Nhà thơ Nguyễn Phan Hách (1944-2019). Ảnh: TL.
Năm 1958, khi đang học phổ thông, ông đã có truyện ngắn in báo Văn Nghệ. Tuy nhiên, thơ mới là hồn cốt của Nguyễn Phan Hách.
Khi còn làm cán bộ văn hóa ở quê nhà, Nguyễn Phan Hách đã có bài thơ “Làng quan họ” xao xuyến: “Sông Cầu làm bao xanh/ Ngang lưng làng quan họ/ Những cánh buồm nhớ thuơng/ Câu ca đầu ngọn gió/ Mẹ giặt yếm bên sông/ Đêm trăng thanh hát gọi/ Con nuớc chảy lơ thơ/ Con cò đi lặn lội”.
Bài thơ “Làng quan họ” được nhạc sĩ Nguyễn Trọng Tạo phổ nhạc thành ca khúc “Làng quan họ quê tôi” nổi tiếng.
Khi chuyển lên công tác tại Hội Nhà văn Việt Nam, Nguyễn Phan Hách có bài thơ “Hoa sữa” đắm đuối: “Tuổi mười lăm em lớn từng ngày/ Một buổi sáng bỗng biến thành thiếu nữ/ Hôm ấy mùa thu anh vẫn nhớ/ Hoa sữa thơm ngây ngất bên hồ/ Tình yêu đầu mang hương sắc mùa thu/ Mùi hoa sữa tan trong áo em và mái tóc/ Tình yêu đầu tưởng không gì chia cắt/ Vậy mà tan trong sương gió mong manh”.
Bài thơ “Hoa sữa” được nhạc sĩ Thế Duy phổ nhạc thành ca khúc “Mối tình đầu” cũng nổi tiếng không kém.
Cuốn sách được ấn hành nhân kỷ niệm 1 năm nhà thơ Nguyễn Phan Hách giã biệt dương gian. Ảnh: TL.
Chỉ với hai bài thơ phổ nhạc ấy, đủ để Nguyễn Phan Hách ngất ngưởng đi giữa đời văn lẫn đời thường. Thế nhưng, ông vẫn miệt mài sáng tạo.
Sau khi nghỉ hưu, Nguyễn Phan Hách tung ra cuốn tiểu thuyết “Cuồng phong” miêu tả những biến động ở nông thôn, gợi nhiều suy tư cho độc giả trước các đổi thay vật chất chóng mặt và trước các giá trị lương tri chênh chao.
Sự dữ dội của tiểu thuyết “Cuồng phong” chứng minh rằng, một người luôn hiền lành và nhũn nhặn như Nguyễn Phan Hách vẫn thao thức khôn nguôi về phẩm giá người Việt trong những cơn bão thử thách khắc nghiệt của chiến tranh, của lòng tham, của thù hận.
Cả sự nghiệp cầm bút của Nguyễn Phan Hách có 5 tập thơ, 4 tiểu thuyết, 11 tập truyện ngắn. Tuy nhiên, ông chưa bao giờ tự mãn, mà ông luôn dằn vặt: “Bao nhiêu năm/ Tôi vật nhau với chữ nghĩa/ Chữ nghĩa vật tôi ngã chổng kềnh/ Và tôi cũng vật chổng kềnh chữ nghĩa. Để rồi, cho sự kết cục bi thương: Chữ nghĩa vứt vào sọt rác/ Còn tôi thì vào lò thiêu xác”.
Tuyển tập “Nơi gió bay” cũng giới thiệu 18 ca khúc do Nguyễn Phan Hách sáng tác sau tuổi 70. Chất liệu dân ca quan họ đã thấm vào tâm hồn ông và tự nhiên trôi chảy ra thành bài hát giàu chất trữ tình.
