Sáng 17/7, Hội đồng xét xử phúc thẩm – Tòa án Quân sự Trung ương tiến hành xét xử, xem xét kháng cáo của 7 bị cáo, trong đó có 4 cựu sỹ quan Học viện Quân y gồm: Hồ Anh Sơn (cựu Thượng tá, Phó Giám đốc, Viện nghiên cứu Y-Dược học Quân sự), Nguyễn Văn Hiệu (cựu Đại tá, Trưởng Phòng Trang bị - Vật tư), Ngô Anh Tuấn (cựu Thiếu tá, Trưởng Phòng Tài chính), Lê Trường Minh (cựu Thiếu tá, Trưởng Ban Hóa dược, Phòng Trang bị - Vật tư).
Các bị cáo tại phiên tòa. Ảnh: Nam Anh.
Hai bị cáo thuộc Công ty Cổ phần công nghệ Việt Á (Công ty Việt Á) là Phan Quốc Việt - Tổng Giám đốc và Vũ Đình Hiệp - Phó Tổng Giám đốc. Bị cáo còn lại là Trịnh Thanh Hùng, cựu Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học và Công nghệ các ngành Kinh tế - Kỹ thuật (Bộ Khoa học và Công nghệ).
Tòa án cũng triệu tập bà Hồ Thị Thanh Thủy - vợ bị cáo Phan Quốc Việt, đến tham dự với vai trò người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan.
Theo bản án sơ thẩm, khi dịch COVID-19 xuất hiện ở nước ngoài và có nguy cơ cao lây lan vào Việt Nam, Ban Giám đốc Học viện Quân y có văn bản gửi Bộ Khoa học và Công nghệ về việc đề xuất nhiệm vụ phát triển kit chẩn đoán viêm phổi do virus corona. Xuất phát từ vụ lợi cá nhân nên từ tháng 1/2020, Trịnh Thanh Hùng đã thông đồng với Phan Quốc Việt và Hồ Anh Sơn để đưa Công ty Việt Á vào tham gia đề tài với vai trò là cơ quan phối hợp, sản xuất 20.000 kit xét nghiệm thử nghiệm. Sau đó, để Việt Á được cấp phép, sản xuất thương mại trái pháp luật bộ kit.
Đến ngày 6/2/2020, Học viện Quân y ký hợp đồng thực hiện Đề tài khoa học và công nghệ với Văn phòng các chương trình trọng điểm cấp Nhà nước, Vụ Khoa học và Công nghệ các ngành Kinh tế - Kỹ thuật. Tổng kinh phí đề tài là gần 19 tỷ đồng. Quá trình thực hiện đề tài, Trịnh Thanh Hùng, Hồ Anh Sơn, Phan Quốc Việt xác định kit Công ty Việt Á cung cấp tốt hơn nên Hùng, Sơn, Việt thống nhất không đặt vấn đề Học viện Quân y chuyển giao quy trình nghiên cứu mà để Công ty Việt Á sản xuất 20.000 kit test thử nghiệm theo nhiệm vụ của Đề tài.
Cơ quan tiến hành tố tụng xác định Trịnh Thanh Hùng đã thông đồng với Phan Quốc Việt, Hồ Anh Sơn đưa bộ kit do Công ty Việt Á cung cấp đi thử nghiệm tại Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương và sử dụng sản phầm này để nghiệm thu giai đoạn 1 của Đề tài và nghiệm thu Đề tài.
Quy trình nghiên cứu của Học viện Quân y không liên quan đến bộ kit Công ty Việt Á để nghiệm thu thông qua Đề tài, đã dẫn đến hậu quả quy trình nghiên cứu của Học viện Quân y không có sản phẩm được thử nghiệm, đánh giá, khiến Đề tài này không hoàn thành.
Hội đồng nghiệm thu giai đoạn 1 của Đề tài và nghiệm thu Đề tài không biết các bị cáo Hùng, Việt, Sơn gian dối trong việc sử dụng bộ kit không được sản xuất theo quy trình nghiên cứu của Học viện Quân y mà sử dụng bộ kit do Công ty Việt Á cung cấp.
Qua đó, Hội đồng xét xử sơ thẩm xác định, Việt đã gian dối trong làm thủ tục cấp phép bộ sản phẩm kit tại Bộ Y tế để được Bộ Y tế ra Quyết định cấp phép tạm thời và Quyết định cấp phép lưu hành bộ kit cho Công ty Việt Á trái luật. Hành vi gian dối này của các bị cáo đã gây thiệt hại gần 18,5 tỷ đồng. Sau khi được cấp phép, Việt đã cảm ơn Trịnh Thanh Hùng bằng 350 nghìn USD (khoảng 8 tỷ đồng) và Hồ Anh Sơn 2,5 tỷ tiền “hoa hồng”.
Ngoài ra, trong năm 2020, Hồ Anh Sơn đã chỉ đạo cấp dưới đi tìm mua các ống falcon, tăm bông trên địa bàn Hà Nội rồi đóng gói, chuyển cho Công ty Việt Á để doanh nghiệp này bán lại và Sơn sẽ được hưởng “toàn bộ lợi nhuận” theo đề nghị của Phan Quốc Việt. Trên nhiều sản phẩm, Hồ Anh Sơn còn cho đóng logo của Viện Nghiên cứu y dược học quân sự, Học viện Quân y.
Khi nhận hàng từ Sơn, Công ty Việt Á bán lại cho một số cơ sở y tế nhà nước hoặc bệnh viện tư nhân, thu tổng số tiền hơn 3,6 tỷ đồng. Trừ các khoản thuế, số tiền còn lại là hơn 3,1 tỷ đồng được Việt Á chuyển lại cho bị cáo Sơn. Cơ quan tố tụng xác định, trừ các chi phí hợp lý, bị cáo Sơn hưởng lợi hơn 2,1 tỷ đồng qua việc làm ăn với Công ty Việt Á.
Hội đồng xét xử sơ thẩm, TAND TP Hà Nội đã tuyên phạt bị cáo Phan Quốc Việt 15 năm tù về tội “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ” và 10 năm tù về tội “Vi phạm quy định đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng”, tổng hợp hình phạt là 25 năm tù.
Bị cáo Trịnh Thanh Hùng và Hồ Anh Sơn bị tuyên phạt lần lượt là 15 năm tù và 12 năm tù về tội “Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ”.
Bốn bị cáo khác bị tuyên phạt về tội “Vi phạm quy định đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng”, lần lượt là Nguyễn Văn Hiệu 7 năm tù; Ngô Anh Tuấn 4 năm tù; Lê Trường Minh 6 năm tù; Vũ Đình Hiệp 6 năm tù.
Sau phiên tòa sơ thẩm các bị cáo có đơn kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt; bị đơn dân sự là Công ty Việt Á kháng cáo xin xem xét lại phần trách nhiệm dân sự.
