Phun thuốc BVTV cho lúa theo nguyên tắc "4 đúng"
Đây là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến phát sinh gây hại của nấm khô vằn trên các giống lúa. Nhiều diện tích bị nhiễm nấm bệnh ở mức cấp 3 - 5.
Nếu không phòng trừ, ngăn chặn kịp thời sự lây lan của bệnh, nấm khô vằn sẽ tấn công lên ngọn lúa làm năng suất giảm đáng kể (gây bạc bông).
Trước tình hình trên, xin đưa ra một số lưu ý và hướng dẫn nông dân cách phòng trừ hiệu quả.
Điều kiện phát sinh phát triển bệnh
Khác với nấm đạo ôn (thường chỉ gây hại trên những giống nhiễm - lúa nếp, lúa có bản lá to, dày, xanh đậm), nấm khô vằn thường có phạm vi gây hại rộng hơn (rất nhiều giống lúa khác nhau).
Bệnh khô vằn phát sinh mạnh trong điều kiện nhiệt độ và ẩm độ cao. Nhiệt độ tối thích hợp cho nấm phát sinh và gây hại mạnh là từ 24 -30 độ C và ẩm độ bão hòa hay lượng mưa cao. Đặc biệt ở ruộng nhiều nước, cấy dày, cây lúa um tùm, rậm rạp.
Sự phát sinh phát triển của bệnh còn liên quan nhiều đến chế độ phân bón: Bón phân đạm nhiều, bón đạm thúc đòng nếu khi cây đang bị bệnh sẽ làm bệnh lây lan, gây hại mạnh hơn. Trong khi đó, phân bón kali lại có tác dụng kìm hãm sự phát triển của bệnh.
Triệu chứng nhận biết:
Vết bệnh xuất hiện ban đầu ở những bẹ lá gần gốc, có hình bầu dục, màu trắng xám. Khi nấm tấn công lên lá thì vết bệnh không có hình dạng nhất định mà loang lổ như hình vằn da hổ.
Nấm già phát triển thành hạch và rơi xuống đất. Khi lúa bị nấm khô vằn gây hại thì thường nấm bồ hóng kèm theo xuất hiện nên khi quan sát vết bệnh thường thấy cây lúa nham nhám bẩn như phủ tro mỏng.
Phòng trừ
- Bón phân đạm thúc đòng: Như trên đã nêu trên do thời tiết từ đầu vụ đến nay luôn ấm, thuận lợi cho cây lúa hấp thu dinh dưỡng. Nhiều diện tích có nguy cơ thừa đạm.
Thời điểm sắp tới là lúc bón thúc đòng. Do đó cần chú ý căn cứ vào màu sắc lá lúa mà cân đối đạm và kali sao cho hợp lý (dựng bảng so màu hoặc theo kinh nghiệm nhiều năm). Không nên bón thừa đạm sẽ dẫn đến nhiều hệ lụy (sâu bệnh hại mạnh).
Tuy nhiên, nếu ruộng đang bị nhiễm bệnh khô vằn thì nhất thiết không bón đạm cho lúa vì sẽ làm bệnh trầm trọng thêm. Chỉ nên bón đạm cho lúa “nếu lúa đói đạm” khi bệnh đã trị khỏi.
* Chú ý: Không để nước quá cao trong ruộng sẽ làm độ ẩm trong ruộng cao, nấm khô vằn sẽ phát triển và gây hại mạnh.
Tốt nhất, trên những diện tích lúa chưa làm đòng (lúa đứng cái, chưa có "cứt gián") cần khẩn trương tháo kiệt nước trong ruộng nhằm hạn chế sự lây lan của bệnh, đồng thời cây lúa được cứng cáp hơn.
Chỉ giữ một mực nước nhỏ khoảng 2 cm nếu lúa đó đang làm đòng (lúa có cứt gián trở đi).
- Phun thuốc và bón kali cho lúa: Nấm khô vằn có khả năng kháng thuốc cao. Vì vậy, để việc phun trừ nấm bằng thuốc hóa học đạt hiệu quả, nông dân cần lựa chọn một trong các loại thuốc đặc trị như Anvil, Kalihex, Atuvil, Carbenrim, Nativo, Tiltsupe, Monceren...
* Chú ý: Sử dụng thuốc hóa học để phun trừ bệnh chỉ mang lại hiệu quả cao khi vết bệnh chưa lan lên lá (nấm mới gây hại ở bẹ lá) và thuốc được tiếp xúc với tầng lá dưới của cây.
Vì vậy, cần tiến hành phun trừ sớm khi cây lúa mới chớm bị bệnh. Không nên chờ đến lứa sâu tới rồi phun một thể như nhiều nông dân trao đổi. Khi phun cần rẽ lối và đưa vòi phun vào gốc lúa mới đạt hiệu quả cao.
Bón kali cho lúa lúc này rất thích hợp, một mặt làm cho quá trình hình thành và phát triển mầm đòng được thuận lợi. Mặt khác, như trên đã nói, phân kali có khả năng kìm hãm nấm khô vằn phát triển.
Cho nên, tốt nhất khi phun thuốc, nông dân nên cộng thêm 0,5 lạng kali trắng (K2SO4)/bình 16l để phun cùng sẽ làm cho việc phun trừ nấm được hiệu quả hơn.
Vì phân kali trắng là kali dễ tiêu, có thể hấp thu trực tiếp vào trong mô tế bào thân, lá cây lúa, ngăn cản nấm khô vằn nhanh hơn và làm cho thân lá lúa cứng cáp hơn.
* Chú ý: Khi phun thuốc phòng trừ nấm khô vằn cần phun cả lên bờ cỏ xung quanh ruộng để tiêu hủy triệt để nguồn bệnh, vì cỏ là một trong những ký chủ phụ của nấm khô vằn.
