* Năng suất cao nhất từ trước đến nay
Kết quả này được các doanh nghiệp SX lúa lai và Trung tâm Khuyến nông Quốc gia công bố tại hội nghị sơ kết tình hình SX lúa lai vụ ĐX 2014 diễn ra hôm qua (28/5) tại Nam Định.
Cao nhất hơn 50 tạ/ha
Theo tổng hợp báo cáo của các địa phương và các đơn vị tổ chức SX, tổng diện tích lúa lai F1 vụ ĐX 2013-2014 của cả nước đạt gần 1.420 ha, được thực hiện tại 15 tỉnh, thành phố.
Trong đó, khu vực trung du MNPB SX tại 4 tỉnh, đạt 164 ha (chiếm 11,5% tổng diện tích);
Vùng ĐBSH SX tại 4 tỉnh, với diện tích 456 ha (chiếm 32%), vùng Bắc Trung bộ SX tại 2 tỉnh Thanh Hóa và Nghệ An với 119 ha (chiếm 8,5%);
Vùng Nam Trung bộ và Tây Nguyên SX tại 2 tỉnh Quảng Nam và Đăk Lăk với diện tích 543,5 ha (chiếm 38,3%) và vùng ĐBSCL SX tại 2 tỉnh Cần Thơ và Hậu Giang với diện tích 137 ha (chiếm 9,3%).
Như vậy, hai vùng Trung Bộ - Tây Nguyên và ĐBSH tiếp tục là hai vùng có diện tích SX hạt lai F1 lớn nhất cả nước. Trong đó, vùng Nam Trung bộ - Tây Nguyên đã ghi nhận nhiều diện tích đạt năng suất kỷ lục, cao nhất kể từ khi Việt Nam SX lúa lai (năm 1991) trở lại đây.
Cụ thể đối với các tỉnh vu vực Nam bộ, hiện tại đã thu hoạch xong, đa số các đơn vị SX hạt lai F1 đều cho biết năng suất và sản lượng rất cao.
Ông Nguyễn Hoàng Tuấn, PGĐ Cty CP Giống cây trồng miền Nam phấn khởi cho biết: "Hầu hết diện tích 250 ha lúa lai F1 của Cty SX tại phía Nam cơ bản thắng lợi lớn, với năng suất bình quân đạt 3,2 tấn/ha, cao kỷ lục trong hàng chục năm trở lại đây.
Trong đó, năng suất các tổ hợp lai 3 dòng như Nhị ưu 838, Bác ưu 903 kháng bạc lá và Nam ưu 604 đạt năng suất bình quân tới 4,1 tấn/ha, tăng gần 30% so với vụ ĐX năm trước.
Đặc biệt, nhiều điểm SX hạt lai F1 tại Đăk Lăk, Quảng Nam đạt trên 4,5 - 4,8 tấn/ha, cá biệt có nơi đạt hơn 5 tấn/ha. Đây là năng suất hạt lai F1 cao nhất từng được ghi nhận tại VN từ trước tới nay.
Cty CP Giống cây trồng Trung ương (NSC) cũng cho biết, 80 ha lúa lai F1 giống Nhị ưu 838 của Cty SX tại Quảng Nam và Đăk Lăk đạt bình quân tới 39 tạ/ha, sản lượng đạt 353 tấn hạt lai F1 đạt tiêu chuẩn. Ông Đỗ Bá Vọng, PGĐ NSC cho biết, đây là năng suất cao nhất kể từ khi Cty SX lúa lai đến nay.
Cty Mahyco (Tập đoàn Maharashtra Ấn Độ), một DN lần đầu mua bản quyền tổ hợp TH3-5 SX tại Quảng Nam với quy mô 90 ha/vụ cũng cho biết thắng lợi ngoài mong đợi, với năng suất hạt lai F1 bình quân đạt 35 tạ/ha, sản lượng đạt 315 tấn, vượt 50 tấn so với kế hoạch dự kiến...
Với năng suất hạt lai F1 cao kỷ lục tại khu vực miền Trung - Tây Nguyên, các DN cho biết nông dân tham gia SX lúa lai vụ này có khả năng thu nhập đạt trên 50 triệu đồng/ha, cao hơn SX lúa thương phẩm từ 2,2 - 2,5 lần.
Đối với các tỉnh phía Bắc, do ảnh hưởng của thời tiết âm u kéo dài khiến lúa sinh trưởng đẻ nhánh chậm, thời gian phân hóa đòng của các dòng bố, dòng mẹ chậm hơn các năm từ 7 - 10 ngày.
Do đó đến khi lúa trỗ và làm hạt trúng vào giai đoạn đầu tháng 5/2014 miền Bắc có 3 đợt nắng nóng liên tục với nhiệt độ 38-390C, ảnh hưởng xấu đến sự thụ phấn và kết hạt của hầu hết các giống lúa lai, đặc biệt là các tổ hợp lai mẫn cảm với thời tiết như HYT 100, SL8H-GS9...
