Bác sỹ Canavero muốn chứng minh cho những người phản đối là họ đã sai như thế nào (ảnh: New York Daily News; Guardian).
Hồi đó nhà ông nghèo, việc nuôi ông lớn là một nỗi vất vả của bố mẹ. 'Việc đó càng hun đúc ý chí của tôi', Canavero nói. Trong những năm 1960, thành phố Turin (Ý) quá đông đúc và năm đầu đi học của ông diễn ra trong một lớp học được “hoán cải” từ một cửa hàng tạp hóa. “Bố tôi nói với tôi, “hoặc là kết quả học tập của con tốt, hoặc là con phải đi làm”. Cuối khóa tiểu học, tôi là học sinh đứng đầu. Cuối khóa cấp hai, tôi được xếp loại xuất sắc”.
Năm 18 tuổi, Canavero vào học trường y và chỉ vài năm sau đã có bài đăng tạp chí y khoa. 'Lúc đó tôi đã nghĩ về việc cấy ghép đầu người'. Giữa những năm 1980, ông chuyển về một bệnh viện ở Turin với vai trò bác sỹ phẫu thuật thần kinh.
Tôi luôn là người cô độc, ông nói. Nhưng ông có bạn không? 'Tất nhiên là lúc này hay lúc kia anh 'tương tác'. Tôi muốn dùng chính xác là từ 'tương tác'. Tôi tương tác khi tôi phải học, sau đó tôi đi theo cách của tôi. Anh chỉ có thể đi một mình trên con đường đó'.
Canavero biết khí chất của mình. 'Tôi không bình thường', ông nói. 'Tôi không thấy có vấn đề gì khi thú nhận điều đó. Kể cả khi tôi không thừa nhận thì anh vẫn có thể nhận thấy, đúng không?'.
Người tình nguyện
'Một số người là thiên tài, một số người là quái dị', Valery Spiridonov, người tình nguyện là bệnh nhân ghép đầu đầu tiên của Canavero, nói. 'Anh có thể chẳng bao giờ biết trước khi dự án hoàn tất'.
Spiridonov, người bị teo cơ trầm trọng, trở thành một phần của dự án chỉ mới hơn hai năm qua. Năm 2013, anh tìm kiếm trên internet và bắt gặp một bài phỏng vấn Canavero. Mất 15 phút tìm kiếm trên Google, Spiridonov tìm thấy địa chỉ email của Canavero và anh đã đi đến một quyết định.
Canavero nói với Spiridonov về viễn cảnh mà anh có thể chờ đợi. 'Anh có thể đi lại. Tôi không biết anh có thể chạy hay không. Anh hạnh phúc với điều đó chứ?'
Spiridonov nói anh hài lòng. Nhưng hy vọng ấy thực tế đến đâu? Bác sỹ Nhiệm Tiểu Bình (Trung Quốc) nói “khó mà đưa ra tỷ lệ phần trăm thành công. Valery là một người đàn ông dũng cảm'. Khi phóng viên hỏi Michael Sarr, biên tập viên tạp chí Phẫu thuật (Mỹ) về khả năng sống sót của Spiridonov, ông nói: '98%, 99%'.
Sarr là bác sỹ phẫu thuật trong 35 năm cho đến khi ông nghỉ hưu năm ngoái. Ông đã biên tập cho tạp chí kể từ những năm 1990.
Bác sỹ Sarr hồi tưởng khi đồng nghiệp người Ý lần đầu chuyển tài liệu về dự án cho tạp chí Phẫu thuật, “chúng tôi không tin ông ta. Cứ như chuyện ngoài trên sao Hỏa. Thật điên rồ”. Tuy nhiên Canavero vẫn quyết tâm và Sarr lục tìm các nghiên cứu y khoa cũ và rồi dần dần chào đón ý tưởng của Canavero.
Vì sao Trung Quốc?
Canavero đang trông đợi cuộc sống mới ở Trung Quốc, nơi “như anh biết đấy, cao ốc mọc lên hằng ngày”. Nhưng lúc đầu ông dự tính ca mổ sẽ diễn ra ở châu Âu hay Mỹ. “Trung Quốc là Trung Quốc. Báo chí do Nhà nước kiểm soát. Nhưng Trung Quốc sẽ muốn bạn biết về ca mổ chỉ để chọc tức phương Tây. Sẽ không có chuyện giữ kín”. Ca mổ, theo Canavero, thậm chí còn được truyền hình trực tiếp.
Ông bất ngờ thú nhận có thể Spiridonov không phải là bệnh nhân đầu tiên. 'Thực sự là, anh ấy không phải là bệnh nhân duy nhất. Có lẽ người Trung Quốc muốn ca mổ đầu tiên sẽ diễn ra với một bệnh nhân Trung Quốc'.
Canavero hy vọng đó sẽ là bệnh nhân ung thư giai đoạn cuối. “Ai đó với khả năng sống sót cực thấp, chỉ để thử nghiệm, như vụ phóng thử tàu Apollo 10. Valery sẽ là chuyến bay Apollo 11”.
Spiridonov có thể không phải là bệnh nhân được ghép đầu duy nhất trong năm 2017.
“Không có chuyện tôi chấp nhận bất cứ chỉ trích nào liên quan đến truyền thông cho việc này. Người duy nhất có thể quyết định trải qua ca mổ là người được hưởng lợi từ ca mổ. Không phải anh. Không phải xã hội. Bệnh nhân là người quyết định”.
Phóng viên hỏi: Nhưng nếu Spiridonov hồi phục, quen với cơ thể mới và rồi có con, vậy những đứa con đó là con ai? “Không phải của anh ấy”, Canavero nói. “Đó là câu hỏi duy nhất về phạm trù đạo đức mà anh nên hỏi. Nhưng hãy tưởng tượng: anh có con, và đứa con đó bị ô tô đâm, đưa đến bệnh viện, bị chết não. Không thể làm gì được nữa. Nhưng giờ lại tưởng tượng: Tôi là bác sỹ được gọi đến. Tôi đến và bảo anh “về bộ não con anh, tôi không có giải pháp nào. Nhưng nếu anh tặng tôi cơ thể nó, và một ngày nào đó cơ thể ấy với một cái đầu mới. Và những đứa trẻ ra đời sau đó là cháu anh. Cuộc sống chưa chấm dứt”.
Đề cập chuyện cấy ghép đầu người, chuyện nhân bản vô tính và giọng điệu của các nhà đạo đức học, Canavero thốt lên: “Con người thật ngu ngốc. Đó có thể là lý do tại sao người ngoài hành tinh chẳng bao giờ chịu hạ cánh xuống hành tinh chúng ta. Họ không muốn biết chúng ta. Các nhà khoa học cũng ngu ngốc. Lịch sử khoa học nói với ta rằng bất cứ ai có những ý tưởng khác thường thường gặp những ý kiến phản bác. Con người là thế. Đâu có gì mới”. Canavero nhún vai.
Ông sẽ sớm có mặt ở Trung Quốc. Và ông không thể dừng mơ đến lúc ông chứng minh nhiều người đã sai khi nói về ông. “Khi ca ghép đầu người trở thành hiện thực ở Trung Quốc, tất cả các chuyên gia, các nhà báo phương Tây từng viết rằng việc đó là bất khả thi, họ sẽ phải xấu hổ. Ngày nào đó tôi sẽ xuất bản đầy đủ những gì họ đã viết”. Ông giơ hai ngón tay để ước lượng một khoảng 5cm. “Nó phải dày như thế này này”. (Hết)
