 |
| Nông dân điều khiển máy cắt tại một trang trại trồng cây gai dầu ở Lexington, Kentucky. Ảnh: AP. |
Sẽ có hàng triệu USD được tạo ra từ việc trồng cây gai dầu, loại cây suốt nhiều năm bị nhầm lẫn với cần sa. Chính phủ Mỹ năm ngoái nới lỏng luật liên quan đến hoạt động trồng trọt, canh tác cây gai dầu, nhờ vậy một số bang đang hăm hở tiến bước, cho phép nông dân trồng loại cây này, thâm chí trước cả khi nhà chức trách ban hành các quy định liên bang. Dù vậy, thách thức mà họ phải đối mặt cũng là rất lớn, theo Harvest Public Media.
“Tôi gần như đã làm tất cả mọi thứ để đắm mình vào cây gai dầu bởi tôi bắt đầu phát điên với những câu hỏi liên tục nảy sinh”, Phillip Alberti, giảng viên nông nghiệp thương mại tại Đại học Mở Illinois, cho biết.
Vài tháng qua, Alberti đã cố gắng trở thành một chuyên gia về cây gai dầu để có thể giúp đỡ các nông dân Illinois. Hơn 500 người trong số họ đã có giấy phép trồng cây gai dầu trong năm nay. Tất nhiên, có những thứ ông khó lòng giúp được, chẳng hạn như lượng mưa xối xả làm trì hoãn việc trồng trọt ở vùng Trung Tây.
“Cây gai dầu cần nước nhưng chúng không thích bị úng nước”, Alberti nói.
Bên cạnh đó, Alberti cho hay ông cũng nghe nói rất nhiều đến tình trạng hạt giống giả. Người dân trên khắp nước Mỹ đều đã báo cáo về việc họ nhận được hạt giống khác với loại họ đã đặt, những hạt có tỷ lệ nảy mầm thấp hay hạt giống cây đực trộn lẫn với hạt giống cây cái.
Đây là vấn đề bởi hầu hết nông dân Mỹ đều trồng cây gai dầu để chiết suất dầu Cannabidiol (CBD), thứ chỉ có trong các cây cái. CBD là một trong hơn 100 loại cannabinoid tự nhiên có ở cây cần sa. Sau THC, nó là thành phần nổi bật nhất của cần sa và dễ dàng được tìm thấy trong cây gai dầu. Không giống THC, CBD không gây cảm giác hưng phấn tinh thần, hiệu ứng mà cần sa được biết tới.
“Khoảng 90 - 95% số đơn của nông dân trồng cây gai dầu ở Illinois đều hướng tới chiết suất CBD”, Alberti cho hay.
Hạt giống giả khiến nông dân tổn thất nặng nề bởi một pound (0,45 kg) hạt giống gai dầu có giá lên tới 10.000 USD.
Từ năm 1937 tới tháng 12/2018, luật liên bang cấm trồng cây gai dầu bởi nó được xếp loại chung với cần sa. Gai dầu dùng để sản xuất vải vóc, vật liệu xây dựng hay những chất liệu khác đều được thuê trồng ở Trung Quốc, Canada hay châu Âu. Chủ tịch Hiệp hội Cây gai dầu Quốc gia Geoff Whaling đã giúp thuyết phục quốc hội Mỹ hợp pháp hóa hoàn toàn nó song ông nhận ra rằng để hoàn thiện cơ sở hạ tầng và quy trình xử lý nhằm hỗ trợ các trang trại gai dầu vừa chớm nở sẽ phải mất nhiều năm.
Bộ Nông nghiệp Mỹ dự kiến đưa ra các quy định liên quan đến hoạt động trồng cây gai dầu vào năm tới. Whaling hy vọng chúng sẽ trả lời cả những vấn đề mà nông dân trồng gai dầu sẽ gặp phải. Ví dụ, nếu một nông dân trồng gai dầu lấy CBD trong khi hàng xóm trồng gai dầu lấy xơ, cây đực ở trang trại kế bên có thể thụ phấn cho cây cái ở trang trại chiết suất CBD, phá hỏng cả vụ mùa.
“Phấn hoa cây gai dầu có khả năng bay xa từ 11 km đến 16 km, thậm chí 32 km”, Whaling cho biết.
Theo ông, ngành công nghiệp gai dầu, dù hợp pháp, sẽ phải mất nhiều năm mới có thể bùng nổ. Whaling lo ngại nông dân đang bỏ quá nhiều tiền đầu tư cho cây gai dầu nhưng lại không có đủ thiết bị để xử lý chúng hiệu quả nhất. “Không có thiết bị giúp thu hoạch, nguồn cung hạt giống không quá lớn, thiếu vắng cả các cơ sở chế biến”, ông nói.
Dù vậy, vẫn có những người đã đạt được thành công bước đầu với cây gai dầu, Andy Huston từ Roseville, Illinois, là một gương mặt điển hình.
Ông có một nhà kính đang trồng khoảng 90.000 cây gai dầu và số lượng thậm chí còn lớn hơn ở cánh đồng gần đó. Huston là một trong những người đầu tiên trồng gai dầu ở Illinois nhờ tham gia một chương trình nghiên cứu của Đại học Tây Illinois.
Điều đầu tiên ông muốn mọi người biết là: “Gai dầu chắc chắn không phải cần sa... Chúng có họ cần sa nhưng khác biệt rất lớn”. Quốc hội quy định cây gai dầu công nghiệp phải có lượng THC nhỏ hơn 0,3%. Đây là lượng THC trong cần sa khiến con người có cảm giác hưng phấn.
Huston đặt hy vọng vào những lợi ích sức khỏe của dầu CBD và đó cũng là mục tiêu ông hướng tới khi trồng cây gai dầu. Ông thậm chí còn tự mua một chiếc máy chiết suất CBD để có thể xử lý cây gai dầu ngay tại trang trại.
“Với diện tích cây trồng của tôi, máy chiết suất dầu sẽ hoạt động liên tục trong 12 tháng”, ông nói.
Vì trồng cây gai dầu từ năm ngoái nên năm nay ông có hạt giống để đem bán cũng như kinh nghiệm để chia sẻ với những nông dân khác. Huston dần dần cải tiến phương thức trồng cây và thu hoạch theo thời gian. Năm ngoái, ông thu hoạch bằng tay nhưng năm nay, ông dùng máy hái.
Hiện chưa có thuốc trừ sâu cho cây gai dầu nên chúng sinh trưởng hoàn toàn tự nhiên, điều mà khách hàng rất coi trọng, Huston cho hay.
Dù trang trại gai dầu đang làm ăn tốt, Huston vẫn trồng ngô và đậu tương. Ông khẳng định mình vẫn còn rất nhiều điều phải học hỏi, khám phá.
“Có lẽ tôi phải học về cây gai dầu hết phần đời còn lại. Nhưng đấy là thứ khiến nó trở nên thú vị”, Huston chia sẻ.
