Đồng) gặp phải cảnh trồng lúa lại thu hoạch…cỏ như năm nay. Khoảng 300 hộ dân trồng giống lúa PC-10 do Công ty CP giống cây trồng Nha Hố cung cấp – đã bị “điếc”, đẩy những người dân nơi đây đối mặt với cái đói.
Lúa không hạt
Trao đổi với chúng tôi, ông Lê Thanh Hà - Chủ tịch xã Tân Văn, huyện Lâm Hà cho biết: đầu mùa vụ có một cán bộ Công ty CP giống cây trồng Nha Hố (có trụ sở đóng tại xã Nhơn Sơn, huyện Ninh Sơn, tỉnh Ninh Thuận) đến giới thiệu với bà con nông dân trong xã giống lúa PC-10 cho năng suất cao, và khẳng định chất lượng giống tốt nên nông dân đổ xô mua giống về gieo trồng. Tuy nhiên, sau hơn một trăm ngày chăm bón, 63ha lúa của gần 300 hộ dân, không kết hạt.
Chị Bạch Thị Tươi - ở thôn Hà Trung, xã Tân Văn, huyện Lâm Hà - buồn bã: “Vụ đông xuân vừa qua, nhà tôi gieo trồng hơn 2 sào (2.000m2) - giống lúa PC-10 mua ở đại lý do Công ty Nha Hố phân phối tại địa phương. Được chăm sóc đúng kỹ thuật, thời gian đầu, lúa phát triển bình thường; nhưng đến gần ngày gặt, cây lúa chỉ đứng như trời trồng chứ không chịu kết hạt. Không chỉ gia đình tôi, mà nhiều nhà khác ở Tân Văn này cũng phải ngậm đắng nuốt cay vì lúa không hạt”.
Tương tự, gia đình chị Nguyễn Thị Thúy Hà ở thôn Mỹ Hòa (Tân Văn, Lâm Hà) cũng đã phải cay đắng thuê người mang máy phát cỏ thu dọn 1,4 sào lúa PC-10 của mình trên ruộng để trồng giống lúa khác trong vụ tới. “Lúa đến vụ gặt, chẳng được hạt nào, cứ lép kẹp, đến trâu bò cũng chê”.
Công ty giống “né” trách nhiệm?
Sự việc "trồng lúa thu… cỏ" xảy ra, bà con mua giống đã nhiều lần điện trao đổi, thì được chính ông Vũ Xuân Long - Tổng GĐ Công ty CP giống cây trồng Nha Hố - khẳng định: “Chúng tôi khẳng định rằng giống lúa này rất tốt, đã được trồng ở nhiều nơi. Việc hiện tượng lúa PC-10 của chúng tôi được bà con nông dân xã Tân Văn gieo trồng thất bại là do thời tiết chứ hoàn toàn không phải do giống. Chúng tôi đã cử cán bộ kỹ thuật đi kiểm tra đồng ruộng của bà con ở đó và kết luận lúa PC-10 trổ đúng vào dịp thời tiết xấu nên xảy ra hiện tượng lép hạt, không có nhân gạo”.
Trong khi đó, ông Lê Thanh Hà - Chủ tịch xã Tân Văn thì xác nhận: “Vụ vừa rồi, thời tiết thuận lợi nên lúa phát triển khá tốt. Các loại giống lúa khác như Khang dân, Hương thơm... vẫn cho năng suất cao, không có biểu hiện lúa lép hạt. Chỉ riêng giống lúa PC-10 của Nha Hố là có vấn đề”.
Nông dân Bạch Thị Tươi cho biết: Trên bao bì giống PC-10 chỉ in tên hạt giống, tên công ty và địa chỉ chứ không có bất kỳ hướng dẫn kỹ thuật giới thiệu đặc tính cây trồng. Vấn đề chị Tươi nói, trao đổi với chúng tôi qua điện thoại, ông Vũ Xuân Long - Tổng GĐ Công ty CP giống cây trồng Nha Hố khẳng định, giống này đã được khảo nghiệm, trồng rộng rãi ở các tỉnh miền tây… PC-10 cũng như các giống lúa khác, người trồng lúa nào cũng biết cách trồng nên không cần hướng dẫn".
Mỗi vùng đều có khí hậu, thổ nhưỡng, thời vụ riêng, vì thế giống mới phải thử nghiệm và có hướng dẫn cụ thể cho nông dân sản xuất. Theo chúng tôi, câu trả lời trên của ông Long là thiếu trách nhiệm.
Được biết, đã 3 lần đại diện chính quyền và người dân gặp gỡ những người có trách nhiệm của Công ty CP giống cây trồng Nha Hố, nhưng kết luận về nguyên nhân thất bát vụ vừa qua của giống lúa PC-10 tại huyện Lâm Hà vẫn chưa được thống nhất.