Hiện tại, các diện tích lúa lai F1 tại phía Bắc vẫn đang giai đoạn vào chắc đến chín, một số diện tích trà sớm đã bắt đầu thu hoạch. Theo đó, đánh giá sơ bộ của các vùng SX lúa lai F1 trà sớm tại các tỉnh trung du MNPB như Bắc Giang, Yên Bái, Lào Cai..., với các tổ hợp LC25, Nhị ưu 838, VL24... dự kiến năng suất bình quân đạt 26 tạ/ha.
| “Đến nay, chúng ta chỉ gom lại còn khoảng 20 DN làm lúa lai, nhưng quy mô tăng lên theo hướng SX tập trung là điều rất đáng mừng. Về nguồn giống bố mẹ, đúng là muốn có nhiều giống lúa lai mới, tất yếu phải có nhiều tổ hợp mới. Từ năm nay, Bộ NN-PTNT sẽ rà soát lại các đề tài nghiên cứu, phối hợp với ĐH Nông nghiệp Hà Nội theo hướng đặt hàng đặc biệt cho các đơn vị có năng lực chọn tạo nguồn giống bố mẹ. Về quy trình SX hạt lai F1, mặc dù chúng ta đã đạt được năng suất rất cao, nhưng vẫn cần hoàn thiện cải tiến, quan điểm là dứt khoát không để người dân phải chịu rủi ro khi SX lúa lai. Theo đó, đề nghị Trung tâm Khuyến nông Quốc gia phối hợp với Trung tâm Dự báo KTTV Quốc gia có chương trình hợp tác, cung cấp chi tiết dự báo gần cho các DN và các vùng SX lúa lai cụ thể theo các thời điểm cần thiết” (Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Lê Quốc Doanh). |
Đối với trà xuân muộn tại vùng ĐBSH và Bắc Trung Bộ, gồm các giống HYT 100, CT16, GS9... năng suất hạt lai F1 dự kiến bình quân đạt 24 tạ/ha. Mặc dù đây là năng suất không cao nhưng theo đánh giá của các DN là chấp nhận được và cơ bản không bị mất mùa.
Như vậy, với việc các tỉnh phía Nam gặt hái thắng lợi lớn, theo tính toán của Trung tâm Khuyến nông Quốc gia, tổng sản lượng hạt lai F1 vụ ĐX 2014 của cả nước sẽ đạt khoảng 3.600 tấn. Dự kiến vụ mùa 2014, sẽ có thêm khoảng 1.000 ha lúa lai F1 được gieo cấy.
Nếu dự tính năng suất hạt lai vụ mùa 2014 đạt 26 tạ/ha, tổng sản lượng hạt lai trong nước có thể đạt 6.200 tấn, đáp ứng gieo cấy khoảng 310 nghìn ha lúa thương phẩm (chiếm 42 - 45% tổng diện tích lúa thương phẩm toàn quốc).
Vẫn nơm nớp vì thiếu máy sấy
Mặc dù SX lúa lai F1 tại các tỉnh phía Nam thắng đậm, nhưng tại hội nghị hôm qua, nhiều DN vẫn nơm nớp lo chỉ vì thiếu máy sấy. Ông Đỗ Bá Vọng, PGĐ NSC lo lắng: "Cty đã chuyển SX lúa lai hai dòng (F1) từ Quảng Nam ra Thanh Hóa, năng suất dự kiến đạt khá cao khoảng 26 tạ/ha. Tuy nhiên lo lắng nhất khi chuyển SX lúa lai ra phía Bắc đó là thời điểm thu hoạch thường rất hay gặp mưa".
Theo ông Vọng, các vùng SX lúa lai của Cty hiện tại chỉ có máy sấy rất nhỏ hoặc không có máy sấy nên rất bấp bênh, chỉ cần một trận mưa lúc thu hoạch là xem như công sức đổ sông đổ biển. “Cty chúng tôi đã từng mất trắng hàng chục ha bởi lúc thu hoạch gặp mưa, lúa mọc mầm. SX lúa lai vốn đã rất chịu rủi ro, Nhà nước cần hỗ trợ cho DN hoặc các HTX tại các vùng SX lúa lai tập trung để chủ động sấy trong lúc gặp mưa”.
Đồng tình với quan điểm này, ông Nguyễn Hoàng Tuấn – PGĐ Cty CP giống cây trồng Miền Nam kể khó: “Cty chúng tôi đã có kế hoạch mở rộng diện tích SX lúa lai trong thời gian tới, nhưng chỉ vướng mỗi cái máy sấy. Tôi khẳng định, chỉ ở đâu có máy sấy mới SX lúa lai được, mới có thể mở rộng diện tích”.
Cùng với khó khăn về máy sấy, nhiều ý kiến tại hội nghị cũng kiến nghị Bộ NN-PTNT có cơ chế hỗ trợ cho toàn bộ 100% diện tích lúa lai F1 mà các DN đang SX. “Chương trình khuyến nông hỗ trợ SX lúa lai hiện nay chỉ hỗ trợ được trên dưới 1 triệu đồng/ha và cũng chỉ áp dụng được chưa tới 1/3 tổng diện tích lúa lai F1 cả nước nên chẳng thấp vào đâu.
Cần phải coi SX lúa lai là lĩnh vực ưu tiên đặc biệt, theo đó cần có thêm chính sách hỗ trợ rủi ro bằng cách nhà nước hỗ trợ 50% phí bảo hiểm cho SX lúa lai”, PGS.TS Nguyễn Thị Trâm kiến nghị.
Cũng theo TS Trâm, cần phải có hỗ trợ đặc biệt cho việc tạo nguồn giống bố mẹ trong nước, bởi hiện tại, chúng ta mới chỉ tự chủ được chưa tới 50% nguồn giống bố mẹ, còn lại đều phải NK. “Muốn có nhiều tổ hợp lai tốt, trước hết phải có nguồn bố mẹ dồi dào. Chúng ta đi nhập bố mẹ về SX thì chẳng khác so với đi nhập lúa lai về là mấy”, bà Trâm so sánh.
