Người dẫn tri thức về núi

Được sở hữu trọn bộ những cuốn truyện tranh nổi tiếng, hay các đầu sách về y học, giống cây trồng với người ở miền xuôi là chuyện rất bình thường, nhưng với đồng bào vùng cao lại là cả một niềm mơ ước. Thấu hiểu được khao khát đó, bà Lưu Thị Nguyệt Minh, ở phường Đồng Tâm, TP Yên Bái, tỉnh Yên Bái đã dành nửa đời mình đi sưu tầm và mở thư viện đọc miễn phí với một tâm nguyện thật thanh cao.

Trẻ em miền núi thiệt thòi lắm!

Vừa bước vào căn nhà khang trang của bà Minh, điều khiến chúng tôi ấn tượng nhất không phải là sự hoành tráng của ngôi nhà mà là kho tri thức đồ sộ. 6 kệ sách với hàng nghìn cuốn được sắp sếp quy củ. Phần diện tích lớn nhất giữa gian nhà, bà Minh cho sắp xếp hai hàng ghế để các cháu thiếu nhi và bà con đến đọc sách miễn phí.

Bà Minh sinh ra tại vùng quê nghèo thuộc xã Văn Lý (Lý Nhân, Hà Nam). Bố mất sớm, mẹ đi thêm bước nữa, tuổi thơ trong ký ức Minh là sự chăm sóc của các bác đằng ngoại. “Do gia đình nhà bác quá khó khăn nên tôi phải nghỉ học thường xuyên. Hôm nào được đến lớp, tôi tranh thủ mượn sách, vở của bạn cặm cụi ghi bài để lúc đi chăn bò hay xong việc đồng áng tôi lại lấy sách ra đọc và nghiền ngẫm. Không hiểu sao tôi ham đọc sách đến phát nghiện”, bà Minh nhớ lại.

 Năm 1964, tròn 17 tuổi, bà xung phong lên một huyện vùng cao của tỉnh Lào Cai dạy cái chữ cho các cháu đồng bào dân tộc thiểu số. Trong thời gian đó, bà được học lớp văn học tại Trường Cao đẳng Sư phạm Lào Cai và lập gia đình với một thầy giáo dạy văn khác. Khi đã yên bề gia thất vợ chồng bà Minh chuyển về thành phố Yên Bái công tác và định cư tại đó.

Bà Minh bảo, ý tưởng thành lập một thư viện đọc sách miễn phí cho các cháu thiếu niên, nhi đồng đã hình thành trong đầu bà từ năm 2005. “Tôi thấy các cháu thiếu nhi bây giờ thiếu nhiều sân chơi quá, nhìn chúng đá bóng, chơi đùa ngoài đường mà thấy bất an vô cùng. Lại còn một số cháu lao vào các trò chơi điện tử vô bổ nữa. Tình cờ một lần nhìn thấy mấy đứa trẻ vùng cao lang thang đứng ngoài cửa sổ ngó vào lớp học với ánh mắt khát thèm chữ mà tôi ứa nước mắt. Ngay hôm đó, tôi về nhà và thực hiện tâm nguyện mở thư viện miễn phí bao năm ấp ủ của mình”.

Vạn sự khởi đầu nan, bà Minh chỉ có vài chục quyển sách do bà tích cóp được từ thời còn dạy học. Để có được một thư viện với hàng nghìn đầu sách, thu hút hàng trăm lượt học sinh vào đọc mỗi ngày như hiện nay, bà Minh đã phải trải qua không biết bao nhiều lời dị nghị. Gia đình bà Minh lúc đầu cũng không ủng hộ vì bà suốt ngày đi tìm sách không có thời gian chăm nom cháu. Hàng xóm xì xào bảo bà mở thư viện ra nhằm thu hút các cháu vào đọc sách để bán được nhiều hàng. “Đấy! Anh nhìn xem nhà bán toàn bột giặt, giấy vệ sinh… thì các cháu mua làm sao được”, bà Minh tâm sự.

Sau vài tháng đi vào hoạt động, thư viện sách của bà có rất nhiều cháu nhỏ vào đọc, ngày đầu các cháu vào đọc về gia đình bố mẹ các cháu còn dò hỏi bà Minh có lấy tiền không? Bà có bắt mua hàng, bánh kẹo không? Khi đã có được lòng tin của bà con lối xóm. Ai đến đọc bà Minh cũng bảo rủ thêm người thân bạn bè đến đọc cho đông vui.

Tính đến nay, sau gần một năm sưu tầm bà Minh đã bỏ ra hơn 50 triệu đồng để mua sách, một số tiền rất lớn đối với một giáo viên đã về hưu như bà. Thư viện từ lúc chỉ có người dân phường Đồng Tâm biết, đến bây giờ đã lan rộng ra các huyện: Văn Yên, Trấn Yên, Yên Bình và toàn thành phố Yên Bái tìm đến trau rồi tri thức.

Thiện nguyện

Nghe song câu chuyện, bà Minh vào nhà lục tìm một hồi. Lát sau, bà mang ra một chồng sách rồi đưa cho chị bán rau mang về cho con học. Ôm trên tay chồng sách giáo khoa cũ mà hai hàng nước mắt chị bán rau lăn dài trên má, đôi môi mấp máy không nói nên lời.

Đầu tháng 4 vừa rồi, bà Minh lặn lội từ thành phố Yên Bái xuống Hà Nội để đăng ký mua 100 bộ sách giáo khoa chuẩn bị tặng cho những trẻ em nghèo vượt khó trên địa bàn của tỉnh trong kỳ nghỉ hè sắp tới. “Tôi dự định năm học tới sẽ lên các trường vùng cao để trao sách cho trẻ em nghèo ở các trường tiểu học, tôi sẽ dành một ngày đầu tiên để trao sách cho trường trẻ mồ côi của tỉnh và góp tiền may đồng phục cho một số trẻ em nghèo hiếu học”, bà Minh chia sẻ dự định.