Vừa qua, Thanh tra tỉnh Quảng Ngãi đã có Kết luận thanh tra số 05/KL-TTT về việc chấp hành quy định pháp luật về cấp phép, quản lý khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường và và công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo kiến nghị, phản ánh tại Sở Tài nguyên và Môi trường (TN-MT) tỉnh này.
Theo đó, từ năm 2018 đến ngày 30/4/2020, Sở TN-MT tỉnh Quảng Ngãi đã tiếp nhận, thẩm định và trình UBND tỉnh Quảng Ngãi 40 giấy phép khai thác khoáng sản (có 1 giấy phép được gia hạn). Trong quá trình thực hiện thanh tra 17/40 hồ sơ cấp phép, cơ quan chức năng phát hiện có 2 giấy phép khai thác đất đồi làm vật liệu san lấp được cấp khi doanh nghiệp không có ngành nghề đăng ký kinh doanh này. Có 16/17 doanh nghiệp thành lập trên một năm nhưng trong hồ sơ xin cấp phép không có văn bản chứng minh vốn chủ sở hữu.
Hoạt động khai thác cát trên sông Trà Khúc (TP Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi). Ảnh: L.K.
Đối với việc cấp phép cho 17 hồ sơ thanh tra, Sở TN-MT chỉ căn cứ trên kết quả kiểm tra tọa độ, kiểm tra thực địa diện tích khu vực đề nghị thăm dò khoáng sản trước đó để thẩm định và trình cấp giấy phép. Điều này là chưa thực hiện đúng quy định tại Nghị định số 158/2016/NĐ-CP của Chính phủ về việc thẩm định hồ sơ cấp giấy phép khai thác khoáng sản.
Cơ quan Thanh tra cũng phát hiện có 14 mỏ của các doanh nghiệp như: Cty CP Phát triển bất động sản Phát Đạt, Cty Cổ phần Đầu tư Hà Mỹ Á, Cty TNHH XL và TM Thành Phát… đã quá thời hạn 6 tháng kể từ ngày Giấy phép chấm dứt hiệu lực mà chủ đầu tư chưa nộp đề án đóng cửa mỏ.
Bên cạnh đó, Sở này đã tham mưu UBND tỉnh quyết định thu hồi Giấy phép của 4 doanh nghiệp là: Cty TNHH MTV XD Phú Gia Thịnh, Cty CP Phát triển hạ tầng Lũng Lô 251, Cty CP Phát triển bất động sản Phát Đạt, Công ty CP Đầu tư Hà Mỹ Á do đã khai thác hết trữ lượng xác định trong dự án đầu tư, thiết kế mỏ và giấy phép. Tuy nhiên, đến khi kiểm tra thì các doanh nghiệp này đều khai thác hết trữ lượng đều trước ngày giấy phép hết hạn. Dẫn đến 4 đơn vị trên đã khai thác vượt công suất được phép.
Chưa hết, Sở TN-MT tỉnh Quảng Ngãi còn tham mưu trình UBND tỉnh cấp 8 giấy phép trong các năm 2017 - 2019 theo hình thức chỉ định mà không thông qua đấu giá quyền khai thác khoáng sản trong khi các doanh nghiệp trên không đảm bảo đúng điều kiện.
Ngoài ra, việc Sở này lồng ghép cho thuê đất trong giấy phép khai thác khoáng sản là không có trong quy định của pháp luật về khoáng sản và pháp luật về đất đai.
Thanh tra cũng phát hiện hàng loạt sai phạm của doanh nghiệp như chậm ký hợp đồng thuê đất; chưa lắp đặt trạm cân tại vị trí đưa khoáng sản ra khỏi khu vực; khai thác vượt ranh giới xâm phạm khu vực không được khai thác; khai thác vượt công suất; chưa đảm bảo yêu cầu về bảo vệ môi trường; kê khai thiếu khối lượng khai thác thực tế dẫn đến thiếu thuế tài nguyên và phí bảo vệ môi trường.
Với những vi phạm nói trên, Thanh Tra tỉnh Quảng Ngãi kiến nghị Giám đốc Sở TN-MT chủ trì, phối hợp với Cục Thuế tỉnh để xem xét áp dụng các biện pháp khắc phục hậu quả theo thẩm quyền và quy định pháp luật đối với các hành vi vi phạm trong khai thác khoáng sản của các doanh nghiệp được thanh tra; chỉ đạo chấn chỉnh đối với các sai sót, vi phạm để rút kinh nghiệm, tổ chức thực hiện đúng, đầy đủ trình tự, thủ tục cấp giấy phép khai thác khoáng sản theo đúng quy định.
Về xem xét xử lý trách nhiệm, Cơ quan Thanh tra yêu cầu người đứng đầu Sở TN-MT chỉ đạo xây dựng báo cáo kiểm điểm các hạn chế, khuyết điểm; tổ chức họp để kiểm điểm đối với các sai sót trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành và quyết định các công việc cụ thể có sai sót, vi phạm thuộc trách nhiệm của Giám đốc sở và các Phó Giám đốc sở (qua các thời kỳ) về các nội dung được thanh tra gắn liền với việc đề ra từng giải pháp, lộ trình khắc phục những hạn chế, vi phạm.
Trong trường hợp qua kiểm điểm trách nhiệm mà có đề xuất hình thức xử lý kỷ luật đối với cá nhân lãnh đạo sở hoặc nguyên lãnh đạo sở thì phải gửi hồ sơ kiểm điểm (gồm báo cáo kiểm điểm của tập thể lãnh đạo sở, bản kiểm điểm cá nhân các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo sở có liên quan, biên bản cuộc họp) về Sở Nội vụ để tham mưu Chủ tịch UBND tỉnh xem xét xử lý theo thẩm quyền.
