Nữ sĩ Lê Thị Kim giấu trong hư ảo trái tim bơ vơ

Nữ sĩ Lê Thị Kim được xem như một gương mặt tiêu biểu của văn chương TP.HCM trưởng thành sau ngày đất nước thống nhất. Tính từ tác phẩm đầu tay “Khi tình yêu đến” xuất bản năm 1988 cho đến hôm nay, nữ sĩ Lê Thị Kim có 4 tập thơ riêng. Số lượng ấy không nhiều, nhưng nữ sĩ Lê Thị Kim có sức ảnh hưởng không nhỏ đến đồng nghiệp và công chúng, nhờ lối sống năng động và đôn hậu của chị.

Nhân dịp kỷ niệm thành lập Hội Liên hiệp Phụ nữ VN 20/10, Hội Nhà văn TP.HCM đã tổ chức tọa đàm “Nhà thơ Lê Thị Kim sâu thẳm tình đầy”. Nhiều thế hệ cầm bút phương Nam đã đến chung vui với nữ sĩ Lê Thị Kim để cùng nhìn lại hành trình sáng tạo của một người đàn bà tài hoa và lận đận nhưng vẫn luôn giữ được nguồn năng lượng tin yêu cuộc đời.

Nữ sĩ Lê Thị Kim không đột phá kỹ thuật để thích ứng trào lưu cách tân, cũng không đưa ra thông điệp dữ dội để hòa nhịp ý thức nữ quyền. Nữ sĩ Lê Thị Kim vẫn tuân thủ vần điệu nhịp nhàng của thơ Việt truyền thống, lấy sự dịu dàng làm bệ phóng, lấy sự bao dung làm gia vị: “Đôi khi trong cõi thật/ Ta nói cười ước mơ/ Để giấu trong hư ảo/ trái tim mình bơ vơ/ Để giấu trong hư ảo/ Nửa vầng trăng không đầy/ Để giấu trong hư ảo/ Mảnh tình gầy xót xa”.

Bởi những câu chữ mềm mại và uyển chuyển, thơ Lê Thị Kim rất được các nhạc sĩ ưa chuộng khi muốn tìm nguồn cơn cảm hứng hoặc chất liệu trữ tình cho ca khúc nào đó. “Đừng nhìn em như thế” là bài thơ của Lê Thị Kim được phổ nhạc có sức lan tỏa rộng nhất trong cộng đồng: “Đừng nhìn em như thế/ Cháy lòng em còn gì/ Sự nồng nàn của biển/ Cuốn mất hồn em đi/ Đừng nhìn em như thế/ Khắc giờ thành thiên thu/ Mắc nợ đời dâu bể/ Mắc nợ thời thơ si/ Em đành làm chim nhỏ/ Đứng hót chơi trong chiều/ Thả đôi lời hoa cỏ/ Cho đời bớt tịch liêu”.

Nữ sĩ Lê Thị Kim hoạt động song song ở hai lĩnh vực thi ca và mỹ thuật. Thậm chí có nhiều giai đoạn, thành tựu mỹ thuật của chị còn lấn lướt thành tựu thi ca của chị. Những triển lãm của chị, nhận được sự tán thưởng của giới hội họa. Nhiều bức tranh của chị có mặt trong nhiều bộ sưu tập cá nhân trong và ngoài nước.

Đặc biệt, phần lớn thu nhập từ việc bán tranh đều được nữ sĩ Lê Thị Kim quyên góp cho các quỹ từ thiện. Đó là phẩm cách đáng trân trọng của nữ sĩ Lê Thị Kim, luôn thấu hiểu và chia sẻ với những mảnh đời khốn khó xung quanh. Đó cũng là bài thơ khác của nữ sĩ Lê Thị Kim, bài thơ không viết bằng ngôn ngữ mà viết bằng tấm lòng, bài thơ viết bằng ánh mắt ân cần hướng về những thân phận thua thiệt hơn mình.

Không dễ đánh giá trọn vẹn về những đóng góp nghệ thuật của nữ sĩ Lê Thị Kim. Bởi lẽ, khi nhìn nữ sĩ Lê Thị Kim phía thi ca lại thấy chị lấp lánh phía mỹ thuật, còn khi nhìn nữ sĩ Lê Thị Kim phía mỹ thuật lại thấy chị lung linh phía thi ca. Tuy nhiên, cũng may, chính nữ sĩ Lê Thị Kim xác định con đường cống hiến bản thân khá cụ thể: “Lúc nào một niềm mơ ước hiển hiện, một nỗi khao khát dâng trào, tôi viết. Có thể là những dòng thơ, có thể là những dòng vu vơ không biết rồi nó có được chắt lọc thành thơ.

Cho nên, tôi không mộng tưởng điều gì, bởi khi làm thơ, tôi cảm thấy như mình đang lạc vào chốn nơi nào đó, một cõi riêng mình, nghe lại chính giọng nói của mình và đôi khi còn như một kẻ lữ hành đang đi ngược chiều gió thổi…Tuy nhiên khi có những bài thơ được độc giả nhớ, vẫn là niềm động lực khuyến khích tôi. Hãy đi, đi nữa, cố gắng lên tới đỉnh tuyết kia”.

Dòng thơ chảy dọc theo dòng đời của nữ sĩ Lê Thị Kim không có nhiều thay đổi. Các tập thơ “Đóa quỳ hư ảo”, “Sương khói tình yêu” hay “Em lạc đâu Sao Kim” vẫn nhấn quán một phong thái thong dong. Thơ chị cứ ngơ ngác thủ thỉ. Thơ chị cứ bâng quơ giãi bày. Thơ chị cứ mong manh gửi gắm. Cả khi chị hân hoan nhập cuộc rộn ràng “Tà áo em trôi, trời xô lệch/ Cả lòng ta cuốn với chiều say/ Tứ thân một dải đà ngây dại/ Huống hồ chìm nổi bốn dòng mây” lẫn khi chị đứng riêng mất mát lặng lẽ “Anh bây giờ xa quá/ Bên trời hoa em héo gầy/ Anh bây giờ xa quá/ Nửa vầng trăng khuyết trên tay”.

Ở tuổi 73, nữ sĩ Lê Thị Kim có thể tạm kết một sự nghiệp nhiều nỗ lực lắm mộng thơ. Chị không cưỡng cầu danh vọng mà chỉ kiếm tìm an ủi ở thi ca. Chị dự phần với thi ca, và thi ca dắt chị qua những ngày tháng tĩnh tại nhớ thương: “Thơ ơi ở lại cùng em/ Xin làm lửa ấm những đêm buồn này/ Tình đã vút khỏi tầm tay/ Em giờ như chiếc lá quay giữa dòng/ Giữa đời yêu ghét vô thường/ Còn đâu chốn nọ dịu dàng mà mong/ Xin hồn thơ mở bao dung/ Cho em chất chứa những cung bậc buồn/ Thôi đành phận cát long đong/ Níu thơ xin một điểm dừng thơ ơi”.